M-r Nazmi MALIQI TOLERANCA POLITIKE NË FUNKSION TË PAQES

Toleranca politike në funksion të paqës
mendonin se problemi do të zgjidhej në rrugë paqësore, që u tregua si
vlersime të gabuara”. 83
Ngjarjet aktuale sociale, ekonomike dhe politike e plotësojnë
përmbajtjen konkrete të glorifikimit të qenies kombëtare, me ç‘rast
bërthama racionale e nacionalizmit shpërthen me emocione të fuqishme
të mostolerancës dhe mosdurimit ndaj të tjerëve, ndërsa me këtë
realizohet mosshpresa dhe pasiguria nëpërmjet krijimit të ilozioneve për
siguri dhe qëndrueshmëri në kombin e glorifikuar. Prandajë tensionet e
pranishme ndërnacionale shumë lehtë mund të shpërthenjnë në
konfrontim të drejtpërdrejtë, me çka në fakt krijohen kushte për tu
dëshmuar “nacionalizmi dhe drejtësia e veprimeve të cilat bëhen në
emër të tij.” Në jetën shoqërore e politike, nacionalizmi manifestohet në
forma të ndryshme, si: shovinizëm, separatizëm, unitarizëm, iredentizëm
etj.
Dëmi nga mosdurimi ndërnacional shumë qartë e theksojnë
filozofët Ruso, Herder dhe Kanti, të cilët, edhe pse të lidhur ngushtë me
atdheun e tyre, duke theksuar karakteristikat kryesore të tij (gjuhën dhe
traditat), nuk harrojnë që të theksojnë faktin se e tërë shoqëria është
atdheu më i gjerë dhe më i lartë, përkatësisht se nacionalizmi, i cili nuk
i trajton të gjithë njerëzit si të njëjtë, pa marrë parasysh forcën e tyre,
paraqet jo vetëm mostolerancë, por edhe rrezik permanent për
shpërthimin e konflikteve të përmasave të gjera.
I parë nga prizmi i zhvillimeve bashkohore në mardhënjet
ndërkombëtare, pohimin e mësipërm mund të hasim edhe në fjalën e
kancelarit gjerman Helmut Kol, i cili, më 5 maj të vitit 1992, duke folur
para Kombeve të bashkuara, deklaroi se nuk duhet mbyllur sytë para
ringjalljes së nacionalizmit në stilin e shekullit të XIX në Evropën
Lindore dhe Juglindore, i cili tregon tendenca të rrezikshme
ekspansioniste. “Në fund të këtij shekulli nuk duhet të lejohet që
problemet etnike dhe territoriale të zgjidhen në atë mënyrë siç u
zgjodhën në fillim të këtij shekulli, kur pasojat qenë katastrofike”. 84
Këtë e theksojmë aq më shumë edhe për faktin se konfliktet
nacionale në hapsirën e ish Jugosllavisë aq tepër u keqësuan të cilat
shkaktuan konfrontim të ashpër etnik, gjersa edhe luftë, për të cilën
meritë më të madhe ka i ashtuquajturi nacionalizëm i ri me aspekt
dominues emocional për integrimin e traditave të ndryshme
83
M. Tasheva, Kombet, nacionalitetet, Nacionalizmi, Dialog, nr.1.Shkup, 1992
84
Nova Makedonija, Shkup, 07.Maj 1992
77