Zmiany polskiego prawa wodnego niezbędne dla pełnej ... - WWF

More documents

Recommendations

Info

Wytłuszczono zalecenia podane w p. 1 i 2, które są wątpliwe w świetle doświadczeń ostatnich powodzi pustoszących Europę Zachodnią i USA, a więc kraje gdzie wydatkowano ogromne środki na budowę zbiorników i wałów przeciwpowodziowych, a urządzenia te zaprojektowano i wykonano według najwyższych standardów technicznych. Nieporozumieniem jest połączenie w pkt 4 ”kształtowania zagospodarowania przestrzennego dolin rzecznych lub terenów zalewowych” (tj. zalecenia bezdyskusyjnie słusznego i priorytetowego) z ”budowaniem oraz utrzymywaniem wałów przeciwpowodziowych”. Ponieważ praktycznie wszystkie katastrofalne szkody powodziowe oraz śmierć ludzi były wynikiem awarii wałów, zalecenie budowania nowych wałów jest szkodliwe (wyjątek to budowa nowych wałów o większej rozstawie, połączona z likwidacją dotychczasowych obwałowań). Zalecenie mówiące o utrzymywaniu wałów powinno być uzupełnione – utrzymywać i wzmacniać warto tylko te wały, które chronią tereny zagospodarowane w sposób szczególnie wrażliwy na skutki zalania, zaś w kosztach tych prac winni partycypować ustawowo zobowiązani gospodarze obszaru, użytkownicy poszczególnych działek, uzyskujący korzyści ze zlokalizowanej tam zabudowy. W cytowanym artykule 80 praktycznie pominięto szereg działań przeciwpowodziowych, które należy podejmować w skali zlewni, takich jak odtwarzanie naturalnej retencji, kształtowanie przestrzeni nie tylko w dolinach rzek, ale również poza nimi, czy przesiedlenia ludzi z obszarów szczególnie zagrożonych. Stało się tak m.in. dlatego, że proponowane przez przyrodników ”przyjazne środowisku” metody ochrony przeciwpowodziowej są często traktowane w Polsce jako wyraz braku wiedzy. Warto więc przytoczyć wnioski zawarte w opracowanym i opublikowanym w ubiegłym roku przez Wspólnotę Europejską ”Katalogu dobrych praktyk w zakresie prewencji, przygotowania i reagowania na powódź”. Katalog stanowi wynik dyskusji autorytetów w dziedzinie ochrony przeciwpowodziowej z wielu krajów europejskich, USA i Kanady. Oto lista wybranych, najważniejszych zaleceń : • Z ostatnich powodzi winniśmy wyciągnąć następujący wniosek: Musimy nauczyć się żyć z podobnymi zdarzeniami. Musimy też uczynić wszystko, co możliwe, by zapobiec rozwojowi powodzi na skutek działań człowieka, zachowywać się w sposób pozwalający ograniczać następstwa kataklizmów dla ludności i mienia, a także rozpowszechniać wiedzę na temat potencjalnych i rzeczywistych zagrożeń, w celu pobudzenia działań zapobiegawczych. • Zjawiska powodziowe to elementy natury, które istniały i będą istnieć. Należy w miarę możliwości naprawiać skutki wpływu człowieka na procesy naturalne, a w przyszłości starać się takiego wpływu unikać. • Należy podjąć działania mające na celu przywrócenie naturalnych rozlewisk rzecznych, co ma umożliwić zdolności naturalnych terenów podmokłych i zalewowych do przyjmowania wód i łagodzenia skutków powodzi. • Opinia publiczna powinna mieć świadomość, że wykorzystywanie terenów narażonych na zjawiska powodziowe do celów przemysłowych, rolniczych, turystycznych i prywatnych powinno podlegać ograniczeniom, co ma pozwolić na ograniczenie skali zniszczeń. • Zadaniem władz jest zapewnienie przejrzystości i dostępności informacji dotyczących ochrony przeciwpowodziowej i planów działań ochronnych. Cel ten może być osiągnięty poprzez sporządzenie map zagrożeń powodziowych wskazujących obszary o najwyższym stopniu ryzyka, i ich wykorzystanie w procesach planowania. Mapy takie powinny być czytelne, i wskazywać różne poziomy zagrożenia. Mapy są niezbędne dla prawidłowej koordynacji różnych działań, stanowią narzędzie planowania, i umożliwiają zapewnienie 18
