Biologji 7-8-9 - Albas

Libër mësuesi për tekstin “Biologji dhe edukim shëndetësor” 7-8-9
• Të hash më pak ushqime me përmbajtje të lartë proteinash, të cilat janë me
shumë lyrë (shtazore). Ushqimi tradicional shqiptar është shumë proteinik.
8. Vini re të gjashtë grupet e piramidës, duke filluar nga baza dhe duke vënë theksin në
sasinë e ushqimit që duhet konsumuar nga secili grup.
9. Vini re sesa e vogël është maja e piramidës. Sqaroni se lyrat shtazore, ëmbëlsirat
dhe buka e bardhë, picat, makaronat etj., kanë shumë kalori dhe pak vitamina. Ato duhet të
përbëjnë një sasi shumë të vogël në konsumin ditor të njeriut.
10. Shpërndajuni të gjithë nxënësve kopje të fletës së punës “Lista e furnizimit me
ushqim”. U thoni atyre që, duke përdorur fletën e punës, të mbajnë shënim çdo ushqim që
do të hanë në 24 orët në vazhdim. Tregojuni nxënësve sesi të mbajnë shënim ushqimin e
tyre, duke u dhënë si shembull një ushqim që ju keni përgatitur për veten tuaj. U thoni, se në
lidhje me këtë ushtrim, do të diskutoni në orën tjetër të mësimit.
B
Pjesa e dytë
1. Diskutoni me klasën shënimet e mbajtura prej tyre për ushqimin e konsumuar në 24
orë. Prezantoni pyetjet e mëposhtme:
• A mungon ndonjë gjë në dietë
• A ka ushqim të të njëjtit grup me shumicë
• Sa më shumë ushqim me përmbajtje të lartë lyrash shtazore dhe karbohidratesh
(ëmbëlsira, bukë e bardhë, patate, makarona, oriz) ka në krahasim me atë me
përmbajtje të ulët lyrash.
2. Pasi të keni rishikuar fletët e punës, rishikoni udhëzimet themelore për ushqim të
shëndetshëm.
• Hani çdo ditë bukë, drithëra, makarona, oriz (të gjitha integrale, d.m.th të zeza
siç thuhet në gjuhën e përditshme ose që janë të përgatitura me drithëra që nuk i
janë hequr cipat, pra himet) 4-6 racione dhe 1-3 racione bishtajore (bizele, fasule,
thjerëza etj).
• Hani çdo ditë vajra bimorë të rafinuar 2 -4 racione.
• Hani çdo ditë, të paktën 3-6 racione perime (patatja nuk është perime) dhe 2-4
racione fruta.
• Hani çdo ditë vezë, mish të bardhë (pulë dhe peshk) 1-2 racione.
• Hani çdo ditë bulmet (qumësht dhe kos të skremuar, pra pa lyrë ) 1-2 racione.
3. Përfundoni aktivitetin me çështjet për diskutim.
Çështje për diskutim
1. Cili është mendimi juaj në lidhje me këto udhëzime A mendoni se këto udhëzime do
t’ju ndihmojnë
2. Çfarë roli luajnë aktivitetet fizike (sporti, ushtrimet, vallëzimi, punë fizike), në përcaktimin
e sasisë së ushqimit që duhet të konsumojë një person për të qenë i shëndetshëm
3. Cila është gjëja më e rëndësishme që duhet pasur parasysh në dietën tuaj (përgjigjet:
shmangia e lyrave shtazore, sheqerit, drithërave jo integrale, patates, mishit të kuq dhe
konsumimi i sa më shumë ushqimeve me fibra, si: perime, fruta, drithrat integrale dhe vajit
bimor).
4. Disa sportistë, që duken se janë në formë të mirë por nuk ndjekin një dietë të
përshtatshme. Nxënësit mund të sjellin ndonjë shembull. (Por ju mund t’i ndihmoni duke
përmendur rastin e përdorimit nga ata të steroidëve).
B
Listë e furnizimit me ushqim
Mbani shënim çdo gjë që do të hani në 24 orët në vazhdim. Shkruani emërtimin e ushqimit
në kolonën e parë dhe vendosni shenjën “X” në kolonën që përshkruan ushqimin. P.sh. nëse
do të hani për drekë pulë të pjekur me patate të skuqura, bukë të bardhë, sallatë jeshile dhe
42