Zmiany polskiego prawa wodnego niezbędne dla pełnej ... - WWF

Nowelizowany art. 22 zobowiązuje do „...konserwacji lub remontu istniejących budowli
regulacyjnych”.
Większość takich budowli na Wiśle Środkowej wykonano przed laty regulując rzekę dla potrzeb
żeglugi. Projekty regulacji ”na średnią wodę” przewidywały zwężenie koryta średniej wody do około
180 metrów. Regulacja taka oznacza całkowitą zmianę charakteru rzeki - tj. zamianę rzeki
roztokowej na pojedynczy kanał. Skutki środowiskowe, (w tym również krajobrazowe, ważne dla
rekreacji) takiego zabiegu są w najwyższym stopniu negatywne. Zamierzenie to zrealizowano w pełni
tylko na odcinku tzw. ”gorsetu warszawskiego” i częściowo na „Wiśle puławskiej”. Porównanie
odcinka warszawskiego (monotonny kanał obramowany gruzem i kamieniami) z odcinkiem np.
pomiędzy ujściem Pilicy i ujściem Świdra (szeroka dolina z rzeką płynącą licznymi ramionami pośród
zadrzewionych wysp i piaszczystych łach) przekonuje o destrukcyjnym (tak dla przyrody, jak też dla
licznych użytkowników np. turystów i wędkarzy) wpływie regulacji ukierunkowanej na żeglugę. Brak
perspektyw dla towarowej żeglugi na Wiśle Środkowej (ze względu na koszty ekonomiczne
i ekologiczne budowy i utrzymania drogi wodnej żegluga nie jest konkurencyjna w stosunku do kolei
i dróg kołowych) wyklucza zasadność odbudowy budowli regulacyjnych zaprojektowanych dla
poprawy żeglowności. W ramach „utrzymania” nierzadko odbudowuje się budowle, które w praktyce
przestały istnieć. Niestety ustawa zobowiązuje do takich działań, sprzecznych z celami
środowiskowymi RDW i generujących niepotrzebnie znaczne wydatki z budżetu.
Praktyka wykazuje, że jedyną barierą dla działań podejmowanych pod hasłem ochrony przed
powodzią oraz odbudowy zniszczonych budowli jest brak pieniędzy – trudno się dziwić, że
pozarządowe organizacje ekologiczne są zaniepokojone pojawieniem się takich źródeł finansowania
jak EBI czy fundusze strukturalne.
4.5 Anachroniczna interpretacja zasad ochrony przeciwpowodziowej
Począwszy od powodzi 1997 roku, aż do chwili obecnej częste konflikty pomiędzy celami
gospodarczymi a środowiskowymi dotyczą przedsięwzięć hydrotechnicznych podejmowanych dla
ograniczenia szkód powodziowych. Ze względu na oczekiwanie społeczne bezpieczeństwa wobec
powodzi, trudno jest kwestionować jakiekolwiek metody i rozwiązania ochrony przeciwpowodziowej
– także z punktu widzenia kryteriów ekologicznych. Utrudniają to też przepisy prawa :
Art. 67. stanowi:
„Regulacja koryt cieków naturalnych, zwana dalej "regulacją wód", służy poprawie warunków
korzystania z wód i ochronie przeciwpowodziowej”
Natomiast w art. 80 podano konkretne zalecenia:
„Ochronę ludzi i mienia przed powodzią oraz suszą realizuje się w szczególności przez :
1) zachowanie i tworzenie wszelkich systemów retencji wód, budowę i rozbudowę zbiorników
retencyjnych, suchych zbiorników przeciwpowodziowych oraz polderów przeciwpowodziowych,
2) racjonalne retencjonowanie wód oraz użytkowanie budowli przeciwpowodziowych, a także
sterowanie przepływami wód,
3) funkcjonowanie systemu ostrzegania przed niebezpiecznymi zjawiskami zachodzącymi
w atmosferze oraz hydrosferze,
4) kształtowanie zagospodarowania przestrzennego dolin rzecznych lub terenów zalewowych,
budowanie oraz utrzymywanie wałów przeciwpowodziowych, a także kanałów ulgi”.
17