Pobierz - Ministerstwo Obrony Narodowej
Pobierz - Ministerstwo Obrony Narodowej
Pobierz - Ministerstwo Obrony Narodowej
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
technika i uzbrojenie<br />
To unikatowe rozwiązanie opracował w 1926<br />
roku wiedeński inżynier Ernst Schneider. Gdy projektował<br />
turbinę wodną o nastawnych łopatkach,<br />
doszedł do wniosku, że rozwiązanie w niej zastosowane<br />
może przez odwrócenie przepływu służyć<br />
jako pędnik jednostki pływającej. Pomysłem<br />
zainspirował właścicieli założonego w 1867 roku<br />
w Heidenheim w Niemczech przez Johana<br />
Mathausa Voitha rodzinnego warsztatu mechanicznego,<br />
specjalizującego się w wytwarzaniu elementów<br />
turbin wodnych. Pomysł niezwykłego<br />
pędnika zrealizowano już dwa lata później – budowaną<br />
motorówkę wyposażono w prototypowy<br />
napęd, mogący poruszać ją do przodu, do tyłu<br />
i na boki, a nawet obracać wokół własnej osi, dzięki<br />
odpowiedniemu sterowaniu kątem wychylenia<br />
łopatek.<br />
Pędnik, dzięki swoim zaletom, wzbudził szerokie<br />
zainteresowanie. Już w 1929 roku stocznia<br />
Fredrich Lurssen Werft, wyposażyła w niego dużą<br />
serię kutrów trałowych typu R (Räumboote,<br />
począwszy od R 8), a w 1935 roku dwa trałowce<br />
typu M 35 (M-Boot 35) – M1 i M2. Firma Voith<br />
zaprezentowała VSP w 1937 roku na paryskiej<br />
Wystawie Światowej „Sztuka i technika w życiu<br />
codziennym” – urządzenie zostało trzykrotnie wyróżnione.<br />
W czasie drugiej wojny światowej w stoczniach<br />
niemieckich w pędnik Voitha–Schneidera wyposażono<br />
prawie 120 niemieckich trałowców oraz<br />
katapultowce „Falke” i „Bussard”, a w napęd pomocniczy<br />
VSP – zwodowany w stoczni w Kilonii<br />
w 1938 roku niemiecki lotniskowiec „Graf<br />
Zeppelin”.<br />
Dzięki pozytywnym doświadczeniom, po wojnie<br />
nadal wyposażano jednostki trałowe w VSP,<br />
które konkurowały ze śrubami nastawnymi,<br />
co prowadziło niekiedy do spektakularnych incydentów.<br />
W 1966 roku przy budowie szybkich trałowców<br />
typu Schutze (zaplanowano 30 jednostek) zastosowano<br />
pędniki typu Voith–Schneider, które<br />
przy tej samej mocy powodowały zmniejszenie<br />
prędkości o dwa–trzy węzły. Próby odbiorcze<br />
pierwszego trałowca – „Schutze” – potwierdziły<br />
wstępną ocenę przydatności użytych pędników,<br />
gdyż zamiast zakładanych 24 węzłów, osiągnął on<br />
jedynie 21 węzłów. Mimo to zapadła decyzja<br />
o rezygnacji z tego typu napędu, chociaż oprócz<br />
trałowca „Schutze” były już gotowe trzy inne, a kilkanaście<br />
jednostek znajdowało się w budowie.<br />
Wszystkie okręty musiały być poddane kosztownym<br />
przeróbkom. Wymiana VSP na śruby nastawne<br />
typu Escher–Wyss wymagała wielu prac<br />
związanych ze zmianami kształtu kadłuba, wałów<br />
śrubowych i maszyny sterowej. Po przebudowie<br />
okręty osiągnęły zaplanowaną dla nich pierwotnie<br />
prędkość, ale nastąpiło to kosztem znacznie<br />
Możliwości zastosowania<br />
Pędnik Voitha–Schneidera jest stosowany w wypadku,<br />
gdy jest niezbędna maksymalna manewrowość jednostki<br />
w ograniczonej przestrzeni (kanały, fiordy i zatoki) połączona<br />
z szybką i precyzyjną zmianą pozycji. Jest idealnym<br />
napędem dla niszczycieli min, holowników<br />
portowych, jednostek off-shore w technice DP, AHTS,<br />
PSV, jednostek ratowniczych, pożarniczych, zwalczania<br />
zanieczyszczeń ropopochodnych, jednostek do stawiania<br />
morskich wież wiatrowych, dźwigów pływających<br />
i promów przybrzeżnych.<br />
większych niż przewidywano kwot, nie mówiąc<br />
już o przedłużeniu okresu budowy tej serii.<br />
Zasada działania<br />
Pędnik Voitha–Schneidera składa się z poziomego<br />
wirnika, którego płaszczyzna główna leży<br />
w powierzchni dna jednostki, i zamocowanych do<br />
jego tarczy obrotowej pionowych łopatek, zwykle<br />
od trzech do ośmiu, które wirują wokół pionowej<br />
lub nieznacznie odchylonej od pionu osi (rys. 1).<br />
Łopatki pędnika, sterowane za pomocą mimośrodu,<br />
wykonują ruch oscylacyjny wokół swoich osi.<br />
Wszystkie elementy zespołu mechanicznego<br />
wprawiającego w ruch tarczę obrotową i łopatki<br />
przegląd morski 67
Change language