6. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1990] - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
6. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1990] - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
6. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1990] - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
osMANLı MİMARtsİNDE IttJLLANı:LANDEMİR ÖGELERİNİN üRETİM TEKNOLOJİsİGülsün TANYELİ*A. Emel GEçKİNLİAli ATAÖZETBu çalışmada, Osmanlı dönemi demir teknolojisini aydınlığa kavuşturmakamacıyla, 15-lS. yüzyıl Dsrnanlı mimarisinde kullanılan demiröğelerin karakteristikleri <strong>ve</strong> üretim teknolojileri saptanmıştır. İncelenenörnekler, Topkapı Sarayı II. Avlu <strong>ve</strong> Davutpaşa Medresesi'nden revakgergileri, Edirne Selimiye Camii'nden <strong>ve</strong> saray mutfaklarından kenet,Sultan Ahmet Camii'nden zıvana, Edirne'deki Tütünsüz Baba Türbesi'ndenonarım kuşaklaması <strong>ve</strong> Topkapı Sarayı Zülüflü Baltacılar Koğuşu'na aitparmaklık topu olmak üzere toplam yedi adettir.Örneklerin mikroyapısı, optik <strong>ve</strong> taramalı elektron rnikroskobundaincelenmiş ayrıca sertlik değerleri de ölçülmüştür. Yapıda yeralan kalıntılarınfosfor <strong>ve</strong> potasyum yönünden zengin olduğn <strong>ve</strong> parmaklık topu dışındademir öğelerin sıcakta dövülerek üretildiği, kalın parçaların üretimindeise katlama <strong>ve</strong> sıcakta dö<strong>ve</strong>rek birleştirme tekniğinin kullanıldığıtesbit edilıniştir.Bu çalışma, 15-IS. yüzyılOsmanlı demir üretim <strong>ve</strong> işleme teknoloji"sinin batıdan geri olmadığını göstermiştir.GİRİşOsmanlı mimarisinde demiri, kullanım biçimine göre strüktürel amaçlıolan <strong>ve</strong> olmayan şeklinde iki grup altında incelemek mümkündür. Sanayi(*) Gülsürı TANYELİ, tT.D. Mimarlık Fakültesi, RestorasyonAnabilim Dalı Taksim-İstanbulA. Emel GEÇKİNLİ İ.T.Ü. Kimya-Metalurji Fakültesi, Metalurji Mühendisliği BÖıennü,Ayazağa-İSTANBULAli ATA, tT.D. Kimya-Metalur]i Fakültesi, Metalurji Mühendisliği Bölümü, Ayazağa-fSTANBUL.109