Biologji 7-8-9 - Albas

Libër mësuesi për tekstin “Biologji dhe edukim shëndetësor” 7-8-9
Imazhi i njeriut
Në mënyrë të veçantë lënda e biologjisë është shumë e rëndësishme për imazhin e
njeriut. Nxënësit njihen me bazat e organizimit të çdo qenieje; kjo çon në gatishmërinë për të
pranuar veten dhe për të kontribuar në mënyrë aktive në ruajtjen e shëndetit personal, por
edhe në respektin ndaj të tjerëve dhe të të gjitha qenieve të tjera të gjalla.
Kontakti i drejtpërdrejtë me natyrën
Kontakti i drejtpërdrejtë me bukurinë dhe shumëllojshmërinë e natyrës si dhe njohja e
botës së kafshëve e bimëve në natyrë është shumë me vlerë për nxënësit. Kjo gjë përforcon
jo vetëm kontaktin emocional me botën e kafshëve dhe të bimëve, por jep edhe shtytje
për një organizim racional të kohës së lirë dhe nxit e forcon lidhjen me vendlindjen dhe
vendbanimin.
Përgjegjshmëria për brezat e ardhshëm
Nga veprimtaria për të njohur qeniet e gjalla dhe proceset jetësore në kompleksitetin
e tyre dhe varësinë e ndërsjellë, rritet gatishmëria për të qenë largpamës në mbrojtjen e
vazhdueshme të burimeve natyrore duke rritur përgjegjësinë për brezat që do të vinë.
Kurrikula e re e biologjisë, vlerësohet si bazë në zhvillimin intelektual, emocional e social
të nxënësit. Ajo i aftëson nxënësit të zhvillojnë me frytshmëri kuriozitetin, kërkimin, krijimin,
mendimin e pavarur e kritik duke zbuluar përvojat, ndjenjat dhe idetë e tyre dhe të të tjerëve,
duke i dhënë kuptim të menduarit, nëpërmjet të folurit me gojë, vëzhgimeve, dhe veprimeve
praktike për mbrojtjen e natyrës dhe të shëndetit. E gjithë kjo falë edhe integrimit të biologjisë
me fushat që përmendëm më lart.
Le të analizojmë disa nga këto realizime.
Edukimi i fëmijëve në shkollë me të drejtat e tyre, tashmë gjen zbatim edhe në lëndën
e biologjisë.
të drejtat e njeriut përcaktojnë rregulla dhe norma, të cilat garantojnë sigurinë personale
të individit, si dhe standarde të pranueshme jetese. Pjesa më e madhe e vendeve në botë i
kanë pranuar të drejtat e njeriut përmes OKB-së.
Në një shoqëri demokratike është i rëndësishëm respektimi i të drejtave të njeriut. Por një
respekt i tillë nuk vjen vetvetiu, ai duhet të mësohet dhe të praktikohet.
Duke shqyrtuar me kujdes Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut, Konventën
e OKB-së mbi të Drejtat e Fëmijës, mund të evidentohen disa drejtime për integrimin e
edukimit të të drejtave të njeriut dhe nëpërmjet shkencave të natyrës dhe konkretisht të
biologjisë, edukimit shëndetësor, edukimit mjedisor dhe të edukimit global.
1. Biologjia si lëndë shkollore, si dhe plotësimi i së drejtës për arsimim, për edukim
si dhe për zhvillim të personalitet – si një nga kërkesat themelore të dokumenteve
të mësipërme.
2. Metodat e studimit dhe të vlerësimit, që nxënësi përvetëson gjatë studimit të
biologjisë formalisht të përshtatshme dhe të zbatueshme edhe në fushën e të
drejtave.
3. Zhvillimi i vazhdueshëm i biologjisë, integrimi i vazhdueshëm i problemeve të
shëndetit dhe mjedisit me këtë lëndë krijon mundësitë e realizimit të së drejtës për
jetë shpirtërore më të mirë.
4. Biologjia si lëndë mësimore në shkollën 9-vjeçare, kërkesat e programit dhe
lidhja e tyre me të drejtat.
5. Forma të organizimit dhe të zhvillimit të orës së mësimit, modele mësimi.
Përgjithësisht, pranohet se nëpërmjet arsimit dhe edukimit, qeniet njerëzore do të jenë
në gjendje të përmirësojnë veten e tyre, duke rritur nivelin e dinjitetit social në marrëdhëniet
me njerëzit e tjerë. Prandaj të drejtën për të studiuar, për t’u arsimuar e mbrojnë shumica e
normave për të drejtat e njeriut. (Neni 26 i Deklaratës, neni 28, 29 i Konventës).
Ndërkohë, në përputhje me Konventën e të Drejtave të Fëmijëve apo në Deklaratën
Universale të të Drejtave të Njeriut, Karta Evropiane e Arsimit (neni i 10 i saj) ndaj përmbajtjes
së edukimit, pretendon që t’u jepet rol më i madh atyre koncepteve, që bëjnë të mundur
22