T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ...

2.2.2. Edinsel immunite:
Antijen ile karşılaşıldığında uyarılan ve sadece o antijene özgü olarak
gelişen, ikinci karşılaşmada daha güçlü bir yanıt verilmesini sağlayan
sistemdir. Spesifik immunitenin başlıca elemanları T ve B lenfositler,
antikorlar ve bazı lenfokinlerdir. Edinsel immun yanıt doğal immuniteyi takip
eder, aktif ya da pasif olarak oluşturulabilir. Organizmanın yabancı antijene
maruz kalıp aktif bir şekilde immun yanıt oluşturması aktif immunite, spesifik
olarak immunize olmuş bir bireyden serum ya da hücrelerin immun olmayan
bir bireye nakliyle geliştirilen immuniteye pasif immunite denilir (69,70).
2.2.3. İmmun sistemin hücreleri:
T Hücreleri: Normal periferik lenfositlerin %70-80’ini oluştururlar.
Yüzey immunglobulin reseptörü taşımazlar. Hücresel immunitenin kaynağı
olarak direkt hücresel temas ve sitokinler yolu ile diğer T ve B hücreleri ile
monosit fonksiyonlarını düzenlerler. T hücrelerinin immun uyarı sonrası çeşitli
sitokinler salgılayarak diğer T ve B hücreleri ile monosit-makrofajların uyarılma
ve olgunlaşmalarını sağlayan alt grubu yardımcı T hücreleri (Th) olarak
adlandırılırlar. Bu grup yüzeyinde CD4 ve THRαβ taşır. Periferik T
lenfositlerinin % 60- 65’ini oluştururlar. Yardımcı hücre grubu salgıladıkları
sitokinlere göre iki alt gruba ayrılabilir. B hücre özelleşmesi, inflamasyon ve
otoimmunitede yer alan Th1 lenfositler IL-2, IFN-γ, TNF-β (Tümör Nekroz
Faktör Beta) salgılarken, IL-4 ve IL-5 salgılamaz. Th2 lenfositler ise IFN-γ ve
TNF- β salgılamazken; IL-4, IL-5, IL-6, IL-10, IL-13 salgılar. Diğer bir T hücre
grubu ise yabancı antijenleri HLA sınıf 1 molekülleri yardımıyla tanıyıp bu
hücreleri yıkıma uğratan sitotoksik T hücreleridir (Ts). Bu hücreler CD8 ve
THRαβ molekülleri taşırlar. CD8+ grup periferik lenfositlerin % 30-35’ini
oluştururlar (68).
B Hücreleri: Kan lenfosit havuzunun % 5-15’ini oluştururlar. İnsanda
önce fetal karaciğerde, sonra kemik iliğinde gelişirler ve yüzeylerinde antijen
reseptörü olarak da görev yapan immunglobulin moleküllerini taşırlar.
Antijenik uyarı sonrası, T hücrelerinden salınan sitokinlerin de katkısıyla (IL-2,
IL-6) B hücreleri plazma hücrelerine dönüşerek gelişimlerini tamamlarlar ve
ikincil lenfoid organlara (lenf bezi follikülleri ve dalak) yerleşirler. Plazma
hücreleri ise antikor olarak adlandırılan çözünür formdaki immunglobulinleri
sentezlerler. Plazma hücresine farklılaşmayan bir grup B hücresi spesifik
antijenik uyarıyı tanıyıp saklayan bellek (memory) hücreleri olurlar. Bunlar
istirahat halinde kalırlar ve aynı antijenle yeniden karşılaştıklarında süratle
çoğalarak immun cevabın daha hızlı ve etkin bir biçimde oluşmasını
sağlarlar (68,71).
Büyük granüllü lenfositler: Periferik kanda mononükleer hücrelerin %5-
10’unu oluştururlar. Yüzeylerinde T veya B hücresi işareti taşımazlar. Bu
hücrelerin yüzeylerinde IgG Fc kısmına karşı reseptör bulunur. Büyük
sitoplazmik granülleri olan, ancak fagositoz yapma ve yapışma özellikleri
olmayan bu hücreler büyük granüllü lenfositler olarak adlandırılır. Bu hücreler
antikora bağlı hücresel öldürme ya da doğal öldürücü hücre (natural killer)
aktivitesi gösterirler. Antikora bağlı hücresel öldürme Fc reseptörü olan
16