Zmiany polskiego prawa wodnego niezbędne dla pełnej ... - WWF

gospodarczych sposobami, które (w odróżnieniu od zalecanego przez Ustawę budownictwa
hydrotechnicznego) nie powodują pogorszenia stanu ekosystemów wodnych i od wody zależnych.
Jest to ważna uwaga, bowiem często hydrotechnicy zarzucają ekologom ignorowanie takich
bezdyskusyjnych celów jak np. ochrona przed powodzią. Otóż jest inaczej - ekolodzy krytykują
głównie ograniczenie „repertuaru działań” proponowanych w Ustawie dla osiągnięcia celów
gospodarczych (będących aktualnie powszechną praktyką 2 ) do przedsięwzięć hydrotechnicznych
pogarszających stan ekosystemów wodnych i od wody zależnych w sytuacji gdy istnieją działania co
najmniej równie skuteczne a nie szkodliwe dla środowiska.
3.2 Cele gospodarcze uzyskiwane poprzez budownictwo
hydrotechniczne
Istnieje szereg argumentów, które mogą sankcjonować realizację działań z zakresu
budownictwa hydrotechnicznego, w tym melioracji, choć nie zawsze jest to jedyna droga do
realizowania założonego celu.
Przegrodzenie rzeki tworzy zbiornik, który w pewnych przypadkach stanowi jedyne źródło
zaopatrzenia w wodę (np. istniejące zbiorniki Kaskady Soły, zbiornik Goczałkowice na Wiśle,
zbiornik Dobczyce na Rabie). Każde spiętrzenie może być wykorzystane do instalacji turbiny i do
produkcji energii ”szczytowej” (bardzo cennej ze względu na błyskawiczny rozruch elektrowni
wodnej). Wyrównanie odpływu (jeśli pojemność zbiornika pozwala na jego osiągnięcie), zmniejsza na
pewnym odcinku poniżej zapory szkody wywołane powodzią i suszą.
Regulacja rzeki podmywającej stopę wału przeciwpowodziowego jest zabiegiem niezbędnym
dla ochrony wału. Lokalne zabiegi regulacyjne są zazwyczaj niezbędne w pobliżu budowli
hydrotechnicznych (mostów, ujęć wody i in.). Często rzeka zmieniając koryto zagraża budynkom,
drogom i innym elementom infrastruktury. Lokalna regulacja jest wówczas dobrym rozwiązaniem. Na
rzekach o zwartym korycie, a więc uregulowanych rzadziej powstają zatory lodowe. W warunkach
polskich rzek opłacalna żegluga towarowa może mieć miejsce tylko na rzekach całkowicie
uregulowanych, bądź zabudowanych kaskadą stopni wodnych.
Obwałowanie rzek. Miasta historyczne i aglomeracje miejsko-przemysłowe położone są
często na terenach zalewowych rzek i funkcjonują jedynie dzięki wałom.
Systemy melioracyjne w delcie Wisły (Żuławy) stworzyły jeden z najcenniejszych w skali
kraju terenów rolniczych . Jeżeli koszty budowy i eksploatacji systemów melioracyjnych pokrywane
są przez rolników (a nie przez ogół podatników, jak miało to miejsce dotychczas) zwiększenie
wydajności produkcji rolnej stanowi argument, którego nie można ignorować. Ponadto właściwie
eksploatowane systemy melioracyjne (systemy rowów, kanałów, jazów i zastawek) stwarzają
możliwość retencjonowania znacznych ilości wody, czyli pozwalają nie tylko regulować stosunki
wodne w glebie, ale również wyrównywać odpływ (obniżać wezbrania i powiększać przepływy
w okresie niżówek).
2 Często realizowane są projekty, których projekty/plany pochodzą z przed wielu lat, które utraciły pierwotny sens
gospodarczy ze względu na zmianę potrzeb wodnych (np. zbiorniki Wióry na Świślinie, Świnna Poręba na
Skawie i, lansowany ostatnio, zbiornik Wielowieś Klasztorna na Prośnie).
4