εδώ - εταιρεια μακεδονικων σπουδων

132
ΒΑΛΚΑΝΙΑ 1913-2011 - ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ ΘΥΕΛΛΕΣ ΚΑΙ ΧΙΜΑΙΡΕΣ
σωπικά κατά του Βενιζέλου. Ο Τιτουλέσκου και ο Γιέφτιτς ζήτησαν εξηγήσεις
από την Αθήνα. Επισκεπτόμενος την Άγκυρα στις 5 Μαΐου 1934 ο στρατηγός
Κονδύλης διευκρίνισε ότι οι δηλώσεις του Μάξιμου οφείλονταν σε λόγους «εσωτερικής
πολιτικής κατανάλωσης» και κάλεσε την Τουρκία να αναλάβει διαμεσολαβητικό
ρόλο. Ταυτόχρονα, στις αρχές Μαΐου 1934, με επιστολή του προς
τους Γιέφτιτς, Τιτουλέσκου και Ρουσδή Αράς ο Μάξιμος παρείχε διαβεβαιώσεις
ότι οι ερμηνευτικές του δηλώσεις σε καμιά περίπτωση δεν μεταβάλλουν το
πνεύμα του Βαλκανικού Συμφώνου ούτε του συμπληρωματικού πρωτοκόλλου.
Όταν ο Ρουσδή Αράς διαβεβαίωσε τον Γιέφτιτς ότι σε περίπτωση ιταλογιουγκοσλαβικού
πολέμου η Τουρκία με όλες της τις δυνάμεις θα συνδράμει τη Γιουγκοσλαβία
και η Ελλάδα θα τηρήσει μια ευμενή ουδετερότητα, υπερασπιζόμενη
τη Θεσσαλονίκη, ήρθησαν οι ενστάσεις της Γιουγκοσλαβίας. Ενόψει και
της υπογραφής των στρατιωτικών συμβάσεων, στις 16 Ιουνίου 1934 η Γιουγκοσλαβία
και η Ρουμανία επικύρωσαν το Βαλκανικό Σύμφωνο. Το σύμφωνο
αποδείχτηκε θνησιγενές. Τα εκτελεστικά όργανα της Βαλκανικής Συνεννόησης
ήταν το Μόνιμο Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών των 4 χωρών που έπρεπε
να συνέρχεται τουλάχιστον δύο φορές το έτος και το Οικονομικό Συμβούλιο.
Μετά την υπογραφή του Βαλκανικού Συμφώνου το σχέδιο του Λουίς Μπαρτού,
του νέου υπουργού Εξωτερικών της Γαλλίας, προέβλεπε μια συμμαχία Γαλλίας
– Σοβιετικής Ένωσης, ένα «Ανατολικό Λοκάρνο»: H Γαλλία να εγγυηθεί τα
σύνορα της Ανατολικής Ευρώπης και η Σοβιετική Ένωση τα σύνορα της Γαλλίας
έναντι της Γερμανίας. Στο Βελιγράδι, ωστόσο, διαμορφώθηκε ανθελληνικό
κλίμα και ο Βενιζέλος θεωρούνταν φορέας της ιταλικής πολιτικής. Έτσι εξηγείται
η εμπλοκή της Γιουγκοσλαβίας στην κατάπνιξη του πραξικοπήματος του
Βενιζέλου τον Μάρτιο του 1935.
Η Ελλάδα διέβλεπε τη σημασία του Βαλκανικού Συμφώνου κυρίως στη δυνατότητα
αποτροπής μιας βουλγαρο-γιουγκοσλαβικής προσέγγισης που θα
στρεφόταν εναντίον της. Στα τέλη του 1933, μετά από γαλλική παρότρυνση,
υπήρξαν συναντήσεις του Βόριδος Γ΄ με τον Αλέξανδρο Καραγιώργη στο Βελιγράδι
και στο Ευξείνωφγκρατ. Η γιουγκοσλαβική πλευρά βολιδοσκόπησε τη
Σόφια σχετικά με την προοπτική ένταξης της Βουλγαρίας στην κυοφορούμενη
Βαλκανική Συνεννόηση. Ο βασιλιάς Βόρις Γ΄ και ο πρωθυπουργός Μουσάνωφ
απέκλεισαν το ενδεχόμενο αυτό, όσο τα γειτονικά βαλκανικά κράτη επέμεναν
στη διατήρηση των υπαρκτών συνόρων, και ως εγγύηση ασφάλειας πρότειναν
την υπογραφή διμερούς συμφώνου μη επίθεσης. Τα αποτελέσματα των διμερών
βουλγαρο-γιουγκοσλαβικών επαφών υπήρξαν ισχνά. Εξετάστηκε απλά η υπογραφή
εμπορικής σύμβασης, κτηνιατρικής σύμβασης και η απλοποίηση της