Pobierz - Ministerstwo Obrony Narodowej

More documents

Recommendations

Info

NR 01/2013 polityka i gospodarka morska kmdr w st. spocz. mgr inż. Stanisław Wielebski Z myślą o przyszłości Tylko na własnym przemyśle oparta rozbudowa marynarki czyni ją tworem organicznie związanym z życiem państwa i daje rękojmię naturalnej i istotnej ekspansji morskiej narodu. T akie przeświadczenie legło u podstaw działania Kierownictwa Marynarki Wojennej (KMW) od samego początku jej powstania w 1918 roku 1 . Z dzisiejszej perspektywy podziwiać należy, że w tak krótkim czasie potrafiono zbudować od podstaw flotę wojenną, składającą się pod koniec lat trzydziestych XX wieku z najnowocześniejszych na ówczesne czasy niszczycieli i okrętów podwodnych. Pod względem technicznym były one bez zarzutu. Stan techniczny ORP „Orzeł” miał zasadnicze znaczenie w jego ucieczce z Tallina. Współtwórcy tych wspaniałych okrętów to Polacy, w większości absolwenci elitarnej Morskiej Szkoły Inżynieryjnej w Krontsztadzie, gdzie kształcili się w dziedzinie budownictwa okrętowego. Wymieńmy na przykład kmdr. inż. Aleksandra Rylkego, który ukończył ją w 1909 roku z pierwszą lokatą i złotym medalem. Cztery lata wcześniej jej dyplom uzyskał szef służb technicznych KMW kadm. inż. Xawery Czernicki. Młodsi oficerowie korpusu technicznego kończyli, jako stypendyści, Politechnikę Warszawską lub, w większości, Wyższą Szkołę Budowy Maszyn i Elektrotechniki Wawelberga i Rotwanda w Warszawie. Francuskie zamówienia Podstawowe wstępne parametry taktyczno-techniczne przyszłych okrętów ustaliła w 1924 roku komisja w składzie: kadm. Wacław Kłoczkowski, kadm. Tadeusz Bobrowski, kmdr Czesław Petelenz, kmdr Bernard Miller, kmdr por. Jan Bartoszewicz-Stachowski, kmdr por. Władysław Morgulec i kmdr por. Eugeniusz Solski, kpt. mar. Rafał Czetott, kpt. mar. Zdzisław Śladkowski oraz inż. Mikołaj Berens 2 . Do budowy okrętów wybrano stocznie francuskie, ze względu na łączące Polskę z Francją układy polityczne i militarne, a ponadto miały one niezbyt wiele pracy i były względnie tanie. 2 kwietnia 1926 roku Polska zamówiła dwa kontrtorpe- 1 CAW: Akta KMW, 1.300.21.62. 2 CAW: Akta KMW, t. 869 nr 22721 z 11.12.1934 r. 32 przegląd morski
polityka i gospodarka morska dowce („Wicher” – fot. 1, i „Burza”), a 1 grudnia tegoż roku trzy podwodne stawiacze min („Wilk”, „Ryś” i „Żbik”). Pierwszą umowę zawarto ze stocznią Chantiers Navals Français, drugą z Chantiers et Atelier Augustin Normand. Umowy w imieniu rządu polskiego podpisał szef Kierownictwa Marynarki Wojennej kmdr Jerzy Świrski. Okręty ze znacznym opóźnieniem weszły do służby w latach 1931–1932. Plany konstrukcyjne zostały opracowane w biurze konstrukcyjnym Normandów, gdzie pracowali również Polacy: inż. Jan Morze, absolwent politechniki w Belgii, oraz inż. Fryderyk Politur, absolwent Politechniki Warszawskiej. Nadzór nad budową sprawowała powołana przez szefa KMW Komisja Nadzorcza Budowy Okrętów w składzie: przewodniczący – kmdr por. inż. Xawery Czernicki, członkowie – kmdr por. inż. Stanisław Rymszewicz, kmdr ppor. Alojzy Czesnowicki, kmdr ppor. inż. Aleksander Rylke i kmdr ppor. inż. Stanisław Kamieński. Postawione przed nimi zadanie było odpowiedzialne i bardzo trudne. Po raz pierwszy chodziło o nadzór projektowania (właściwie odwzorowania okrętów francuskich) i budowy, bez znajomości francuskiego przemysłu, jego organizacji i obowiązujących uwarunkowań normatywno-technologicznych. Tak o tym pisze w swojej książce prof. inż. Aleksander Rylke: Głównym zadaniem komisji było dopilnowanie, aby zamówione […] okręty zostały wykonane zgodnie z odnośnymi umowami, zarówno jeśli chodzi o sprawy natury handlowej i pieniężnej, jak też i specyfikacje techniczne. Do specyfikacji dołączone bowiem były plany okrętów o charakterze tzw. „Projektów wstępnych”. Zarówno specyfikacje, jak i plany, obejmowały w zasadzie wszystkie ważniejsze elementy i cechy okrętu. Rzecz prosta, nie mogły one wyczerpać wszystkich szczegółów wykonania ani też szczególnych rozwiązań technicznych szeregu urządzeń. Określeniem bardzo często figurującym w umowach było sformułowanie: Tak jak to jest przyjęte w marynarce