Zmiany polskiego prawa wodnego niezbędne dla pełnej ... - WWF

6. Roboty związane z „utrzymaniem wód” wynikające z ustawowego obowiązku realizacji takich
zadań jak regulowanie stanu wód lub przepływów w ciekach naturalnych, zapewnienie
swobodnego spływu wód powodziowych oraz lodów, konserwacja lub remont istniejących
budowli regulacyjnych, wywołują najwięcej konfliktów pomiędzy hydrotechnikami i ekologami.
Wysoka ranga, jaką „utrzymaniu wód” nadano w Ustawie wynika z braku urealnienia celów
gospodarki wodnej (np. obowiązek odbudowywanie budowli regulacyjnych na rzekach bez
perspektyw żeglugi). Prowadzi to do marnotrawstwa środków publicznych na inwestycje
niepotrzebne i ewidentnie szkodliwe dla środowiska. Ustawa nie określa jednoznacznie hierarchii
celów, ani nie nie mówi jak konflikt celów rozstrzygać.
7. Ustawa narzuca technokratyczny oraz anachroniczny w świetle doświadczeń światowych
i krajowych sposób ochrony przeciwpowodziowej. Dotychczasowa strategia ochrony musi być
z mocy prawa zmieniona, jeśli ta ochrona ma być skuteczna i możliwie mało szkodliwa dla
środowiska. Unijny „Katalog dobrych praktyk w zakresie prewencji, przygotowania i reagowania
na powódź”.” jest przepisem na nowoczesną strategię przeciwpowodziową.
8. Ramowa Dyrektywa Wodna wyraźnie stanowi, że za korzystanie z wód powinni płacić
użytkownicy. Cena powinna pokrywać ”koszty uzyskania”, czyli m. in. koszty związane
z inwestowaniem i eksploatacją (koszty ”utrzymania wód” to część kosztów eksploatacyjnych),
a zwłaszcza koszty poprawy stanu ekosystemów wodnych i od wody zależnych zdegradowanych
przez użytkowanie wód. Obowiązujące w Polsce zasady finansowania gospodarki wodnej są
zupełnie inne – koszty ponosi ogół podatników, a zobowiązania użytkowników są najczęściej
niesprecyzowane, szczególnie w odniesieniu do naprawiania szkód środowiskowych.
9. Zapisy Dyrektywy dotyczące udziału społeczeństwa w zarządzania zasobami wodnymi nie
znajdują w polskim ustawodawstwie odzwierciedlenia. Rady regionów i Krajowa Rada
Gospodarki Wodnej w obecnej i proponowanej formule prawnej, nie mają (jako „organ
doradczy”) realnego wpływu na decyzje oraz, ze względu na sposób powoływania, nie
zapewniają należytej reprezentacji poszczególnym grupom interesów (także tym dbającym
o interes środowiska). Rady nie tworzą więc możliwości uzyskiwania decyzji zgodnych z zasadą
rozwoju zrównoważonego.
6 Rekomendacje
1. Należy zlikwidować rozmycie kompetencji oddając pełnię uprawnień właścicielskich i władzę
wodną (tj. uprawnienia do podejmowania decyzji administracyjnych takich jak np. pozwolenia
wodno-prawne) zarządom dorzeczy, i wprowadzając jeden plan zintegrowanej gospodarki
zlewniowej zorientowany na osiągnięcie celów wymienionych w Ramowej Dyrektywie Wodnej.
2. Określenie celów gospodarki wodnej winno być w pełni zgodne z Ramową Dyrektywą Wodną
i podporządkowane strategicznym zasadom zrównoważonego rozwoju. W szczególności należy
podkreślić priorytetowy charakter osiągnięcia/utrzymania dobrego stanu ekosystemów wodnych
i od wody zależnych. Tej definicji celów należy nadać rangę ustawową, adoptując odpowiedni
fragment Ramowej Dyrektywy Wodnej.
3. Należy do ustawy Prawo wodne i ustawy o planowaniu przestrzennym wprowadzić obligatoryjne
ograniczenia sposobów użytkowania terenu, wynikające z dostępności zasobów wodnych oraz
z zasięgu zalewów powodziowych.
24