İslam Deniz Ticaret Hukukunda Hukukî Sorumluluk - Süleyman ...

2Sonuç olarak söylemek gerekirse, Đslam hukukunun olduğu yerde, Đslamdeniz ticaret hukuku da vardır. Bilimsel eserlerde çoktandır, bu branştan “islamicmaritime law” diye bahsedilmektedir 3 . Bundan başka deniz ülkesine sahip bircoğrafyada deniz ve deniz ticaret hukukunun ortaya çıkmaması düşünülemez. Kaldıki deniz ticaret hukuku, arada farklar olmakla beraber, kara ticaret hukukuna kıyaslaortaya konulmuştur. Aralarında deniz ve geminin özel durumundan kaynaklananfarklar vardır. Müstakil bir Đslam hukukundan bahsedildiği yerde, bazı yönleriyle deolsa, ona has bir deniz ticaret hukukunun olmaması düşünülemez.Deniz ticaret hukukunda meseleler, deniz, gemi ve yolculuğun içerdiğirisklerden ötürü ağırlıklı olarak “sorumluluk ve tazminat hukuku” çerçevesinde elealınmaktadır. Aynı şekilde Đslam hukukunda da deniz ticaret hukuku, daha çoksorumluluk (damân) bağlamında incelenmektedir. Bu açıdan biz de tezimizin konusuolarak Đslam deniz ticaret hukukunda hukuki sorumluluğu seçtik. Cezai sorumluluğudışarıda tutarak, hukuki sorumluluk üzerinde duracağız. Đslam Deniz ticarethukukunda hukuki sorumlulukla ilgili meseleler, Đslam hukuk kaynaklarındaöncelikle “icâre, gasp ve itlâf, damân” olmak üzere, tüm muâmelat bahislerindedağınık halde bulunmaktadır.B. KONUNUN KAYNAKLARI ve TAKĐP EDĐLEN METODBu çalışmada öncelikle, deniz ticaret hukukuyla ilgili modern kaynaklardankonunun genel teorisi verilmeye çalışılacak, daha sonra klasik Đslam hukukueserlerindeki veriler ele alınacaktır. Ayrıca gerekli görüldüğü yer ve ölçüde modernsorumluluk hukukuyla ilgisi kurulacaktır. Modern kaynaklardaki veriler, daha çokĐslâm Hukukundaki verileri değerlendirme bağlamında kullanılacak olup, tümüylebir karşılaştırma amacı güdülmeyecektir.3Khalılıeh, Hassan Salih, Islamic Maritime Law, Brill NV., Leiden-Boston-Köln 1998, Preface,p.IX; Admiralty and Maritime Laws in the Mediterranean Sea (ca. 800-1050): The “Kitāb Akriyatal-Sufun” vis-à-vis the “Nomos Rhodion Nautikos”, Brill NY, Leiden-Boston 2006, Preface,p.XI; Rice, Deborah Anne, The Principles of Islamic Maritime Law, Thesis (Ph. D.), University ofLondon 1988; Masud Muhammad Khalid-Rudolph Peters-David Stephan Powers, DispensingJustice Đn Islam: Qadis And Their Judgements , Brill, Leiden 2006; 593; Vogel Frank E., IslamicLaw and Legal System: Studies of Saudi Arabia , Studies in Islamic Law and Society, Brill, Leiden2000, 404; Johansen Baber, Contingency in a Sacred Law: Legal and Ethical Norms in the MuslimFiqh, Studies in Islamic Law and Society, Brill, Leiden 1999, 522; Gerber Haim, Islamic Law andCulture, 1600-1840 Islamic Law and Society Studies, Brill, Leiden 1999; 156.