Zmiany polskiego prawa wodnego niezbędne dla pełnej ... - WWF

1 Wstęp
Niniejsze opracowania wykonano realizując wnioski ze spotkania Ministra Środowiska
z przedstawicielami pozarządowych organizacji ekologicznych w lipcu b.r.. Główną przyczyną
zorganizowania tego spotkania były protesty działaczy pozarządowych organizacji ekologicznych
(protestowali również wędkarze i naukowcy) wywołane robotami wykonywanymi w ostatnim okresie
na rzekach, finansowanymi m.in. ze środków pożyczki udzielonej przez Europejski Bank
Inwestycyjny (EBI). Pożyczka przeznaczona była na usuwanie skutków powodzi ostatnich lat oraz na
poprawę ochrony przeciwpowodziowej. Podczas spotkania przedstawiono dokumentację
fotograficzną, pokazującą, że w wielu przypadkach wykonane roboty w sposób istotny pogorszyły
stan ekosystemów wodnych i od wody zależnych. Jest to sprzeczne z Ramową Dyrektywą Wodną
Unii Europejskiej, obowiązującą w Polsce. Jednocześnie wykonane roboty, w wielu przypadkach
spowodują raczej wzrost niż zmniejszenie zagrożenia powodziowego.
Przedstawiciele organizacji pozarządowych podkreślali ponadto brak wyprzedzającej
informacji o zamierzeniach inwestycyjnych, co również jest niezgodne ze standardami
obowiązującymi w UE. Uniemożliwiło to zgłaszanie uwag, zastrzeżeń i propozycji w fazie
planowania i projektowania robót. Protesty pojawiły się, gdy już zostały rozstrzygnięte przetargi,
a roboty w terenie zaawansowane. Brak informacji na etapie planowania uniemożliwia efektywny
społeczny udziału w podejmowaniu decyzji, których realizacja wiąże się z ryzykiem poważnych szkód
ekologicznych. Sposób wykorzystania funduszy EBI jest przykładem ignorowania celów
środowiskowych gospodarki wodnej w działaniach prowadzonych dla uzyskania innych celów.
W tym przypadku celem było wzmocnienie ochrony przed powodzią. Dla osiągnięcia tego celu
zastosowano wyłącznie działania techniczne (głównie regulację rzek), a więc działanie – co
zostanie wykazane dalej – szkodliwe dla środowiska i o wątpliwej skuteczności ze względu na
ograniczania zagrożeń powodziowych.
Podczas dyskusji stwierdzono, że ważną przyczyną konfliktu jest istniejący system prawny
oraz wynikający z prawa system zarządzania – fundusze EBI wykorzystano najczęściej zgodnie
z obowiązującym prawem. Ponieważ zdaniem organizacji pozarządowych działania te były sprzeczne
z obowiązującym Polskę ustawodawstwem europejskim Minister Środowiska podczas lipcowego
spotkania zaproponował organizacjom pozarządowym sformułowanie uwag i zastrzeżeń w stosunku
do prawa obowiązującego aktualnie oraz do przygotowywanej nowelizacji. Niniejsze opracowanie
stanowi realizację tej propozycji.
2 Cel i zakres opracowania
Celem opracowania jest ocena ustawy Prawo wodne (według druku Kancelarii Sejmu z dnia
26 maja 2004) oraz projektu ustawy ”O zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektórych innych
ustaw” (wg strony internetowej www.mos.gov.pl – dokument z dnia 7 czerwca 2004), z punktu
widzenia zgodności z normami obowiązującymi w Unii Europejskiej. Uznano bowiem, że pełne
przeniesienie do ustawodawstwa polskiego dyrektyw i zaleceń Unii Europejskiej,
a w szczególności Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz zaleceń zawartych w ”Katalogu dobrych
praktyk w zakresie prewencji, przygotowania i reagowania na powódź” 1 stworzy podstawę do
realizacji zasady rozwoju zrównoważonego w gospodarowaniu wodami, a tym samym pozwoli
1 Best Practices On Flood Prevention, Protection And Mitigation
2