wszystkim uczestnikom procesu takich samych informacji co do zasięgu ewentualnych zagrożeń. • Świadomość powodziową mieszkańców należy stale podtrzymywać za pomocą akcji informacyjnych i edukacyjnych. Umieszczenie w widocznych punktach osiedli ludzkich lub terenów niezamieszkanych oznaczeń stanu wód z okresu powodzi pozwala uświadomić niebezpieczeństwo tym, którzy mogą mieć kłopoty z odczytywaniem map. • Działania ograniczające skutki powodzi oraz działania nietechniczne z reguły są na dłuższą metę bardziej korzystne. • Nie wolno zapominać, że żadne obiekty inżynieryjne nie mogą zapewnić absolutnej ochrony przeciwpowodziowej, stąd należy unikać tworzenia fałszywego poczucia bezpieczeństwa wśród ludności. Trzeba brać pod uwagę ryzyko awarii urządzeń lub przerwania wałów. • Tereny zalewowe rzek należy określić i uznać prawnie za podstawowe obszary retencji wód lub przywracania właściwych warunków przepływu wezbrań. Celem tych działań ma być niedopuszczanie do budowy sztucznych brzegów, obwałowań, zbiorników retencyjnych i zapobieżenie powstawaniu wszelkich budowli i obiektów technicznych, które mogłyby stanowić przeszkodę dla swobodnego i naturalnego spływu wód rzeki, których budowa nie jest usprawiedliwiona koniecznością ochrony obszarów o znacznej gęstości zaludnienia. • Sukces można osiągnąć wyłącznie przez stosowanie metod interdyscyplinarnych. • Walka z powodziami może przynieść pozytywne rezultaty również w innych dziedzinach, jak np. ochrona środowiska. Zwrócić należy uwagę, że działania techniczne stanowią tylko jeden z licznych sposobów realizacji ochrony przeciwpowodziowej. W dotychczasowej krajowej praktyce były one jedynymi jakie podejmowano. Nie powinno dziwić w tej sytuacji, że było to mało skuteczne (co wykazały ostanie powodzie), powodując jednocześnie szkody w środowisku. Trzeba podkreślić, że powyższe zalecenia być może wkrótce znajdą wyraz w Dyrektywie Powodziowej UE i staną się obowiązującym w Polsce prawem. Nawet jeśli Dyrektywa taka nie powstanie to wdrażanie zaleceń zawartych w Katalogu przyjętym przez Dyrektorów Wodnych UE jest wyzwaniem chwili, bowiem zgodnie z obowiązującym prawem przystępujemy w Polsce do tworzenia planów ochrony przeciwpowodziowej. Zalecenia Wspólnoty Europejskiej pozwalają z jednej strony skuteczniej ograniczać szkody powodziowe, a z drugiej strony są ”przyjazne środowisku”. Można więc przyjąć, że nowa strategia uzyska poparcie pozarządowych organizacji ekologicznych w odróżnieniu od proponowanej w ustawie prawo wodne tradycyjnej strategii technokratycznej. 4.6 Niewłaściwy system finansowania gospodarki wodnej Jak wspomniano w p. 1 niniejszego opracowania bezpośrednim impulsem do jego powstania były konflikty wywołane sposobem wykorzystania funduszy z Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Były to pierwsze od wielu lat, stosunkowo wysokie środki, jakie uzyskały jednostki wykonujące prawa właścicielskie w stosunku do wód. Obowiązująca ustawa oraz proponowana jej nowelizacji przypisują szereg zadań i odpowiedzialność za wyniki tych działań organom ”wykonującym prawa właścicielskie”; wymieniono je w rozdziale 4.4. niniejszej ekspertyzy. Przy tak ogromnej liście zadań ustawodawca jest niezwykle wstrzemięźliwy w kwestii pozyskiwania środków niezbędnych dla realizacji tych zadań. Wiele miejsca w ustawie poświęcono opłatom za śluzowanie jednostek pływających oraz opłatom za rybackie wykorzystanie wód. Są to przychody zaniedbywalne 19
Page 1 and 2: Zmiany polskiego prawa wodnego niez
Page 3 and 4: Konieczność realizacji szkodliwyc
Page 5 and 6: Spis treści Podsumowanie .........
Page 7 and 8: w sposób zgodny z Konstytucją RP
Page 9 and 10: 3.3 Cele środowiskowe a zabiegi hy
Page 11 and 12: Regulacja przyspiesza spływ wód,
Page 13 and 14: 4.1.2 Rozmycie kompetencji organów
Page 15 and 16: Zakres odpowiedzialności Dyrektor
Page 17 and 18: Przygotowana nowelizacja ustawy pro
Page 19 and 20: Niezależnie od tego czy cele gospo
Page 21: Nowelizowany art. 22 zobowiązuje d
Page 25 and 26: m. in. koszty związane z inwestowa
Page 27 and 28: 2. Realizacja zasad rozwoju zrówno
Page 29 and 30: 4. Do ustawy Prawo wodne należy wp
Page 31: • zagadnienia dot. funkcjonowania

Zmiany polskiego prawa wodnego niezbędne dla pełnej ... - WWF

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?