Centrum Time 6 Sayı

CENTRUMTIME Eylül - Ekim - Kasım - Aralık / Sayı 6 - 2019
Sümeyye GÖL
Vergi Danışmanı
sumeyye.gol@centrumdenetim.com
İTHALATTA GÖZETİM UYGULAMASI
VE KDV DEĞERLENDİRMESİ
I. GİRİŞ
İthalatta Gözetim uygulaması, ithal
edilen ürünlerin iç üreticilere
zarar vermesi durumunda haksız
rekabet şikâyetiyle gündeme gelmektedir.
İç üreticilerin fiyatlarıyla
ithal edilen aynı ürünlerin fiyatlarını
birbirine yaklaştırmak ve maliyet
farkını gidermek için uygulanmaktadır.
Yurtdışından bir ürünün alış
fiyatı ne olursa olsun, ithal edilen
ülkenin gümrüğünde iç üreticilerin
fiyatına yakın bir fiyata kadar vergilendirilmekte;
diğer bir deyişle
aradaki fiyat farkı giderilecek şekilde
vergi uygulamasına gidilmektedir.
İthalatçı kendi gümrüğünde
yurtdışındaki müşterisi ile anlaştığı
fiyatın üzerinde bir fiyat üzerinden
gümrük vergisi ödemek zorunda
kalmaktadır. Bu durum kamu otoritesinin
yerli üreticiyi korumak amacıyla
aldığı bir koruma önlemidir.
Gözetim uygulaması birçok ülkenin
başvurduğu etkin bir koruma önlemi
olarak son yıllarda kendisini
göstermektedir
Bu çalışmada, ithalatta gözetim
uygulaması kavramsal olarak
açıklandıktan sonra ihracatta uygulanan
gözetim uygulamasının
temel farkları anlatılacak, ithalat
üzerinden uygulanan gözetim uygulamasının
yerli üretici açısından
avantaj ve dezavantajları, hangi
ödeme şekillerinde daha çok uygulandığı
ve KDV açısından değerlendirilmesine
yer verilmiştir.
II. İTHALATTA
GÖZETİM KAVRAMI
A. Gözetim Kavramının
İthalat ve İhracat
Açısından Farkları
Gözetim kavramı ithalatta referans
fiyat olarak karşımıza
çıkarken, ihracatta ise ithalatçının
talebi üzerine ihracatçı tarafından
ürünlerin bağımsız bir gözetim şirketi
tarafından analiz edilmesine
istinaden düzenlenen bir belge
olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu
yönüyle, gözetim belgesi ihracat
ve ithalatta farklı sonuçlar doğuran
bir belgedir. İthalat açısından
ülke içindeki üreticilerin fiyatlarıyla
ithal edilen aynı ürünlerin yurt dışı
fiyatlarını birbirine yaklaştırmak ve
maliyet farkını gidermek suretiyle
iç üretici korumak için uygulanmaktadır
İhracat açısından ise, ihracatı yapılan
ürünlerin içeriğini, adedini, paketleme
çeşidini ve belgeleri konusunda ithalatçıya
bilgi vermek amacındadır. Gözetim
belgesi yoluyla ithalatçı gümrüklemesi
yapılıp çıkan malları konusunda güvenilir
bilgi sahibi olmaktadır. Özellikle
ithalat işlemlerinde ithalatçıyı mal içeriği,
miktarı, kalitesi ve yükleme zamanı
konusunda koruyan bir belge olup,
akreditifli işlemlerde mutlaka gözetim
belgesi istenen belgeler arasına ilave
ettirilmelidir (Uluslararası Ticaret İşlemleri,
Prof. Dr. Mehmet Melemen, 2016).
Yüklemesi yapılan malların bağımsız bir
şirket tarafından incelenip, tetkik edilip,
sayılıp, kontrol edilip yüklenmesinin sağlanması
ithalatçı firmayı beklemediği,
sipariş etmediği, satamayacağı, gümrükten
bile çekemeyeceği bir ürünle
karşılaşmasını büyük oranda önleyecektir.
B. Gözetim Uygulaması
Daha Çok Hangi
Ödeme Şekillerinde
Kullanılır?
Uluslararası ticarette kullanılan
ödeme şekillerinden biri ve en
yaygın olanı akreditiftir. Akreditif
yönteminde amaç, sipariş verildikten
sonra akteditif belgesinde ya-
52