7. Sayı - turan-sam

TURAN-SAM * YIL: 2010 * CİLT: 2 * SAYI: 7 * YAZ 2010
TURAN STRATEJİK ARAŞTIRMALARI MERKEZİ DERGİSİ
www.turansam.org
(6)
ƏDƏBİ İRS VƏ VARİSLİK: SƏMƏD VURĞUN ŞEİRİNDƏ FÜZULİ
Afaq YUSIFLI Xəlil qızı 9
ABSTRACT
In article various sides of contact of creativity of Samed Vurgun with a heritage of
great Azerbaijan poet Fizuli are analyzed. Communication of Samed Vurgun with a heritage
of Fizuli is indisputable; it is shown both in use of genres and in repetition of images. On an
example of the analysis of separate products indissoluble communication between classical
and modern poetry is visually proved.
РЕЗЮМЕ
В статье анализируются различные грани соприкосновения творчества Самеда
Вургуна с наследием великого азербайджанского поэта Физули. Связь Самеда Вургуна
с наследием Физули бесспорна; она проявляется и в использовании жанров и в
повторении образов. На примере анализа отдельных произведений наглядно доказана
неразрывная связь между классической и современной поэзией.
S.Vurğun çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının ən çox tanınan, oxunan, bəyənilən, qəbul
olunan, mübahisə və müzakirələr doğuran bir nümayəndəsidir. Onun dili, üslubu, poetik
deyim tərzi, obrazları özündən sonra gələn yazarlar üçün əsil örnək və məktəb olmuşdur.
Azərbaycan sovet poeziyası deyilən poeziya birinci növbədə S.Vurğunun adı ilə bağlıdır.
S.Rüstəmin, R.Rzanın və digərlərinin xidmətlərini inkar etmədən bu həqiqəti etirafdan
yayınmaq çətindir. S.Vurğun bütün ziddiyyətləri, mübahisəli məqamları ilə birlikdə müəyyən
bir dövr üçün Azərbaycan şerinin bayraqdarı, öncülü vəzifəsini yerinə yetirmiş, başqaları ona
baxıb düzlənmişlər. Onun şeirləri mürəkkəb, ziddiyyətli bir dövrün ideoloji döyüşlərində əli
silahlı bir əsgər kimi vuruşmuş, bəzən dost ilə düşməni qarışıq salmış, ancaq döyüş mövqeyini
heç vaxt tərk etməmişdir. Bu poeziya həm yeni və orijinal idi, həm də ənənəyə söykənirdi.
Ədəbiyyatımızın bütün əvvəlki uğurlarından qidalanırdı. Ona yeni ruh, yeni məzmun gətirirdi.
Daha çox xalq poeziyası və xüsusən Vaqif ədəbi məktəbinə bağlı olan, daha çox bu ənənə
üzərində yüksələn, mayasını bu zəmindən götürən bu poeziya həm forma, həm də məzmun
cəhətdən yeni, əvvəllər görünməmiş cizgilərə malik bir poeziya idi. Bu poeziyada
ədəbiyyatımızın başqa ənənələri ilə bağlı məqamlar, dünya şerinin təcrübəsinə söykənən
cəhətlər də yox deyildir. Həm də bu məqamlar, cəhətlər hər hansısa ənənəyə
söykənmək,hansısa bir ədəbi yönə elə-belə bağlanmaq xatirinə olmamışdır .
S.Vurğun döyüşlər, vuruşlar dövrünün şairi olduğundan onun poeziyası da bütünlüklə
zamanın fikir, ideya, sənət döyüşlərinin ifadəsi və inikası olmuş, gerçəkliyin və həyatın
tələbinin bir nəticəsi olaraq meydana çıxmışdır. Onun poeziyasında bütövlükdə dünya
ədəbiyyatının ən sağlam meylləri birləşmiş, rəngarəng axarlar bu məcrada birləşərək
mürəkkəb bir sənət aləmi yaratmışdır. S.Vurğunun poeziyası bütün dürlü çalarları, məqamları
ilə birlikdə sovet gerçəkliyinin, sovet adamının poeziyası idi. Onun mürəkkəb, zəngin, bəzi
hallarda ziddiyyətli axtarışlarını, ağrı-acılarını əks etdirirdi.
S.Vurğunun zəngin ədəbi irsində klassik Azərbaycan ədəbiyyatı, o cümlədən, Füzuli
irsinə, onun ölməz ənənələrinə bağlılıq özü də ayrıca yer tutur. S.Vurğun şerinin Vaqif,
Nizami, Sabir, ənənələri ilə bağlılığı məsələlərinə kölgə salmadan, etiraf etmək lazımdır ki,
Füzuli ənənələri də S.Vurğun yaradıcılığında ötəri, keçəri bir cəhət sayıla
bilməz.C.Abdullayev çox doğru olaraq yazır:”S.Vurğun bütün sələfləri kimi Füzulini də
övlad məhəbbəti ilə sevir, adını tez-tez zikr edir, kədərlə, hüznlə və iftixarla xatırladır, poetik
bayrağını həmişə uca tutur, şeirlərində, poemalarında, məqalə və çıxışlarında onu şeirimizin
həm məbədi, həm də məbudu hesab edirdi”.(5.325) S.Vurğunun ilk şeirlərindən başlamış son
9 Gəncə Dövlət Universiteti, Gence/AZERBAYCAN.
30