6. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1990] - Kültür ve Turizm Bakanlığı

melerinden örnekler toplandı. Elazığ'ın yaklaşık iS km güneydoğusundakiGurbetmezrası'ndanalınan örnekler mikroskop altmda incelendiğinde çoğununametalik oldukları görüldü.Daha önce görülerek eski işletme kalıntıları (galeri-fınn kalıntılan, curufyığınları) ve kalkopiritli cevher örnekleri saptanan Poluşağı'rıa bu yılyaptığımız ikinci ziyarette; gezilen iki alandan birinde doğal bakır, ınalahitve azurit; ikincisinde hcmatitçkırnnzıvesarıokr gibi demir içerikli mineralörnekleri toplandı. '. . .Fırat ve kollan yoluyla Malatya ovasıyla doğal bağlantıları olan ve oldukçabol ve çeşitli cevherleşmelere sahip Sivas yöresine yaptığunız günü birlikgezi; ancak bakır ve arsenik mineralleri açısından genel bir bilgi edinmemizisağladı. Bu geziden yalnızca Koyulhisar'dan alınan bir kalkopirit örneğiyledönüldü. Bu yıl gczilen alanlardan Peluşağı dışmda hiçbirinde arke0­lojik bir veriye rastlanmamıştır,Toplanan mineral örneklerini bunca uğraş verilmeden maderı işletınelerininmerkezbürolarındanya da Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü v.b,kuruluşlardan temin etmek olasıdır. Fakat fazla bir arkeolojik veriye rastlarımasada; cevherleşmelerin arazide tanmması, yüzeylenırıelerinin, işletilebilirliklerinin,kent merkezlerine taşınabilirliklerinin, doğal yolların kuilanımuunaraştırmarmza konu olan dönem gözönünde bulundurarakirdelenmesibize değerli pratik bilgiler kazandırdı. .Ergitmo işlemlerinde kullanılan fırın tipi, üf'iencn hava, yakıt, J.SI, katkımaddeleri ve mineralter gibi değişkenleri yapılan deneyler boyunca yakındanizleme olanağı bulduk. Buaşamada mineral ve katkı maddeleri karışınurunuygun ölçülerde hazırlanabilrriesi ve ısmın istenen düzeyde ve sürede tutulabilmesiyleilgili güçlükler henüz aşılamadı. Bunlarmutlaka eski ustalarm dakarşılaştıkları, onları uzun süre uğraştırarı başlıca sorunlardı. Yıllar boyusüren sayısız tekrarlar, sınama yanılmalar sonucu uygunkoşullar saptanmış'olmalıdır.1). AyrıcaBu yıl geçmişte uygulanmış olduğu düşünülen çalışma 'koşu1Iarına olabildiğinceyaklaşmak ve o koşullarda ergitme için gerekli ısı düzeyine ulaşılabilirliğikarurlamukiçineski .tipte bir el körüğü kullandık(Resim:sülf'itli cevherlcrin ergitıne öncesi kavrulması, çeşitli oranlarda ve farklı katkımaddelerinin sınanması(Tablo: 1), doğrudan mineralin yadailkürünün ikinccil ergitmesinde pota kullauımıgibi işlemlerde bu yıl gerçekleştirildi(Resim: 2)Bu nedenle iki tip frrın inşa edildi. Doğrudan ergitmel~idekııllanilmakiçin yapılan ilk fırında Tiruna'daki Kalkolitik Devir fırınının ölçülerindenesinieniidi (yük: 80 cm, çap: 22 cm). Taban ısı kaybını önlemek için ortada2