7. Sayı - turan-sam

TURAN-SAM * YIL: 2010 * CİLT: 2 * SAYI: 7 * YAZ 2010
TURAN STRATEJİK ARAŞTIRMALARI MERKEZİ DERGİSİ
www.turansam.org
MƏŞĞƏLƏNİN GEDİŞİ
Uşaqlar zala girir, səhnədə naməlum şəhərin dekorasiyası qurulmuşdur
Aparıcı: Uşaqlar, qeyri-adi bir şəhərə düşmüşük. Sizcə, bu hansı şəhərdir? Nə üçün
sən düşünürsən ki, bu (Sumqayıtdır, Gəncədir, Bakıdır və s.)? Deməli, bu şəhərin adını
bilmirik. Bəs siz şəhərin adını öyrənmək istəyirsiniz? Səhnəyə bir ağsaqqal çıxır.
Ağsaqqal: Mən bu şəhərin sirrlərini qoruyuram. Bu çox qədim şəhərdir. Eşitdim ki,
siz bu şəhərin adını öyrənmək istəyirsiniz. Yaxşı, sizə kömək edərəm, bu sirri açaram: şəhərin
adını öyrənmək üçün siz onun tarixini öyrənməlisiz. Bu işdə sizə sandıqça kömək edəcək.
Sandıqça sirrli qaladadır və qalaya sirrli yeraltı keçidlə çatmaq olar. Ardımca gəlin, mən sizə
yolu göstərəcəm.
Uşaqlar “tuneldən” keçir və səhnəyə çıxırlar, işıq sandıqçanın üstünə düşür. Aparıcı
uşaqlarla birlikdə sandıqçanı açır və oradan yol vəsiqəsini çıxarırlar. Hamı səhnədən düşür.
Aparıcı (oxuyur): “Bu vəsiqə şəhərin tarixini bilmək istəyənlərə verilməlidir. Bu işdə
sizə sehirli saat kömək edəcək: saatın vurması o deməkdir ki, tapşırıq düzgün yerinə yetirilir
və siz yolunuzu davam edə bilərsiniz. Indi isə saatın əqrəbini geri çevirin və siz şəhərin yenicə
yarandığı uzaq keçmişə qayıdacaqsız”.
Uşaqlar, bəs zamanı geri çevirmək olar? Zamanı geri çevirən maşın mövcuddur?
Xeyr? Bəs biz keçmişi nə cür öyrənəcəyik? Keçmişi öyrənməkdə bizə nə kömək edə bilər?
Doğrudur, insanın yaddaşı. Beləliklə, saatın əqrəbini geri çeviririk. Bunu kim edə bilər?
Uşaq saatın əqrəbini çevirir: səhnəyə işıq düşür. Pərdə açılır.
Aparıcı: Bu nədir? Dəniz, sahil? Düzənlik,isti düzənliklər?
Axı yol vəsiqəsində deyilmişdi ki, biz şəhərə düşməliyik. Bəs nə baş verdi? Bəlkə biz
vaxtı düz çevirməmişik və ya sehirli saat düzgün işləmir? Deyəsən mən işin nə yerdə
olduğunu anladım. Sizcə, şəhər yenicə yaranan zaman böyük idi ya kiçik? Bəs orada yaşayan
insanların sayı nə qədər idi? Onlar nə ilə məşğul olurdu? Bəs nə ilə qidalanırdı? Yəqin
mağazaya gedib ərzaqları oradan alırdılar. Yox? Bəs sizcə onlar nə ilə qidalanırdı? (Uşaqların
cavabları) Afərin! O zaman əhali əsasən bağçılıq, balıqçılıq, əkinçilik və s. məşğul olurdu.
Gəlin görək onlar nə becərirdi. Deyəsən buradakı bitkilərin bəzilərini biz təsadüfən öz
vaxtımızdan gətirmişik, çünki o zamanlar burada belə bitkilər becərilmirdi və becərilə
bilməzdi.
“Artıq olanı tap” oyunu
Uşaqlar xarici meyvə və tərəvəzləri yerli meyvə və tərəvəzlərdən ayırır və ayrı-ayrı
zəmbillərə toplayırlar.
Aparıcı: Gəlin şəhərin əhalisinə məhsulu yığmaqda kömək edək. Buraya artıq iki
zəmbil qoyulmuşdur. Məhsulu zəmbillərə toplayın və diqqətli olun!
Tapşırıq yerinə yetirildikdən sonra yoxlanılır: saatın zəngi çalınır, ikinci yol
vəsiqəsi çıxır.
Aparıcı (oxuyur): “Şəhər böyüyürdü. Insanlara çoxlu sayda müxtəlif əşyalar lazım idi
və şəhərdə sənətkarlıq inkişaf etməyə başladı, sənətkarlar yarandı. Saatın əqrəblərini
fırlatsanız o zamanlara düşəcəksiz”. Uşaqlar, bəs saatın əqrəblərini irəli yoxsa geri
çevirməliyik? Geri? Bəs geri çevirsək çox qədim zamanlara düşmərik ki? Birdən
dinozavrların vaxtına düşərik! Deməli əqrəbləri irəli çeviririk? Amma çox irəli çevirmək
olmaz, yoxsa sənətkarların vaxtına deyil, öz vaxtımıza qayıdacağıq.
Uşaqlar saatın əqrəblərini irəli çevirir, pərdə açılır, səhnədə o zamanın qədim evinin
dekorasiyası var. Masanın üzərində kasalar, mütəkkələrin üstündə yarımçıq tikilmiş milli
geyim vardır.
Aparıcı: Bu nədir? Nə gözəl qablardır, axı sadə qabdan da yemək olar. Doğrudur,
gözəl qabda yemək daha da dadlı olur. Bəs bu qablar nədən düzəlib?
(Uşaqlar peşənin adını çəkir, onun fərqləndirici xüsusiyyətlərini söyləyirlər.)
Aparıcı: Burada tikiş tikilirdi. Gəlin yarımçıq qalan işləri tamamlayaq, sənətkarlar
qayıdanda işlərinin bitmiş olduğunu görəcək və çox sevinəcəklər.
“Milli geyimi tamamla” oyunu
Uşaqlar xırda hissələrdən istifadə edərək geyimi tamamlamalıdırlar.
46