Biologji 7-8-9 - Albas

Libër mësuesi për tekstin “Biologji dhe edukim shëndetësor” 7-8-9
Në fushën e edukimit shëndetësor nxënësit ndihmohen të identifikojnë ndjenjat, interesat
me qëllim “përsosja e vetvetes”, me të cilën kuptojmë mundësinë e zhvillimit të interesave
dhe të talentit në fusha të ndryshme. Nevoja për “qëllimin e jetës” është, gjithashtu një nga
çështjet bazë, që kemi mundësi të trajtojmë. Edhe në një shoqëri, ku ekzistojnë kushte
jetese të mira dhe siguri, njerëzit vazhdojnë të pyesin se cili është kuptimi i jetës. Punojmë
me nxënësit të kuptojnë se ne kemi nevojë të besojmë në një ide, që udhëheq qenien tonë.
Kështu punohet që nxënësit të përcaktojnë qëllimet dhe hapat për arritjen e tyre, të njohin
ndryshimet, që ndodhin në planet dhe qëllimet e jetës, si dhe të këmbëngulin për realizimin
e qëllimeve.
Studimi i racave në lëndën e biologjisë bën të mundur realizimin e lidhjes me luftën kundër
diskriminimit, pavarësisht se këta njerëz kanë një ekonomi dhe zhvillim të ndryshëm, duke
vënë theksin në atë, se racat e ndryshme janë qenie njerëzore, që duhet të kenë të drejta të
barabarta. Këtu mund të realizohet edhe lidhja me lëndën e historisë dhe të gjeografisë.
Nëpërmjet lëndës së biologjisë, nxënësit do të kenë mundësi të shqyrtojnë dhe të
diskutojnë çështje mjedisore të rëndësishme për komunitetin e tyre, sepse kurrikula e re
i krijon mundësi mësuesit që materialin biologjik ta përzgjedhë më mirë në kushtet që të
jep mjedisi gjeografik, zona, rrethi, stina, klima etj. Ata do të zhvillojnë njohuritë, aftësitë,
qëndrimet e nevojshme mjedisore për të marrë në të tashmen dhe të ardhmen vendime të
rëndësishme e të përgjegjshme për ruajtjen dhe mbrojtjen e mjedisit.
Në kurrikulën e biologjisë janë planifikuar të trajtohen njohuri dhe aftësi për edukimin
mjedisor të nxënësve. Programi ndërtohet rreth temës së përgjegjësisë për veten, si individuale
dhe ajo qytetare. Përgjegjësia për veten dhe të tjerët është një komponent i rëndësishëm në
krijimin e ndjenjës së bashkësisë. Programi planifikon mësime dhe veprimtari të ndërtuara
për të ndihmuar nxënësit të kuptojnë, se ata janë pjesë e rëndësishme e bashkësisë dhe
se sjellja e përgjegjshme nënkupton përkujdesjen për veten si dhe rolin e rëndësishëm në
shndërrimin e botës sonë në një vend më të shëndetshëm për të jetuar.
Nxënësve u bëhet e qartë, se asnjë qenie njerëzore nuk mund të qëndrojë e shkëputur
nga mjedisi, pasi secili prej nesh është pjesë përbërëse e natyrës. Ne të gjithë varemi nga
mjedisi dhe mjedisi varet nga ne. Mbijetesa jonë dhe mbijetesa e brezave të ardhshëm
varet te një botë e shëndetshme. Secili prej nesh duhet të fillojë të pranojë përgjegjësinë
personale në lidhje me mbrojtjen dhe ku është e nevojshme, përmirësimin e mjedisit.
Programi nxit diskutimet mbi zhvillimin e fëmijëve, duke theksuar vlerat përgjithësisht të
pranueshme, si: përcaktimin e pikësynimeve, marrjen e vendimeve dhe krijimin e programeve
për ruajtjen e mjedisit.
Meqenëse programi mbështetet mbi vlera, informacione dhe veprimtari, është shumë e
rëndësishme, që mësuesi krahas metodave tradicionale për dhënien e njohurive, të aplikojë
edhe metoda, të cilat nxënësit të integrojnë njohuritë me jetën e përditshme. Në këtë mënyrë
do të ndikojmë në ndryshimin e sjelljes së nxënësve për një qëndrim pozitiv ndaj mjedisit.
P.sh. nxënësi mund të njohë mjaft mirë efektet e dëmshme të hedhjes së mbeturinave në
tokë, e megjithatë ai hedh në rrugë çamçakëzin, që është duke përtypur.
Roli i mësuesit në edukimin mjedisor shpesh është i ndryshëm, sepse ndryshimi i
sjelljes është objekti përfundimtar i edukimit mjedisor. Për vetë rolin, që mësuesit kanë në
transmetimin e njohurive, si dhe kohëqëndrimin e gjatë që nxënësit kalojnë me ta, ata mund
të jenë shembuj të rëndësishëm në situata të ndryshme. Ka rëndësi që mësuesit të përdorin
metoda sa më efektive dhe sfiduese për nxënësit. Shpjegimi dhe leximet japin informacion,
ndërsa programet audiovizive mund të rrisin kuptimin dhe motivimin e nxënësve për të mësuar
akoma më shumë. Metodat e tjera aktive të mësimdhënies dhe mësimnxënies përfshijnë
demonstrimet, diskutimet në grupe, praktikat, të cilat kombinohen të gjitha së bashku në të
mësuarit me projekte. Të mësuarit me projekte është shumë i vlefshëm, sepse angazhon
nxënësit drejtpërdrejt në procesin e eksperimentimit dhe krijimit të aftësive individuale. Sa
më të angazhuar të jenë nxënësit në procesin e mësimit, aq më shumë informacion dhe
aftësi ruajnë ata në mendjen e tyre.
24