You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
əsasında yoxlanılıb və nüsxə fərqləri əlyazmada göstərilibdir. Çap nüsxələrlə tutuşdurma<br />
zamanı aydın olmuşdur ki, “Vəfayat”ın Bakı nüsxəsi daha dəqiqdir və çaplarındakı bir sıra<br />
mövcud nöqsanları aradan qaldırmaq üçün əsas müraciət qaynağıdır.<br />
Görkəmli Əndəlüsli təbib Əbu-l-Qasım Xələf əz-Zəhrəvi (936-1013) tibb elmi üçün böyük bir<br />
irs qoyub getmişdir. Onun “Kitab ət-Təsrif li-mən aciza an ət-təlif” əsərinin otuzuncu risaləsi<br />
fondda saxlanılır. Nüsxə XII əsrin sonlarında köçürülmüşdür. Bu risalədə cərrahiyyə<br />
əməliyyatlarından və cərrahiyyə alətlərindən danışılır. Müəllif tibbə yalnız orta əsrlər üçün<br />
deyil, həm də müasir dövrdə əhəmiyyətini saxlayan yeniliklər gətirmişdir. Əlyazma Sovet<br />
İttifaqında yeganə nüsxədir. Əlyazmada cərrahiyyə alətlərinin şəkilləri çəkilmiş, onların<br />
funksiyaları ətraflı izah edilmişdir. Akademik Ziya Bünyadov otuzuncu risaləni ruscaya<br />
tərcümə etmiş, şərh, izah və müqəddimə yazaraq çapa hazırlamışdır.<br />
Görkəmli tarixçi Sibt ibn əl-Cavzi Qızoğlunun “Mir'at əz-zaman” əsərinin əvvəlki hissələri<br />
toplanmış iri həcmli əlyazması da fondda saxlanılır. Bu əlyazma hələlik dünyada Türkiyədəki<br />
Topqapı sarayında saxlanan əlyazmadan sonra ikincidir. Əlyazma dünyanın ən qədim<br />
tarixindən başlayaraq xəlifə Ömərin islamı qəbul etməsinə qədərki dövrü əhatə edir. İslamdan<br />
qabaq və İslamın yaranması ərəfəsində Ərəbistan yarımadasının ictimai-siyasi tarixini,<br />
etnoqrafiyasını, tayfa-qəbilə münasibətlərini öyrənmək üçün bu əlyazma ən qiymətli<br />
qaynaqlardan biridir.<br />
Məşhur şair Mütənəbbinin nəfis hazırlanmış “Divan”ı, Marağalı Tantaraninin “Qəsidə<br />
Tantaraniyyə” və onun Azərbaycan dilində tərcüməsi, Məcnun Amirinin şerləri, müxtəlif<br />
səpgili sufi ədəbiyyatı, Səkkaki, Taftazani, Osman Xatayi və s. klassik ərəb<br />
ədəbiyyatşünaslığına dair əsərlərin əlyazmaları tədqiqat üçün xüsusi maraq doğurur.<br />
XIV əsrin başlanğıcında tərtib olunmuş bir əlyazma toplusunda Kibrəvi, Qəzali, Ömər<br />
Suhrəverdi və s. görkəmli sufilərin elə risalələri vardır ki, onlara SSRİ-nin başqa əlyazma<br />
xəzinələrində rast gəlinmir.<br />
Şərqin görkəmli mütəfəkkirlərindən Məhəmməd Qəzalinin (1111-də ölüb) “İhya əl-ulum əddin”<br />
əsəri yüzillər boyu Şərqdə və Qərbdə mübahisə, müraciət, araşdırma qaynağı olmuşdur.<br />
Bu əsərin bir neçə əlyazması fondda saxlanılır. Onlardan ən qədimi 1207-ci ildə<br />
köçürülmüşdür. Bu dünyada həmən əsərin ən qədim əlyazmalarından biridir. 211 vərəqdən<br />
ibarət olan bu nüsxə kamildir. Əsərin ünvan və kolofonu var, 1(a) vərəqində müəllifin və<br />
əsərin adı bütövlükdə göstərilir. Yalnız 6-9-cu vərəqləri XIV əsrdə poleoqrafik xüsusiyyətlərinə<br />
görə yenidən bərpa edilmişdir.<br />
XIX əsrin görkəmli alim və xəttatı Əbdül-Qəni Məhəmməd əfəndi Nuxəvinin əsərləri, tərtib<br />
etdiyi məcmuələr fondun gözəl incilərindəndir. Onun köçürdüyü, gözəl xətt nümunələri ilə<br />
yazdığı əlyazmalardan 500-ə qədəri fondda toplanmışdır. Əbdül-Qəni Nuxəvinin türk, ərəb və<br />
fars dillərində yazdığı orijinal əsərləri, yüzlərlə əsərə yazdığı şərhlər heyrət doğurur. Bu böyük<br />
alim və xəttatın yaradıcılığı fondda tədqiq edilir.
Change language