Mart 2011 - Sayı: 157 (4398 KB) - Ä°zmir - Ä°nÅaat Mühendisleri Odası
Mart 2011 - Sayı: 157 (4398 KB) - Ä°zmir - Ä°nÅaat Mühendisleri Odası
Mart 2011 - Sayı: 157 (4398 KB) - Ä°zmir - Ä°nÅaat Mühendisleri Odası
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
İNŞAAT MÜHENDİSLERİNİN BAĞLI OLDUĞU YASAL DÜZENLEMELER<br />
YÖNÜNDEN ZORUNLU İŞ (HİZMET ) SÖZLEŞMELERİ<br />
Avukat Baki OKAN<br />
Hukuk<br />
İş Sözleşmesi Yapma Özgürlüğü<br />
Genel Olarak<br />
“Çalışma ve sözleşme hürriyeti” başlığını taşıyan Anayasanın<br />
48. maddesine göre, “Herkes, dilediği alanda<br />
çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir. Özel teşebbüsler<br />
kurmak serbesttir. Devlet, özel teşebbüslerin<br />
milli ekonominin gereklerine ve sosyal amaçlara<br />
uygun yürümesini, güvenlik ve kararlılık içinde çalışmasını<br />
sağlayacak tedbirleri alır.”<br />
Borçlar Kanununun 19. maddesi ise, “Bir akdin mevzuu,<br />
kanunun gösterdiği hudut dairesinde, serbestçe<br />
tayin olunabilir.” hükmü ile anayasadaki sözleşme<br />
özgürlüğü ilkesine uygun olarak düzenlenmiştir. Hizmet<br />
sözleşmesinin koşullarının kanuna, ahlaka (adaba)<br />
aykırı olmamak üzere istenildiği gibi saptanabileceği<br />
Borçlar Kanununun 319. maddesinde ayrıca<br />
hükme bağlanmıştır. Benzeri bir hüküm 4857 sayılı İş<br />
Kanununun 9. maddesinde de yer almaktadır. Buna<br />
göre, “Taraflar iş sözleşmesini, Kanun hükümleriyle<br />
getirilen sınırlamalar saklı kalmak koşuluyla, ihtiyaçlarına<br />
uygun türde düzenleyebilirler.”<br />
İş Kanunu Açısından İş Sözleşmesi Türleri<br />
• Sürekli ve Süreksiz İş Sözleşmeleri<br />
• Belirli Süreli ve Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri<br />
• Azami ve asgari süreli iş sözleşmeleri<br />
• Deneme süreli iş sözleşmeleri<br />
• Takım sözleşmesi ile kurulan iş sözleşmeleri<br />
• Mevsimlik iş sözleşmeleri<br />
• Kısmi süreli iş sözleşmeleri<br />
İş sözleşmesinin Şekli<br />
İş Kanununa göre iş sözleşmesi kural olarak - yasada<br />
aksi belirtilmedikçe - herhangi bir özel şekle bağlı<br />
değildir. Ancak, süresi bir yıl ve daha fazla olan belirli<br />
süreli iş sözleşmeleri, takım sözleşmeleri ve çağrı üzerine<br />
çalışma ile ilgili sözleşmeler açısından yazılı şekil<br />
zorunluluğu vardır. Yazılı şekle aykırılık durumunda<br />
ne olacaktır sorusu öğretide ve uygulamada tartışmalıdır.<br />
Yargıtayın da katıldığı iş hukuku öğretisinin bir<br />
kesiminin görüşüne göre, yazılı şekil bir kanıtlama/<br />
ispat koşuludur, sözleşmenin geçerliliğini etkilemez.<br />
Şekil koşulunun işçinin korunması amacıyla getirildiği,<br />
sözleşmenin geçersizliği sonucunu doğuracak bir<br />
yaptırımın taraflar arasındaki iş sözleşmesini başlangıcından<br />
itibaren hükümsüz kılacağı, bu durumda işçinin<br />
haklarından yoksun kalacağı ileri sürülmektedir.<br />
Diğer görüşe göre, yazılı şekle aykırılığın yaptırımı<br />
geçersizliktir. Borçlar Kanunun 11/.maddesindeki<br />
genel kurala göre yasada aksi belirtilmedikçe yasada<br />
öngörülen şekil koşulu bir geçerlilik koşuludur. İş sözleşmesinde<br />
geçersizlik koşulu geçmişe etkili olmadığından<br />
ileri dönük sonuç doğurmaktadır. Ayrıca, sözleşme<br />
şekle aykırı bile olsa taraflarca uygulandıktan<br />
sonra bu nedenle geçersizliğinin ileri sürülmesi hakkın<br />
kötüye kullanılmasıdır. Böyle bir durumu ise, yasa<br />
korumayacaktır.<br />
Bu görüşlerden farklı diğer bir görüş ise, Avrupa ülkelerinden<br />
bazılarında uygulanan belirli süreli iş sözleşmelerindeki<br />
şekle aykırılığın sözleşmeyi belirsiz süreli<br />
sözleşmeye dönüştürmesinin kabul edilmesidir.<br />
İş sözleşmesi yapma zorunluluğu<br />
Sadece iş hukuku mevzuatında değil, diğer alanlara<br />
ilişkin hukuksal düzenlemelerde de kimi durumlarda<br />
çeşitli sebeplerle iş (hizmet) sözleşmesi yapma<br />
zorunluluğuna yer verildiği görülmektedir. İş kanununda<br />
özürlüler, eski hükümlüler, askerlik veya yasal<br />
bir ödev nedeniyle işten ayrılanlara ilişkin olarak işverenler<br />
yönünden iş sözleşmesi yapma zorunluluğu<br />
getirilmiştir.<br />
İnşaat mühendislerinin bağlı oldukları yasal düzenlemeler<br />
açısından çalışma alanlarına göre kimi zaman<br />
işveren sıfatıyla kimi zaman da çalışan olarak çeşitli<br />
türde iş sözleşmesi yapmak zorunda oldukları bilinmektedir.<br />
Bu zorunluluğun değişik sebeplere dayandığı,<br />
özellikle inşaat mühendisliği hizmetlerinin belirli<br />
ve yeknesak koşullara bağlanması, meslek mensuplarının<br />
korunması, denetimin sağlanması ve sorumlulukların<br />
açıklıkla belirlenmesi nin amaçlandığı söylenebilir.<br />
Bunları aşağıdaki başlıklarda inceleyeceğiz:<br />
TMMOB Kanunun 33. maddesine göre, Türkiye’de<br />
mühendislik ve mimarlık meslekleri mensupları<br />
mesleklerinin icrasını iktiza ettiren işlerle meşgul<br />
olabilmeleri ve mesleki tedrisat yapabilmeleri için ihtisasına<br />
uygun bir odaya kaydolmak ve azalık vasfını<br />
muhafaza etmek mecburiyetindedirler.<br />
6235 sayılı TMMOB Kanunu ile İnşaat Mühendisleri<br />
Odasına, serbest çalışan ve inşaat mühendisliği hiz-<br />
İMO İzmir Şubesi Bülteni - www.imoizmir.org.tr <strong>Mart</strong> <strong>2011</strong> - <strong>157</strong> 41
Change language