M-r Nazmi MALIQI TOLERANCA POLITIKE NË FUNKSION TË PAQES

Nazmi Maliqi
Rezime
Republika e Maqedonisë si shtet multietnik dhe multifetar, pas përfundimit të
luftës shqiptaro-maqedonase dhe pas Marrëveshjes së arritur në Ohër, duhet më
guximshëm të lëviz drejtë implementimit të marrëveshjes, që të krijohen kushtet reale
për lëvizje, drejtë shteteve që kanë demokraci të zhvilluar. Në shtetet ku shumica e
qyterarëve të saj kanë një mirëqenie sociale dhe ekonomike, ku jeta ka kuptim,
komunikimi është efikas dhe ka nxitje pozitive që qytetarët të mësohen të jetojnë me
ndyshime progresive. Sipas këtij modeli të ndërtimit të shoqërive civile, krijohet mandej
edhe konstatimi logjik se me pranimin e vlerave demokratike, njëherit pranohen edhe
vlerat e përbashkëta për paqë dhe kultura për paqe, sepse nuk do të ekzistojë
arsyeja që njerëzit të jenë në konflikt njëri me tjetrin, për shkak dallimeve që kanë në
veçoritë nacionale, fetare dhe përcaktimeve partiake apo politike.
Nëse pranohet si vlerë e përbashkët mirëqenja ekonomike, standardet
demokratike dhe pranimi si vlerë e përbashkët paqa dhe stabiliteti, atëherë
imponohet arsyja te qytetarët e Maqedonisë si kulturë nacionale, fetare, politike dhe se
ardhmëria e tyre nacionale, fetare, ekonomike, politike dhe ardhmëria e shtetit, ndoshta
asnjëherë nuk do të varet nga lufta apo forca dhe nga krijimi i aleancave të
padëshiruara luftarake, dhe duke i shfrytëzuar ato, njëri kundër tjetrit.
Në këtë drejtim, edhe pse Dokumenti i Ohrit është nën nivelin e kërkesave të
shqiptarëve, ka gjasa reale që të kuptohet dhe të pranohet edhe si vlerë e
përbashkët shqiptaro-maqedonase. Nëse është ashtu, atëherë nuk ka edhe arsye të
zvarritet implementimi i këtij dokumenti, nëse edhe më tej ekziston arsyeja e ekzistimit
të Maqedonisë si shtet. Nga këta ndryshime që parashihen në Marrëveshjen kornizë,
ndoshta edhe mund të krijohen rrethana të dëshirura që edhe Kushtetuta e re
Maqedonisë të kuptohet dhe të pranohet si vlerë e përbashkët shqiptaromaqedonase.
Etika kolektive e bazuar në autoktoninë e shqiptarëve dhe maqedonasve,
duhet të jetë e bazuar në vlerat pozitive. Këta angazhime për gjetjen e vlerave të
përbashkëta në mes maqedonasve dhe shqiptarëve me siguri se do të ndodhin apo
edhe do të konkretizohen, atëherë kur fillojnë dy taboret, shqiptarë dhe maqedonas të
kuptojnë drejtë, se ky shtet nuk mund të jetë stabil nëse nuk respektohen të drejtat dhe
liritë e njeriut, nëse nuk ndërtohet shteti juridik dhe nëse elitat e tyre politike injorohen
në mes veti, apo edhe nëse ekziston edhe injorim politik edhe në mbrenditë e tyre
nacionale. Në këtë drejtim, edhe pse Marrëveshja e Ohrit është nën nivelin e kërkesave
të shqiptarëve, me ndryshimet e parapara kushtetuese mund të krojohen rrethana të
dëshirura, që edhe Kushtetuta e Maqedonisë, të kuptohet dhe të pranohet si vlerë e
përbashkët shqiptaro-maqedonase. 217
217 Nazmi Maliqi, Gjurmë politike, faqe 182- 186,
Grafoteks, Kumanovë, 2001
222