6. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1990] - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Bu teknik volkanik cama (obidiyen) ve mineranere (sphene, zircon,apatite) yaygın olarak uygulanmakta ve örneklerin oluşum yaşları belirlenmeyeçalışmaktadır. Bu jeolojik uygulamanın yanında, arkeolojik obsidiyenbuluntularnun tarihlendirilmesinde de kullanılmaktadır. Arkeolojik örneklereuygulandığı zaman ya obsidiyenin oluşum yaşını veya eğer buluntukullanımı sırasında herhangi bir nedenle ısıtılıp fizyon izi saati sıfırlanmışsa,bu kullanıımn yaşını verir.Bu çalışmada kullanılan arkeolojik obsidiyen buluntular İstanbul bölgesindeyapılan Fikirtepe, Pendik kazıları ve Domalı yüzey toplamasmaaittir (Şekil: I). Fikirtepe kazısı 1952-1954 yılları arasmda İstanbul Üniversitesive Türk Tarih Kurumu, Pendik kazısı ise 1981 yılmda İstanbul ArkeolojiMüzesi ve İstanbul Üniversitesi, Prehistorya Anabilim Dalı'nın birlikteyaptıkları çalışmalar ile gerçekleştirilmiştir. Fikirtepe ve Pendik Son Neolotik,Domalı ise Epipaleolitik dönemlerini kapsamaktadır.Yapılan çalışmanın jeolojik örneklerle ilgili olan kısmı KarpathiyanBölgesi, Akdeniz Havzası ve Anadolu'dan alman çeşitli obsidiyen örnekleriüzerinde gerçekleştirilmiştir. Sözü edilen bölgelerdeki bilinen obsidiyen kaynaklarışöyle belirtilebilir;Karpathiyan Kaynakları: İki ana gruba ayrılır: Zemplin Tepesi, (DoğuSlovakya) obsidiyenleri ve Tokaj dağı (Kuzeydoğu Macaristan) obsidiyenleriAkdeniz Havzası Kaynaklarn. İtalyan kaynakları (Partelleria adası,Palmarola adası. Lipari adası, Monte-Arci, Sardinia adası) Ege kaynakları(Giali adası, Milas Adhamas, Milas Demenegaki, Milas adası)Anadolu Kaynakları: Bu bölgede çalışan örnekler beş ayrı grup halindetoplanabilir. Bunlar Acıgöl kalderasının sınırı ve kalderanın içi (Nevşehir),Çiftlik bölgesi (Niğde), Orta Kazan (Çankırı); Gerede (Bolu) dir (Şekil: 2).Acıgöl, Nevşehir-Aksaray yolu üzerinde yer alan bir bucak merkezidir.Doğusunda bir kaldera yer almaktadır. Kaldera büyük bir volkanik oluşumdansonra, mağmadan bol volkanik malzeme gelmesi, bu ınalzemeninpatlama ile dışarı atılması sonucu yeraltında bir büyük boşluk oluşması ileyüzeyden bu boşluğa bir çökme olması ve bir çöküntü havzasının meydanagelmesiyle oluşur. Acıgöl yakınındaki bu kaldera yaklaşık 100 km2 lik biralan kaplayan ve 8 X12 km boyutlarında elips biçimindedir. Acıgöl bölgesindekiobsidiyenlerin bir kısmı daha kaldera oluşmadan önce volkanlarınsakin evrelerinde, akıntılar şekliride meydana gelmiştir. Daha sonra bu alariçökmüş ve kaldera meydana gelmiştir. Çöküntü alanı oluştuktan sonra76