Mart 2011 - Sayı: 157 (4398 KB) - İzmir - İnşaat Mühendisleri Odası

İncelemeler
Koruyucu Donanım Yönetmeliği” madde-leri yapı işlerinde
çalışan işçiler için oldukça önemlidir. Kadın işçilerin muhatap
olduğu eksik tasarımlar göz önüne alındığında bazı
maddelere önemle dikkat çekilmek istenmektedir; Kişisel
Koruyucu Donanım (KKD), tehlike içeren iş yapılırken, öngörülebilen
koşullarda ve amaçlanan doğrultuda kullanımı
sırasın-da kullanıcıyı mümkün olan en yüksek düzeyde koruyacak
şekilde tasarlanarak imal edilmelidir. Giyildi-ğinde
kullanıcıya temas eden veya etmesi muhtemel herhangi
bir KKD elemanı, tahriş ya da yaralanmala-ra neden olabilecek
derecede sert olmamalı, keskin kenarlar ve çıkıntılar
bulundurmamalıdır. KKD' nin vücudun duruş şekline ve hareket
etmesine neden olduğu kısıtlamalar ile duyu organlarında
yol açabile-ceği hassasiyet kaybı en aza indirilmeli
ve KKD, kullanıcı veya diğer kişiler için tehlikeli olabilecek
ha-reketlere neden olmamalıdır. KKD, iş sırasında yapılacak
hareketler ve vücudun duruş şekilleri göz önüne alınarak
kullanıcı üzerinde doğru pozisyonda kolayca durmasını
sağlayacak ve öngörülen kullanım süre-sinde yerinde kalacak
şekilde tasarlanarak üretilmelidir. Bu amaçla KKD’ nin
ayarlanabilir ve eklenebilir sistemler yardımıyla veya farklı
beden ölçülerinde üretilerek kullanıcının vücut yapısına
uygunluğu sağ-lanarak en etkin şekilde kullanılabilmesi
sağlanmalıdır.
Yurt Dışında Yapı İşlerinde Çalışan Kadın İçin Getirilmiş Düzenlemeler
Yapı işlerinde çalışan kadın işçiler hakkında birebir düzenlemeler
mevcuttur. Özellikle ABD’de, iş güvenliği ve sağlığı
konusunda oldukça geniş çalışmalar yapılmıştır. OSHA
(Occupational Safety and Health Administration)’nın inşaat
sektörüne uygulanabilir yönetmelikleri 1926 CFR (Code of
Federal Regulations)’nin altında yer almaktadır (Baradan,
2006).
Günümüzde ABD ve Avrupa ülkelerinde yapı işlerinde çalışan
kadın işçiler için bir araya gelmiş birçok örgüt bulunmaktadır.
Çalışmaların temelini yine Haziran 1999’da OSHA
bünyesinde, HASWIC (Yapı İşlerinde Çalışan Kadınların
Sağlık ve Güvenliği Çalışma Komisyonu), NIOSH (National
Institute for Occupational Safety and Health), CWIT (Chicago
Kadın Ticaret Birliği) ve ACSH (American Council on
Science and Health) tarafından hazırlanan “Women in the
Construction Workplace: Providing Equitable Safety and
Health Protection-Yapı İşlerinde Kadın: İş sağlığı ve güvenliğinin
korumasında eşit-liğin sağlanması” adlı çalışma oluşturmaktadır.
Çalışma kadın işçiler için ayrıca dikkat edilmesi
gereken hususları içermektedir. Birçok anket ve mülakat
çalışmasını temel alan çalışmanın maddelerine aşağıda yer
verilmiştir (OSHA, 1999) :
1) İş Yeri Kültürü:
a) Saldırgan İş Ortamı: İş ortamında, kadınlar kendilerini iş
arkadaşlarının saldırgan tavrı nede-niyle güvende hissetmemektedir,
fiziksel zarara uğratılmakta, işleri sabote edilmektedir.
Erkek işçilerin olumsuz yaklaşımları nedeniyle
her şeyi tek başlarına, yardımsız yapmaya çalışmaktadırlar.
Bu durum birçok yaralanmalara ve yarattığı stresten ötürü
meslek hastalıklarına neden olmaktadır.
b) Cinsel Taciz: Kadın işçilerin sıklıkla yaşadıkları ciddi bir
problemdir. Hukuken cezalandırma olması ve işverenin sorumluluğu
dâhilinde korunuyor olmalarına rağmen problem
çözülememektedir.
c) İş Süresinde Yalnız Olmak: Şantiyede tek kadın olmak,
kadın işçinin kendisini güvensiz his-setmesine neden olur.
