Uzbekistan - Przewodnik dla przedsiębiorców - Polska Agencja ...

118
Handel zagraniczny
Podatki oraz instrumenty pozataryfowe
Oprócz ceł od importu i eksportu towarów oraz usług płaci się podatek VAT według
20 % stawki. Zgodnie z rozporządzeniami rządu, zwalnia się z podatku VAT sprzęt,
maszyny i wyposażenie o wysokim stopniu zaawansowania technologicznego, wwożone
do kraju w ramach projektów objętych Programem Inwestycyjnym, realizowanym na
podstawie gwarancji rządowych, oraz maszyny rolnicze. Podatku VAT nie pobiera się
w odniesieniu do towarów eksportowanych za walutę wymienialną.
Z kolei podatek akcyzowy stanowi istotne narzędzie regulowania operacji eksportowoimportowych.
Obecnie stawki akcyzy wynoszą od 5 % do 90 % i są stosowane wobec
38 grup towarowych (szczegóły w rozdziale „System podatkowy”). Mimo że taryfy
celne na import nie są, według światowych standardów, najwyższe, to jednak podatek w
formie akcyzy stanowi poważną barierę dla importu określonych towarów. Na przykład
na importowane dywany akcyza wynosi aż 90 %, podczas gdy dywany produkcji krajowej
obciążone są stawką w wysokości zaledwie 5 %. Podobne zróżnicowanie stawek
dotyczy m.in. magnetowidów i sprzętu radiofonicznego (45 % w imporcie i 5 % w stosunku
do produktów krajowych), mebli, alkoholu itd. Ze względu na problemy zaopatrzeniowe
i brak na rynku konkretnych towarów wprowadza się decyzją prezydenta lub
rozporządzeniem Rady Ministrów okresowe zwolnienia w zakresie akcyzy. W efekcie
trudno jest uchwycić konkretną stawkę przypisaną poszczególnym grupom towarowym
na przestrzeni dłuższego odcinka czasu.
Zakres ilościowych regulacji handlu zagranicznego zmieniał się w ciągu ostatnich lat.
Na początku, w latach 1990-1993, rząd uzbecki próbował doprowadzić do ograniczenia
eksportu towarów konsumpcyjnych i przemysłowych. Wprowadzone ograniczenia taryfowe
nie sprawdziły się jednak, przede wszystkim z powodu wysokiej inflacji. Dlatego
wykorzystywano również różnego rodzaju ograniczenia pozataryfowe, którymi objęto
dużą grupę towarów. Podstawowa część obrotu w eksporcie odbywała się na podstawie
kwot i licencji, szczególnie w przypadku eksportu realizowanego przez przedsiębiorstwa
państwowe. Od 1992 roku eksport 73 rodzajów towarów był prowadzony na podstawie
wydawanych licencji, zaś eksport 18 rodzajów towarów był zabroniony.
Wraz z osiągnięciem stabilizacji makroekonomicznej w Uzbekistanie następowało stopniowe
zastępowanie nietaryfowych instrumentów regulacjami taryfowymi. Sukcesywnie
zmniejszała się liczba rodzajów towarów, które były objęte kwotami i licencjami, jednocześnie
pozostawiono bez zmian ograniczenia dotyczące takich towarów, których
cena krajowa bardzo się różniła od światowej (np. bawełna, metale kolorowe, nośniki
energii).
Zgodnie z obecnym ustawodawstwem ograniczeniom podlega tylko eksport i import
specyficznych dóbr i usług, odbywający na podstawie zezwoleń odpowiednich jedno-