εδώ - εταιρεια μακεδονικων σπουδων

146
ΒΑΛΚΑΝΙΑ 1913-2011 - ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ ΘΥΕΛΛΕΣ ΚΑΙ ΧΙΜΑΙΡΕΣ
Η ίδρυση του ΣΝΟΦ συνέπιπτε χρονικά με τη Δεύτερη Σύνοδο της Αντιφασιστικής
Συνέλευσης της «Λαϊκής Απελευθέρωσης της Γιουγκοσλαβίας» (29
Νοεμβρίου 1943 στο Γιάϊτσε της Βοσνίας), όπου αποφασίστηκε η ομοσπονδοποίηση
της Γιουγκοσλαβίας και η ένταξη της Μακεδονίας σ’ αυτή. Τα όρια όμως
της Μακεδονίας του Τίτο δεν περιελάμβαναν μονάχα το γιουγκοσλαβικό
τμήμα. Η Αντιφασιστική Συνέλευση είχε ορίσει τον Δημήταρ Βλάχωφ ως εκπρόσωπο
της ελληνικής Μακεδονίας και τον Βλαντιμήρ Ποπτόμωφ ως εκπρόσωπο
της βουλγαρικής Μακεδονίας. Αμέσως μετά τη σύνοδο του Γιάϊτσε στρατιωτικοί
σύνδεσμοι από τη γιουγκοσλαβική Μακεδονία εισέδυαν στην ελληνική
Μακεδονία και προπαγάνδιζαν ότι «μακεδονικός λαός» στην Ελλάδα δεν πρέπει
να αγωνιστεί για ισοτιμία, αλλά για αυτοδιάθεση και συνένωση, για μια «Λαϊκή
Δημοκρατία της Μακεδονίας» κατά το γιουγκοσλαβικό πρότυπο, και ότι πρέπει
να επιζητεί την ίδρυση ξεχωριστού Γενικού Στρατηγείου και ξεχωριστών ενόπλων
τμημάτων. Η γιουγκοσλαβική προπαγάνδα έβρισκε πρόσφορο έδαφος κυρίως
στην περιφερειακή επιτροπή του ΣΝΟΦ Καστοριάς, όπου δραστηριοποιήθηκε
ο Πασχάλης Μητρόπουλος (Paskal Mitrevski), απόφοιτος της Νομικής
Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Με ενέργειές του τα σλαβόφωνα
τμήματα της ΙΧ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ μετονομάστηκαν τον Μάρτιο του 1944
σε Σλαβομακεδονικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό. Οι Σλαβόφωνοι εμποδίστηκαν
από τους γιουγκοσλάβους πράκτορες να λάβουν μέρος στις εκλογές για
την ανάδειξη εκπροσώπων της ΠΕΕΑ. Η απροκάλυπτη εθνικιστική και αυτονομιστική
προπαγάνδα ηγετικών στελεχών του ΣΝΟΦ και η εξάρτηση της οργάνωσης
σε σημαντικό βαθμό από το Γενικό Στρατηγείο της γιουγκοσλαβικής
Μακεδονίας προκάλεσαν ανησυχία στο Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ και στην
ομάδα Μεραρχιών Μακεδονίας με αποτέλεσμα τον Μάιο του 1944 να αποφασιστεί
η διάλυση του ΣΝΟΦ. Περίπου 60 Σλαβόφωνοι κατέφυγαν στη γιουγκοσλαβική
Μακεδονία, κατηγορώντας τον ΕΛΑΣ και το ΕΑΜ για λαθεμένη πολιτική
απέναντι στους Σλαβομακεδόνες.
Μετά από διαπραγματεύσεις μεταξύ του ΚΚΕ και του ΚΚΓ η ηγεσία του
ΚΚΕ αποφάσισε τελικά να προχωρήσει στην ίδρυση χωριστών σλαβομακεδονικών
ταγμάτων. Στην απόφαση αυτή εξωθήθηκε η ΚΕ του ΚΚΕ λόγω της ανάγκης
για μια στενότερη συνεργασία με τον Τίτο ως ασφαλιστική δικλίδα μετά
την κρίση που αντιμετώπιζε το κόμμα λόγω της υπογραφής της συμφωνίας του
Λιβάνου. Ο Σιάντος ήλπιζε ότι ο Τίτο ήταν σε θέση να ελέγχει μελλοντικές διασπαστικές
κινήσεις των Σλαβοφώνων.
Η ανάδυση όμως του κράτους των Σκοπίων, της «Λαϊκής Δημοκρατίας της
Μακεδονίας», κατά την πρώτη σύνοδο του «Αντιφασιστικού Συμβουλίου της Λα-