montirani procesi protiv kosovskih albanaca

Radmila Radić
Radmila Radić rođena je 1958. godine. Naučni je savetnik
u Institutu za noviju istoriju Srbije u Beogradu. Bavi se
istorijom odnosa države i verskih zajednica u XX veku u Srbiji i
Jugoslaviji kao i istorijom Srpske pravoslavne crkve. Autorka je
tri monografije i više desetina studija i članaka, od kojih su neki
rezultat rada na međunarodnim projektima. Spada u grupu
malobrojnih istraživača u Srbiji koji sveobuhvatno proučavaju
istoriju i delovanje verskih zajednica.
Srpska pravoslavna crkva i Miloševićev režim
08.06.2004.
Srpskom pravoslavnom crkvom danas dominira antizapadnjačka struja,
izraženi antikatolicizam i otpor ekumenizaciji.
Kakav je bio odnos Srpske pravoslavne crkve i države u XX veku i šta
taj odnos karakteriše danas?
Taj odnos menjao se, u zavisnosti od određene istorijske situacije. To je
verska zajednica koja u velikoj meri zavisi od državnih organa, znači, ona
se neće otvoreno protiviti politici državnih organa i vrlo su retke situacije
kada se ona protivi takvoj politici – to se desilo svega dva ili tri puta u
XX veku. Srpska pravoslavna crkva pretenduje da bude prisutna, da bude
savetnik i da bude neko ko će se pitati i smatra da joj za tu ulogu sleduju
određene beneficije, ali takvu ulogu, suštinski, ona do kraja nije imala.
Danas, ona nastoji da je ostvari, ali se bojim da zvaničnici sadašnje crkve
još nisu zadovoljni tim odnosom, tim, zapravo, zamišljenim odnosom
crkve i države. Oni, naravno, pokušavaju da se to ostvari i, u tom smislu,
određene političke opcije odgovaraju im više od ostalih, jer te određene
političke opcije nude im mogućnost da ostvare tu svoju ‘funkciju’.
Na koji su način stavovi velikodostojnika Srpske pravoslavne crkve
uticali na profilisanje određenih ideja i usmerenja u društvu u Srbiji i
da li je tu moguće uočiti izvesne obrasce i pravilnosti?
Srpska pravoslavna crkva, u velikoj meri, uticala je na stvaranje klime
i homogenizaciju. Znači, ono što su crkveni velikodostojnici pričali na
raznim zborovima, ili iznosili preko svoje štampe i putem saopštenja,
187