6. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1990] - Kültür ve Turizm Bakanlığı

lizinde, Al, Ca, Cr, Fe, Cu, Ni, Au, As, Pb ve Sr pikIerine rastlanılmıştır(Şekil: 2'ye bakınız). Metalografik etüd için çıkarılan numunenin taramaelektron mikroskobuna bağlı enerji ayırım lı x-ışınları ile yapılan analizindeise sadece Fe pik'i elde edilıniştir.Buluntudaki Kalıntıların Bileşimi: % 0.81 Mg, % 3.95 AI, %20.02 Si,% 1.78 P, ~,,;; 12.56 K, % 9.18 Ca, % 2.66 Mn, % 49.05 Fe.Buluntunun Sertliği: Keskinin sertliğinin, Şekil: 1 b'de görüldüğü gibiher bölgede aynı olmadığı, uç kısma doğru sertliğin arttığı ve sertlik değer"lerinin 180-300 HV arasında değiştiği saptanmıştır.Mikroskobik İnceleme: Buluntunun cevher mikroskobu ile yağlıob·jektif ve yeşil filtre kullanılarak 1400x büyütmede yapılan etüdünde, ppmmertebesinde. nabit altına raslanmıştır. Nitekim, buluntırnun genel kalitatifanalizinde de Au pik' ine raslanarak, altın miktarının 20-50 ppm mertebesindeolduğu anlaşılmıştır. Eserin, enine ve boyuna kesidine ait dağlanmamışhaldeki içyapı mikrografları Şekil: 3'de gösterilmiştir. Kalıntılarınbiçiminden,. keskinin sıcakta .dövülerek şekillendirildiği anlaşılmaktadır,Keskinin dağlanmış haldekimikro yapısı ise ince perlit içermektedir. Perlityapısının sıcak şekillendirme için keskinin zaman zaman odun kömüründetutulması sonucu karbon emerek oluştuğu tahmin edilmektedir. Nitekimkeskinin uç kısmının sertliği bu nedenle yüksektir.Buluntunun şekli ve numunenin alındığı bölge Şekil 4'de gösterilmiştir.Bu buluntunun önemli ölçüde korozyona uğradığı ve sadece göbekkısmında ufak bir metalik bölgenin yer aldığı görülmüştür. Mikroskobiketüdte, korozyon kabuğunun çeşitli tabakalardan oluştuğu aniaşılmıştır.En dışta yer alan yaklaşık 1100 mikron kalınlığındaki oksit tabakası, süngergörünümünde olup yapısındaki Si, P, K, Ca, Mg ve Al bulunmaktadır.Bu kabuk bölgesinden merkeze doğru gidildiğinde demirin dışmda herhangibir elemente raslanılmamıştır. Kabuk bölgesinde, yüzeyden 300, 500 ve1050 mikron uzaklıklarda tesbit edilen yarı-kantitatif bileşimler Tablo:1'de verilmiştir. Buluntunun, cevher nıikroskobisi ile yapılan etüdünde,hematit, limonit ve geotit'e raslanılınıştır. Şekil: 5 de, Okucu'nun dağlarıdıktansonraki mikro yapısı yer almaktadır. Mikro yapıda ferrit ve perlitfazlarının yer aldığı ve perlit fazının temperlenme sonucu kısmen toparlaudığıgörülmektedir.Okucu (ÇD-2).:Buluntunun biçimi, Şekil: 6'da gösterilmiştir. Bubuluntunun, metalikkısım içermediği ve tamamen oksitlendiği tesbit edilıniştir. Bu nedenle,metalografik karekteristikleri tesbit etmek mümkün olınamıştır. Bulunttı-99