M-r Nazmi MALIQI TOLERANCA POLITIKE NË FUNKSION TË PAQES

Toleranca politike në funksion të paqës
tregut ka demokraci, por unë nuk mund të kujtohem asnjë vend i vetëm
që është demokratik dhe të mos ketë ekonomi tregu.
Ashtu siç ka thënë Putnam, “modelet afatgjate të vazhdimësisë
dhe ndryshimeve nuk janë konzistente me çfardolloj determinizmi të
rëndomtë ekonomik… Rajonet qytetare nuk kanë nisur nga më të
pasurit, dhe ata nuk kanë qënë gjithnjë më të pasur, por sa mund të
vlerësojmë ne- ata u bënë qytetare diku nga shekulli i 19”. Ai tërhjek
vëretjen: Traditat qytetare në vetvete nuk e nxisin progresin ekonimi…
(por ato) ndihmojnë të shpjegohet përse Veriu mundi t’u reagojë sprovave
dhe mundësive të shekullit 19 dhe 20 në mënyrë aq efektive.” 134
Gjithashtu, ekonomia e tregut është mjaft me rëndësi jo vetëm
për përparimin që e gjeneroi borgjezia e cila e kultivoi atë, por edhe për
kontributin që e jep për vetë proceset zgjedhore. Në lidhje me këtë,
Xhen Mansbrixh (Jane Mansbrigde) ka theksuar: “Demokracija
opozitare krijon ngadhnjyes dhe humbës, prandaj ajo vështirë i
përshtatet socializmit shtetëror, ku eksiston vetëm një arenë ku mund
vetëm të humbësh, sepse shteti mban llogari për çdo gjë”.
Demokracia është vazhdimësi e praktikave historike të zhvilluara
gjatë kohëve, me qëllim që të autorizohen individët, të kufizohet
pushteti i dhunshëm i shtetit dhe të sigurohet rend i barabartë social.
Karakteristikat themelore që e shënojnë evulicionin e saj në historinë e
Perëndimit janë: reprezentative, dhe sëkëndejmi edhe pushtet të
përgjegjshëm; ligjshmëria; shoqëria e hapur; shkalla e caktuar e
respektit të pasurisë private dhe distancimi nga ideologjia dogamtike
(religjioze ose joreligjioze-sekulare) nga makineria e pushtetit.
Një synim themelor qëndron në të gjitha diskutimet rreth
demokracisë, prej grekëve të vjetër e deri sot. Kjo mund të shprehet në
këtë mënyrë: Demokracija përpiqet të zmadhojë lirinë dhe të ndalojë
tiraninë nëprmjet nxitjes së rregullit nga dhe për popullin. Njëkohësisht,
kjo liri e individit kërkonë shoqëri të lirë, që nuk është e mundshme pa i
prkrahur qëllimet dhe vlerat shoqërore , duke përfshirë këtu edhe
konceptet solide të drejtësisë dhe mirësisë. Së kendejmi tensionet
ekzistojnë ndërmjet dëshirës dhe vullnetit të individit dhe të
privilegjuarve të shoqërisë.
Mendimi bashkohor politik i Perëndimit vë në dukje dy kuptime
të gjera për strukturat fundamentale të politikës demokratike ose të
134.
Smit,D. (1993) Bitwen Urgencies and Imposs ibilities. New Security
Architecture for Europe. Security dialogue.
123