Biologji 7-8-9 - Albas

Libër mësuesi për tekstin “Biologji dhe edukim shëndetësor” 7-8-9
Për shembull, në të gjitha standardet e shkencave natyrore gjejmë trajtimin e problemit të
komunikimit pothuaj me të njëjtat kërkesa, si: nxënësit të përdorin një fjalor të përshtatshëm,
duke përfshirë terminologjinë e duhur shkencore dhe teknologjike në formimin e koncepteve,
gjatë eksperimenteve si dhe gjatë vëzhgimeve që ata do të realizojnë.
Apo për kërkimin dhe marrjen e informacionit, si: nxënësit të grumbullojnë të dhëna
sasiore dhe cilësore, nëpërmjet hulumtimit, me qëllim që të regjistrojnë dhe të prezantojnë
rezultatet, duke përdorur diagrame, grafikë, tabela, skica e vizatime të ndryshme.
Integrimi i problemeve
Bëhet fjalë për atë grup problemesh të cilat nuk mund të përfshihen në një disiplinë të
vetme për shkak të natyrës specifike të tyre apo të dimensioneve që kanë. Për shtjellimin,
studimin dhe zgjidhjen e tyre duhen zotëruar e zbatuar njëherësh koncepte e metoda nga
disa fusha dhe disiplina. Për shembull: problemet e edukimit mjedisor, edukimit shëndetësor,
edukimit global etj.
Integrimi në metodë
Zbatohet në të gjitha rastet kur metodat e një disipline mund të zbatohen edhe në kërkime
në fusha të tjera.
Kurrikula e re e biologjisë e koncepton mësimin e biologjisë të zhvillohet në mënyrë të
tillë, që ta shohë nxënësin në qendër të procesit mësimor dhe t’i lejojë atij të drejta të plota
për pjesëmarrje me përvojat jetësore që ai zotëron.
Integrimi i koncepteve
Është karakteristikë për situata në të cilat modelet dhe konceptet e një disipline zbatohen
si plotësim në studimin e një disipline tjetër ose i zëvendëson modelet dhe konceptet
ekzistuese.
Për shembull, në lëndën e biologjisë janë shumë të rëndësishme njohuritë nga lënda e
kimisë për shpjegimin e përbërjes kimike të qelizës, proceset biokimike që ndodhin në qelizë,
kimia e frymëshkëmbimit, ndërtimi dhe vetitë e acideve nukleike, proceset e trashëgimisë së
tipareve te gjallesat etj.
Cilat janë karakteristikat e veprimtarive mësimore integruese
• Mësimi i integruar, ashtu si dhe kërkimi shkencor, ka si objekt ato probleme konkrete praktike, ku shkalla e
kompleksitetit të të cilave përcakton numrin, tipin dhe nivelin e integrimit të dijeve nga disiplinat natyrore.
• Mësimi i integruar synon të pajisë dhe të aftësojë nxënësit me kompetenca shumëdisiplinore pa lënë mënjanë
edhe “specializimin”. Nga çdo disiplinë apo degë të saj, zgjidhen dhe synohet të përvetësohen një bashkësi
konceptesh të konsoliduara, të strukturuara sipas një skeme logjike me vlera të mëdha formuese dhe aplikative.
• Gërshetimi i aspekteve fizike, kimike, biologjike etj. në trajtimin dhe zgjidhjen e një problemi e mëson dhe e
aftëson nxënësin për një zgjidhje më shkencore dhe më të plotë, afër të vërtetës objektive.
• Nxënësi kupton, ndjek dhe përfiton nga zhvillimet e sotme tepër të shpejta të shkencave aplikative, për të
cilat mjetet e komunikimit masiv japin një informacion të bollshëm. Kjo do të rrisë së tepërmi interesimin dhe
angazhimin e nxënësve për të kuptuar përmbajtjen e mësimit, për ta zotëruar e përdorur atë në zgjidhjen e
mjaft pyetjeve e të fshehtave, që atë e rrethojnë.
• Veprimtaria e integruar mësimore kërkon punë të frytshme kolegjiale, ku çdo pjesëtar luan një rol aktiv.
Fryma e kolektivitetit, bashkërendimi i forcave, energjive mbi bazën e debatit shkencor, edukon te nxënësit
respektin për veten dhe të tjerët dhe e bind atë se zgjidhja më e pranueshme, më optimale që i jepet
problemit është rezultat i dijeve të thella e të shumanshme, të cilat nuk mund të jenë pronë e një njeriu apo
të një grupi të vogël njerëzish.
• Nxënësi e ndien konkretisht dhe në vijimësi se edhe pse zgjidhja kolegjiale e problemit të caktuar qëndron
shumë më lart se zgjidhja e tij “vetjake”, ajo ende nuk është absolute, e përhershme, përfundimtare, por mbetet
e pjesshme, sepse është e lidhur me teori të caktuara me nivel të dhënë, teknikë vrojtimi, matjeje, njehsuese,
me aftësi të caktuara analizuese, përgjithësuese dhe operuese, të cilat janë në zhvillim të pandërprerë.
• Në kërkimin dhe arritjen e zgjidhjeve sa më të plota, sa më bindëse dhe shkencore, rritet dhe shkalla e
gërshetimit dhe e ndikimeve të ndërsjella të aspektit shkencor me atë emocional, estetik, social dhe human.
20