Bu psikoloji ise dikkat dağınıklığından ötürü yaralanmalara
ve stresten kaynaklı meslek hastalıklarına neden olur.
d) Tehlikenin Bildirilmesi: Kadın işçilerin güvensiz koşulları
ve tehlikeyi bildirilmesi genellikle “sızlanma” olarak atfedilir.
Ve bildirimin devamı halinde kadın işçinin işten çıkartılması
ile sonuçlanır.
Hukuksal yaptırımlar, cinsel tacizi önleyici eğitimler, eğitimde
kullanılan malzemelerde kadın gör-seline alıştırma,
kadınları korumak için yapılacak denetimler bu sorunlara
çözüm getirebilir.
2) Tesislerin Temizliği ve Hijyeni: Şantiyelerde sıklıkla karşılaşılan
problem, kalıcı olmayan tuva-letlerin sağlığa uygun
olmayışı, unisex olması, mahremiyet içermemesi ve korunamayışıdır.
Genellikle kadın sayısının az olmasının sebep
gösterilmesi nedeniyle kadınlar için ayrı tuvalet yoktur.
Tesislerde su kısıtlıdır, tuvalet kâğıdı neredeyse hiç yoktur.
Standartlarda bunla ilgili düzenlemeler olmasına rağmen
bu sorunlar halen yaşanmaktadır. Ve sonuçta çeşitli sağlık
problemleri ortaya çıkmaktadır. Bu şikâyetlerin giderilmesi
için şantiye içinde ve dışında tuvaletlerin, duşların bulunması
ve tesislerin kadın ve erkek için ayrı ayrı düzenlenmesi,
suyun varlığı, tuvaletlerin temizliğinin korunması çok
önemlidir.
3) Kişisel Koruyucu Donanım ve Giysiler: Sayılarının az olduğu
işlerde çalışan kadınların en çok karşılaştıkları sorun
bedenlerine oturmayan KKD ve giysilerdir. Bu durum donanımların
güvenlik sağla-masından ziyade ciddi güvenlik ve
sağlık riski oluşturur. Küçük bedenli erkek işçiler için de aynı
durum geçerlidir. Tasarımlar kadın ölçülerine uygun olarak
düzenlenmeli, piyasada bu şekilde üretim yapan fir-malar
bu konuda bilgilendirilmelidir. İşverenin sorumluluğu bu
konuda arttırılmalı ve kadın işçilere özel olan KKD’leri kullanılması
teşvik edilmelidir.
4) Ergonomi: İş kaynaklı meydana gelmiş iskelet ve kas bozuklukları
aletlerin, malzemelerin ve ekipmanların, ergonomi
dikkate alınarak tasarlanmaması nedeniyle oluşmaktadır.
Ekipmanlar genellikle ortalama erkek ölçülerine göre
tasarlanır. Ekipman ve iş aletlerinin tasarlanmasında kadın
ve erkek ara-sındaki fizyolojik farklılıklar dikkate alınmalı
bununla ilgili gerekli eğitimler verilmelidir.
5) Üreme ile ilgili tehlikeler: Kadın işçilerin şantiye ortamından
ötürü meydana gelebilecek üreme ile ilgili tehlikeler
konusundaki araştırmalar yetersizdir. Bu konu ile ilgili araştırmalar
yapılmalı ve öneri-ler sunulmalıdır.
6) İş sağlığı ve iş güvenliği eğitimi: İş güvenliği eğitimi her
yeni gelen işçi için şarttır. Özellikle iş arkadaşlarının saldırgan
tavırları nedeniyle ilişki kuramayan kadın işçilerin eğitimlerine
özen gösterilme-lidir. İşveren iş eğitimine gerekli
önemi vermeli ve yaptırım uygulanmalıdır. Eğitimlerde,
müfredat içer-sinde kadın işçilerin varlığı vurgulanmalıdır.
7) Yaralanma ve Meslek Hastalıkları ile ilgili verileri toplama
ve inceleme: Kadın işçiler ile ilgili veriler olmasına rağmen
bu veriler bir araya getirilmemiş ve irdelenmemiştir. Gerekli
çalışmalar çözüm önerilerinin sunulması açısından yapılmalıdır.
İMO İzmir Şubesi Bülteni - www.imoizmir.org.tr Mart 2011 - 157 35