Zmiany polskiego prawa wodnego niezbędne dla pełnej ... - WWF
Zmiany polskiego prawa wodnego niezbędne dla pełnej ... - WWF
Zmiany polskiego prawa wodnego niezbędne dla pełnej ... - WWF
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
o Poniżej zapór zawsze zatrzymujących transport rumowiska rzecznego następuje erozja koryta<br />
i związane z nią negatywne skutki ekologiczne (przesuszenie doliny i zagłada wilgociolubnych<br />
roślin) oraz gospodarcze (zaburzenia pracy ujęć wody i innych budowli hydrotechnicznych). Silna<br />
erozja dna powoduje zagrożenie stabilności zapory i utrudnia żeglugę – ilustruje to aktualna<br />
sytuacja poniżej stopni wodnych Brzeg Dolny na Odrze i Włocławek na Wiśle.<br />
Warto dodać, że większość wymienionych negatywnych skutków dotyczy wszystkich<br />
sztucznych zbiorników, a zwłaszcza zbiorników, których pojemność pozwala regulować odpływ, czyli<br />
zbiorników o pojemności pozwalającej zmniejszać wysokość wezbrań i alimentować rzeki w okresach<br />
niżówek (na ogół tylko takie zbiorniki mają sens ekonomiczny).<br />
Utrwalony jest podział na „małą” i „dużą” retencję oraz przekonanie o szczególnych pożytkach<br />
płynących z „małej retencji”. Jest to podział biurokratyczny nie oddających sensu używanych pojęć.<br />
Jeżeli przyjąć, że celem zbiornika jest wyrównanie odpływu to zbiornik Włocławek na Wiśle (ok. 400<br />
milionów m 3 pojemności) jest mały, bowiem nie można przez jego eksploatację uzyskać redukcji<br />
powodzi lub alimentacji niżówki 3 . Generalnie w warunkach polskich nierealne jest wybudowanie na<br />
dużej rzece nizinnej zbiornika pozwalającego łagodzić powodzie i niżówki, z uwagi na brak miejsca<br />
na zbiornik o pojemności pozwalającej regulować odpływ. Kilkakrotnie mniejsza od Włocławka<br />
pojemność zbiornika Tresna na Sole pozwala na nazwanie tego zbiornika dużym, ponieważ umożliwia<br />
on istotne wyrównanie odpływu (oczywiście na ograniczonym odcinku rzeki poniżej zapory).<br />
Generalnie koszt zmagazynowania 1 metra sześciennego wody w zbiorniku małym jest znacznie<br />
większy niż w zbiorniku dużym - wynika to z oczywistych relacji geometrycznych (stosunku<br />
powierzchni zbiornika do jego objętości). Dlatego budowanie pod hasłem małej retencji niewielkich<br />
zbiorników niszczących naturalny reżim hydrologiczny małych i średnich cieków niewiele ma<br />
wspólnego z racjonalnym gospodarowaniem zasobami wodnymi.<br />
Na zakończenie tej części rozważań trzeba podkreślić, że opisane wyżej negatywne<br />
oddziaływania dotyczą retencji sztucznej uzyskiwanej poprzez spiętrzenie rzeki. Działania człowieka<br />
takie jak np. melioracja odwadniająca obszarów podmokłych, obwałowanie dolin rzecznych<br />
i urbanizacja powodują istotne zmniejszenie retencji naturalnej, co skutkuje szkodliwym <strong>dla</strong><br />
środowiska i gospodarki zwiększeniem zagrożenia powodzią i suszą. Świadomość tych negatywnych<br />
skutków powoduje często próby rekompensowania utraconej retencji naturalnej poprzez budowę<br />
retencji sztucznej. Do prób takich należy podchodzić z rezerwą obiektywnie oceniając oczekiwane<br />
korzyści i straty. Natomiast podejmowane coraz częściej na świecie próby odbudowy retencji<br />
naturalnej (poprzez renaturyzację obszarów podmokłych, rozszerzenie rozstawu wałów, zalesienia<br />
itp.) są z punktu widzenia celów środowiskowych godne szczególnego poparcia.<br />
Regulacja rzeki jest zawsze szkodliwa <strong>dla</strong> środowiska, bowiem koncentruje koryto<br />
powodując zmianę jego zróżnicowanego, naturalnego charakteru w jednostajny kanał, co niszczy<br />
różnorodność biologiczną. Wprawdzie budowa tam podłużnych i poprzecznych tworzy między tymi<br />
budowlami okresowo liczne enklawy sprzyjające bioróżnorodności lecz z czasem enklawy te zostają<br />
zalądowione i koryto przyjmuje formę monotonnego kanału. Szczególnie szkodliwa jest regulacja<br />
rzeki roztokowej niszcząca jej główne walory środowiskowe, którymi są wyspy, piaszczyste łachy,<br />
starorzecza i boczne koryta.<br />
3 Pojawiające się obietnice dodatkowych korzyści (poza produkcją energii), wynikających z retencjonowania<br />
wody w zbiornikach Kaskady Dolnej Wisły, to próby wykorzystania braku specjalistycznej wiedzy decydentów <strong>dla</strong><br />
uzyskania środków na realizacje inwestycji.<br />
6
Change language