εδώ - εταιρεια μακεδονικων σπουδων

ΣΕΡΒΙΑ ΚΑΙ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ ‒ ΕΛΛΑΔΑ 135
τών και της ομοσπονδοποίησης της Γιουγκοσλαβίας. Με τα θέματα αυτά σκόπευε
να ασχοληθεί σοβαρά μετά την επιστροφή του από τη Γαλλία. Αλλά η δολοφονία
του στη Μασσαλία ματαίωσε τα σχέδιά του.
H δολοφονία του Αλέξανδρου δεν προκάλεσε βαθιά εσωτερική κρίση στη
Γιουγκοσλαβία. Καθώς ο διάδοχος του θρόνου, ο γιος του Αλέξανδρου, ο Πέτρος
ο Β΄, ήταν ανήλικος, ως Αντιβασιλέας ορίστηκε ο ξάδερφος του Αλέξανδρου,
ο Παύλος, άτομο με αγγλική κουλτούρα. Το καθεστώς φιλελευθεροποιήθηκε,
επιτράπηκε η λειτουργία κομματικών σχηματισμών, αλλά δεν αναθεωρήθηκε
ούτε το σύνταγμα του 1931 ούτε και ο εκλογικός νόμος. Στην ουσία επρόκειτο
για δύο κομματικούς σχηματισμούς, έναν σερβοκεντρικό ‒αυλικό‒ και
την Ενωμένη Αντιπολίτευση με πυρήνα το Κροατικό Αγροτικό Κόμμα του Μάτσεκ.
Οι κομματικές αντιπαραθέσεις ήταν στην ουσία μια εθνική σερβοκροατική
διένεξη. Στις εκλογές του Μαΐου 1935 ο σερβοκεντρικός κομματικός σχηματισμός
«Γιουγκοσλαβικό Λαϊκό Κόμμα» του Μπόγκολιουμπ Γιέφτιτς έλαβε
1.747.000 ψήφους και 303 έδρες στη Βουλή, ενώ η αντιπολίτευση υπό τον Μάτσεκ
1.076.000 ψήφους και μονάχα 67 έδρες». Από αντίδραση το Αγροτικό Κροατικό
Κόμμα απείχε από τις εργασίες της Βουλής. Ξέσπασε ένας νέος φραστικός πόλεμος
μεταξύ Σέρβων και Κροατών βουλευτών που υπό τον αντίκτυπο και της
δολοφονίας του Αλέξανδρου προσέλαβε οξύτητα. Ο πρωθυπουργός Γιέφτιτς και
οι Σέρβοι βουλευτές αποκάλεσαν του Κροάτες «προδότες και υπονομευτές του
κράτους». Και οι Κροοάτες από την πλευρά τους στιγμάτιζαν τους Σέρβους ως
«βαρβάρους». Ο Άντε Τρούμπιτς, άλλοτε μέλος της γιουγκοσλαβικής επιτροπής
και υπουργός, σε συνομιλία του το 1935 με τον Γάλλο συγγραφέα, Χένρυ Ποζύ,
επισήμανε το πολιτιστικό χάσμα Σέρβων και Κροατών και προδίκασε τη μελλοντική
σύγκρουσή τους
«Δεν θα συγκρίνετε, ελπίζω, τους Κροάτες, τους Σλοβένους, τους Δαλματίνους,
οι οποίοι λόγω της αιώνιας επικοινωνίας τους με την Αυστρία, Ιταλία και
Ουγγαρία έχουν πλήρως δυτικοποιηθεί, με τους ημιπολιτισμένους Σέρβους, ένα
βαλκανικό υβρίδιο Σλάβων και Τούρκων. Είναι βάρβαροι, ακόμα και η δυτική
κουλτούρα των ηγετών τους περιορίζεται στα λόγια και στα ρούχα. Ανάμεσα σε
μας και στην πανσερβική κλίκα που κυβερνά σήμερα τη Γιουγκοσλαβία δεν τίθεται
ζήτημα συσχετισμού δυνάμεων, εφόσον αυτοί είναι οι ισχυρότεροι. Είναι ζήτημα
χρόνου, ζήτημα υπομονής, μέχρι να έρθει η ημέρα που θα ξεκαθαριστούν οι λογαριασμοί».
Για την αποτροπή μιας κλιμάκωσης της έντασης, ο Παύλος εξανάγκασε την
κυβέρνηση Γιέφτιτς σε παραίτηση και έδωσε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης
στον Μίλαν Στογιαντίνοβιτς (24.6.1935).