Centrum Time 6 Sayı

CENTRUMTIME Eylül - Ekim - Kasım - Aralık / Sayı 6 - 2019
zan tarihe kadar ithalatçının alım
kararından dönememesinin temin
edilmesidir. Böylelikle ihracatçı tarafından
üretim ve satış planlaması
daha rahat yapılır. Diğer tüm
ödeme şekillerinde siparişin her
an iptal edilme riski bulunmaktadır.
Akreditifi düzenleyen kurallar
(ICC broşürleri) ulusal mevzuatın
üstünde olup uygulamada uluslararası
kurallara öncelik verilir. Mal
bedelinin üretim öncesi bankada
geri dönülemez bir şekilde bloke
edilmesi kredi tahsis edilmiş olması
en önemli ayırıcı özelliktir. Ayrıca
ihracatçıya ödemenin tamamen
belgelere dayalı olarak yapılması
tarafların yorum ve hatalarının
işlemlere karışmasını önlemektedir.
Ödeme malların fiziki kontrollerine
değil dokümanların kontrolüne ve
doğruluğuna bağlıdır.
Akredifli ödemenin ithalatçıya
etkin fayda sağlayabilmesi
için ithalatçının yapması gerekenler,
işlem öncesi mal içeriği ve istenen
belgelerin detayı tam olarak
karşı tarafa verilmelidir. İstenen
belgeler, yükleme zamanı, vade,
firma isimleri gibi bilgiler ihracatçıya
verilmelidir. İthalatçıyı koruyan
ve mal kalitesini sağlama alan en
önemli şart istediği belgelerdir. İthalatçının
belgelerin dışında malla
ilgili fiziksel bir denetimi şartı koşması,
mallardaki kusurları ödemeye
yansıtması çoğu zaman mümkün
değildir. Malların istediği şartlarda
yüklenmesini sağlayan Gözetim
Belgesini (Inspection Certificate)
mutlaka dokümanlar arasında ekletmelidir.
İlgili malın ithalatında gözetim
uygulamasına ilişkin karar, başvuru
üzerine veya re’sen yapılacak bir
değerlendirme sonucunda verilir.
Yapılacak değerlendirme de ithalatın
gelişimi, ithal şartları ve ithalatın yerli
üreticiler üzerinde ki etkisi dikkate
alınır. Gözetim kararı Gözetim Belgesi
düzenlenmesi yoluyla ileriye yönelik
olarak veya gerçekleşen ithalatı
değerlendirmek üzere geçmişe dönük
olarak uygulanabilir. İleriye yönelik
gözetime tabii bir malın ithalatında
gümrük mevzuatının gerektirdiği
belgelerin yanı sıra ‘’Gözetim Belgesi’’
de aranır.
Sonuç olarak ithalatta gözetim
uygulaması, ithal edilen bir malın
gerçek bedeli üzerinden değil
de idare tarafından belirlenen bedel
üzerinden vergilendirme yapılması
işlemidir. İthal edilecek olan
eşyanın kıymet bedeli, İthalatta
Gözetim Uygulamasına İlişkin Tebliğlerde
belirtilen miktar ve tutarlar
da ise ithalatçılar tarafından gözetim
belgesi almak veya ilgili eşya
için tespit edilen tutar üzerinden
vergi ödemek durumundadırlar.
Gözetime tabii tutulan bir ürünün
ithali, idare tarafından belirlenen
tutar üzerinden vergi ödenmesi
veya Ticaret Bakanlığı tarafından
düzenlenecek gözetim belgesinin
ve diğer evrakların gümrük idaresine
ibraz edilmesi durumunda
gerçekleşecektir.
C. İthalatta Gözetim
Uygulamasında Eşyanın
Gümrük Kıymetinin
Belirlenmesi
İthalatta gözetim uygulaması,
ithalat sırasında yerli üreticilerin
zarar görmesini engellemek
ve ithalat üzerinden hesaplanan
vergi kayıplarının önlenmesi
amacıyla, ithalata konu eşyanın
vergiye konu olacak değerinin
belirli bir tutarda olması gerektiğinin
belirlenmesidir. Eşyanın
gümrük kıymeti, 4.11.1999 tarihli
Resmi Gazete’de yayınlanan 4458
Sayılı Gümrük Kanunu ile 07.10.2009
tarihli Resmi Gazetede yayınlanan
Gümrük Yönetmeliğinde düzenlenmiştir.
Gümrük Kanununun 24. maddesine
göre, gümrük kıymeti, eşyanın
satış bedelidir. Eşyanın gümrük
kıymeti; gümrük tarifesinin ve eşya
ticaretine ilişkin belirli konularda
getirilen tarife dışı düzenlemelerin
uygulanması amacıyla, Gümrük
Kanunu ile Gümrük Yönetmeliğinde
yer alan hükümler çerçevesinde
belirlenen kıymettir. İthal eşyasının
gümrük kıymeti deyimi, ithal eşyası
üzerinden advalorem sisteme göre
gümrük vergisinin hesaplanmasına
esas teşkil edecek eşya kıymetini
belirtir.
İthalatta gözetim uygulaması, ithal
edilen bir malın gerçek bedeli
üzerinden değil de idare tarafından
belirlenen bedel üzerinden vergilendirme
yapılması işlemidir. İthal edilecek
eşyanın kıymet bedeli, İthalatta
Gözetim Uygulamasına İlişkin Tebliğler
de belirtilen miktar ve tutarlarda
ise ithalatçılar tarafından gözetim
belgesi almak veya ilgili eşya için tespit
edilen kıymet üzerinden vergi ödemek
durumundadırlar. Gözetime tabi tutulan
bir ürünün ithali, idare tarafından belirlenen
tutar üzerinden vergi ödenmesi
veya Ticaret Bakanlığı tarafından düzenlenecek
gözetim belgesinin ve diğer
evrakların gümrük idaresine ibraz edilmesi
halinde gerçekleşecektir.
III. GÖZETİM
UYGULAMASININ
KATMA DEĞER
VERGİSİ AÇISINDAN
DEĞERLENDİRİLMESİ
G
özetim uygulamasında kamu
otoritesinin koruma önlemlerine
karar verilebilmesi için, ithalat
miktarı ve şartlarının yerli üreticiye
zarar verir nitelikte olduğunungözlemlenmesi
gerekmektedir. Bu manada
gözetim uygulaması, bir malın
aynı veya doğrudan rakip malları
53