İslam Deniz Ticaret Hukukunda Hukukî Sorumluluk - Süleyman ...

36peygamberler dönemine kadar uzandığını ve peygamberlerin bu konuda ilk kurallarıkoyduğunu söyler. 166Eski metinler dikkatle incelendiğinde Fenikeliler’in gemi kiralaması ileyükleme senedi yapma (sened-i şahin, konşimento sözleşmesi) arasındaki ayrımıbilmedikleri görülecektir. Bu belgelere göre “navlun ya yolculuğun başında ya davarma limanında ödenir. Bu da sorumlulukla ilgili çeşitli kuralların olduğunugösterir. Bu belgelere göre gemi navlun ödendikten sonra batarsa yükleyenin onugeri almaya hakkı yoktur, ödediği bir ücret yoksa ödemekle sorumlu tutulmaz.” 167Sadece bu metinlere bakıldığında Fenikeliler’in ve Yunanlılar’ın konşimento ilegemi kiralama sözleşmesi arasındaki ayrımı modern anlamıyla tam bilmedikleriortaya çıkar. Sadece bazı kurallara bakarak benzetme yöntemiyle hareket etmektarihi belgelerin tahrifi olur. 168Dauvillier bu kaidenin Yahudi şeriatine zıt olduğunu ve hahamların onunaçıklanmasında büyük zorluk çektiğini düşünüyor. O halde buldukları bütünvarsayımlar ve ayrımlar açık bir yoruma ulaşmakla beraber Dauvillier’in de tasavvurettiği gibi bu metnin yorumunun aşağıdaki gibi mümkün olduğunu kabul edebiliriz.Navlun kesinlikle ödenmişse ve yükleyen her şeyden önce gemiyi kiralamayı iradeetmişse, sözleşme gelecekte ancak gemi onun tasarrufuna verildikten sonra geçerliolur. Ama navlun ücreti, yolculuğun bitiminde ödenirse, o zaman, ittifaklakonşimento yükleme senedi ile taşıma sözleşmesi kastedilmiş olur. O zaman busözleşme muteber olmaz; ancak yük, varma limanına ulaştığı zaman geçerli olur. 169Gerçekte yüklemeden önce veya varma limanında navlunun ödenmesinigemiyi işletenlere bir hak olarak veren düşüncelerden sayılan bu varsayımların, gemikirası ile yükleme senediyle taşıma sözleşmesi arasında bir ayrım olduğunu kabuletmek zor olur. Yunan kanunlarıyla ilgili konularda da Dauvillier, onların gemi kirasıile yükleme senedi arasındaki ayrımı tam olarak bilmediklerini öngörmektedir. 170166 Braudel, II, 276.167 Dauvillier,“Le Droit Maritrime Phenecien”, Reveue Đnternationale De Droits De I’antiquite,Bruxelles 1959, 49; Receb, 58.168 Receb, 57-59’dan özetle.169 Dauvillier, “Le Droit Maritime Phenicien”, 49; Receb, 58.170 Dauvillier, “Le Contrat d’affretement dans le droit de I’Antiquite”, 99 – 100.