francuskiej, albo: typu jak w marynarce francuskiej. Dopuszczalne poza tym były również i inne rozwiązania, jeśli czy to wykonawca, czy to zleceniodawca uważali je za lepsze od dotychczasowych i osiągnęli między sobą porozumienie, co do tego 3 . Członkowie Komisji Nadzorczej Budowy Okrętów, dzięki swoim kwalifikacjom, znajomości języków obcych, komunikatywności, mając szerokie pełnomocnictwo i zaufanie KMW, wykonali swoje zadanie. Trzeba podkreślić, że w tamtym okresie w okrętach podwodnych, podobnie jak w lotnictwie, następował bardzo szybki postęp techniczny. Starano się to wykorzystać, tworząc w miarę udane jednostki. Na okrętach podwodnych zmieniono usytuowanie min. Na jednostkach francuskich znajdowały się one w kadłubie lekkim, były zawsze w wodzie, poza kadłubem mocnym. W naszych warunkach klimatycznych było to nie do przyjęcia. Opracowano ich nowe umiejscowienie – w dwupiętrowym magazynie wewnątrz kadłuba mocnego. Zaprojektowano do tego nowy system elektryczno-hydrauliczny sterowania wyrzutnią, co było techniczną nowością, poprawiającą operatywność minowania. Zwiększono moc silników napędowych, nie zmieniono przy tym ich gabarytów. W peryskopach zastosowano nowe dalmierze stereoskopowe, dzięki czemu pomiary były dokładniejsze. W wyrzutniach torpedowych z kolei wykonano zabezpieczenie uniemożliwiające odpalenie torpedy przy otwartej tylnej pokrywie wyrzutni. Zaprojektowano nowy kiosk okrętu. Nadano mu kształt położonej beczki, co pozwoliło lepiej wykorzystać jego wnętrze. Do wad technicznych, obniżających wartość bojową okrętów, należy zaliczyć: użycie do ich budowy materiałów niskiej jakości, gorszych niż określono w umowie, co było później powodem szybkiej korozji konstrukcji stalowych i nieszczelności kadłuba mocnego, oraz głośną pracę silników elektrycznych i mechanizmów okrętowych. Przyczyniły się one, między innymi, do wycofania ORP „Wilk” z działań bojowych w drugiej wojnie światowej. Samo wykonanie okrętów podwodnych było w przeciwieństwie do kontrtorpedowców bardziej staranne. Wynikało to z ich przeznaczenia i konieczności uzyskania szczelności przy maksymalnym zanurzeniu 100 metrów. Przypadek niesolidności miał miejsce tylko na ORP „Ryś”. W cza- 3 A. Rylke: W służbie okrętu. Gdynia 1967, s. 133. przegląd morski 33
Page 1: ISSN 1897-8428przeglądNR 01 (061)
Page 4 and 5: NR 01/2013 spis treści OD dowódcy
Page 6 and 7: NR 01/2013 Od dowódcy admirał flo
Page 8 and 9: NR 01/2013 Od dowódcy Wyposażenie
Page 10 and 11: NR 01/2013 polityka i gospodarka mo
Page 46 and 47: NR 01/2013 zabezpieczenie działań
Page 52 and 53: NR 01/2013 technika i uzbrojenie sk
Page 54 and 55: NR 01/2013 technika i uzbrojenie mg
Page 56 and 57: NR 01/2013 technika i uzbrojenie Vl
Page 58 and 59: NR 01/2013 technika i uzbrojenie Wn
Page 60 and 61: NR 01/2013 technika i uzbrojenie Ud
Page 62 and 63: NR 01/2013 technika i uzbrojenie Pl
Page 64 and 65: NR 01/2013 technika i uzbrojenie ne
Page 66 and 67: NR 01/2013 technika i uzbrojenie km
Page 68 and 69: NR 01/2013 technika i uzbrojenie Ry
Page 70 and 71: NR 01/2013 Budowa Układ kinematycz
Page 72 and 73: NR 01/2013 technika i uzbrojenie HM
Page 74 and 75: NR 01/2013 siły morskie innych pa
Page 82 and 83:
NR 01/2013 siły morskie innych pa
Page 84 and 85:
NR 01/2013 do zwalczania amerykańs
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
NR 01/2013 z życia flot Chińska R
Page 98 and 99:
NR 01/2013 z życia flot Francja SC
Page 100 and 101:
NR 01/2013 historia morska mgr Hube
Page 102 and 103:
NR 01/2013 W poszukiwaniu „Helene
Page 104 and 105:
NR 01/2013 historia morska Operacja
Page 106 and 107:
NR 01/2013 historia morska armat pr
Page 108 and 109:
NR 01/2013 historia morska terminie
Page 110 and 111:
NR 01/2013 historia morska gów i t
Page 112 and 113:
NR 01/2013 historia morska Fot. 1.
Page 114 and 115:
NR 01/2013 historia morska mieszcze
Page 116 and 117:
NR 01/2013 historia morska Następn
Page 118 and 119:
NR 01/2013 historia morska i „Kom
Page 120 and 121:
NR 01/2013 historia morska dy. Zał
Page 122:
Przegląd Morski (The Navy Review)
show all

Pobierz - Ministerstwo Obrony Narodowej

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?