KiNFE A

anku zimannas, her weka ku di Kurdîya başûr da jî ev tenm tê
bikaranîn.
Em niha vegenn ser sîyaset-polîtîka û tekilîya wê bi zimannasîyê
ra.
'PoIîtîka' gotina kuji koka polîtîkêji polîsa 'bajar' a yewnani-grekî
hatîye, di maneya bi rêvabinna kar û barên dewletê,
pêkanînakarfixebatênwêhatîyebikaranîn. Ji 1361 anvirdajî
bi wateya organîzasyon fi rêvabirma kar îi xebatên gelî tê bikaranîn.
Herçî sîyaset jî gotinek ji zimanê erebî hatîye, berê bi maneya
xwedîkinn fî seyîskirina hespan bîiye, paşê jî maneya wê
firehtir bîiye, niha jî di ferhengan da wek pêkanîn û rêvabinna
kar îi barên milletekî tê dîyarkinn.
Çawa ku sîyaseta hundurîn, sîyaseta aborîyê heye, her wiha
sîyasetên zimanan an zimannasîyê jî hene. Mebesta me ev e ku
sîyaset ku bi piranî îi giranî ji alîyê hêzên serdest va, di kariibarên
îdarî, rêxistmî, dadî, partî, sendîkayî îi hwd. da tê
meşandm, di warê ziman da jî xwedî amanc fi stratejîyek e. Ji
tespîtkinna alfabeyê bigirin heta bikaranîna zimanekî di warên
cuda da, mijarên sîyaseta zimannasîyê ne. Her wiha hukmekî
serdest biryarên ku derheqê filan ziman û zaravayî da digire, bi
hin şêweyan wî qedexe dike, bendan li pêşîyê datîne, ev jî mijarên
sîyaseta zimannasîye ne. Bi giştî bikaranîna sîstema pedagojîk
di rade û astên cihê da, ji materj'alên perwerdeyîyê bigirin
heta bername iî mufredatên xwendegehan jî dikevin nav
babetên sîyaseta zimannasîyê.
Ew pirî caran girêdayîyê sîyaseta gelemper îi giştî ye. Sîstem
û formasyona sosyopolîtîk çi be, ew jî hevahengê (paralel) wê
ye. Eger sîstem zordar îi leşkerî be, qerekterên şoven û şerxwaz
tê da cîhekî sereke digirin. Na eger sîstem demokratîk be sîyaseta
zimannasîyê pê rajî perwerdeyeka pêşverîî îi mirowhez bi
cîh tîne îi wê disepîne, dixe pratîkê.
66