Rolnictwo i przetwórstwo ekologiczne w Euroregionie Pomerania

Rozdział 5. Ekologiczna hodowla zwierząt5.1. Wprowadzenie, zasady ogólnei podstawy prawneW rolnictwie ekologicznym chów zwierząt jest ważnymelementem zamkniętego obiegu materii gleba-zwierzę-roślina.Z jednej strony powiązanie uprawy roślin z chowem zwierzątprzyczynia się do utrzymania i podniesienia urodzajnościgleby. Z drugiej strony zwierzęta na tyle, na ile jest to możliwepowinny być żywione paszą pochodzącą z tego samego gospodarstwa.Liczba zwierząt w gospodarstwie ekologicznym jestuzależniona od areału gospodarstwa i wynosi maksymalniedwie duże jednostki przeliczeniowe na hektar. Grunt prawnywynika z rozporządzenia w sprawie rolnictwa ekologicznegonr 2092/91 w uzupełnieniu z rozporządzeniem w sprawieekologicznego chowu zwierząt nr 1804/1999. W Niemczechsą uregulowania dotyczące przypadków szczególnychi uregulowania kontrolne wprowadzone przepisami na szczeblufederalnym i ustawą o rolnictwie ekologicznym. W Szwecji niema uregulowań krajowych. W Polsce w roku 2001 uchwalonosamodzielną ustawę uwzględniającą przepisy w sprawie chowuzwierząt.5.2. Podstawy produkcyjnotechnologiczneGłówną zasadą stosowaną w ekologicznym chowie zwierzątjest szacunek i respekt człowieka w stosunku do stworzeniażyjącego. Rolnik posiadający gospodarstwo ekologiczne odpowiadaza znajomość i uwzględnianie potrzeb danego gatunkuzwierząt.Zasady chowu zwierząt w rolnictwie ekologicznymgatunki zwierząt i rasy powinny być witalne, odpornei dostosowane do warunków panujących w danym regionie.Zwierzęta powinny pochodzić z własnej hodowli lub innychgospodarstw ekologicznych. Tylko w wyjątkowych wypadkachdopuszczalne jest uzupełnianie stanu liczebnego zwierzątpochodzących z innego stada.Zwierzętom należy zapewnić wolny wybieg i stosownie dogatunku wypas na pastwisku. Nie wolno palować zwierzątprzez okres całego roku. Do 2010 roku dopuszcza się jednakw wyjątkowych wypadkach możliwość okresowego palowaniazwierząt.Otoczenie zwierząt musi być dostosowane do gatunku podwzględem naturalnej wentylacji, zapotrzebowania na światłoi potrzeb przestrzennych oraz umożliwiać im wykształcenienaturalnego zachowania stadnego.Warchlaki i kury nie mogą być trzymane w klatkach.Pokarm musi pochodzić z uprawy ekologicznej, w miaręmożliwości z własnego gospodarstwa. Pokarm pochodzącyz uprawy ekologicznej może do 31.12. 2009 roku byćuzupełniany pokarmem pochodzenia tradycyjnegow przypadku przeżuwaczy do 5%, a w przypadku świńi kur do 15% całej rocznej masy suchej. Niedopuszczalne jeststosowanie hormonów i substancji wspomagających wzrosti wydajność. Zabronione jest również profilaktyczne stosowanieleków, antybiotyków i innych substancji.Rozmnażanie odbywa się w sposób naturalny, dozwolonejest jednakże sztuczne unasiennianie. Nie wolno dokonywaćsystematycznych zabiegów na zwierzętach takich jak wyrywaniezębów, obcinanie ogonów, przycinanie dziobów, itp. Zewzględów bezpieczeństwa dozwolone jest obcinanie rogówu bydła.Przekształcenie tradycyjnego gospodarstwa rolnego nagospodarstwo ekologicznePrzekształcenie produkcji zwierzęcej z tradycyjnej na ekologicznąnależy stosownie do gatunku rozpatrywać z różnych punktówwidzenia. Zasadą ogólną jest dostosowanie pogłowia zwierząt dowarunków lokalnych. Gałęziami gospodarstwa rolnego, któreorganizacyjnie stosunkowo łatwo przekształcić na produkcjęekologiczną, jest wysoko wydajny chów krów mamek, a wprzypadku istnienia wybiegów - produkcja mleka. Chów świń,zwłaszcza tucz trzody chlewnej i bydła oraz chów kur z uwagina wysokie wymagania pod względem utrzymania i karmieniamożna przekształcić tylko przy dużym nakładzie technicznymi finansowym. Zanim produkty zwierzęce uzyskają prawo dooznakowania jako produkty ekologiczne, zachowany musi byćminimalny okres, w którym zwierzęta chowane były wg wymogówrozporządzenia. Produkcję rolną można przestawić z tradycyjnej naekologiczną na dwa sposoby, uwzględniając warunki gospodarstwa:- równoczesne przestawienie całego gospodarstwa produkcyjnego(tzn. cały chów zwierząt w gospodarstwie łączniez pastwiskami): w tym przypadku obowiązuje wszystkichprzed przystąpieniem do przekształcenia okres 24 miesięcy. Potym okresie produkty zwierzęce mogą być sprzedawane jakoprodukty ekologiczne. Warunkiem jest karmienie zwierzątgłównie tzn. powyżej 50% karmą z własnej produkcji. Takżepasza pochodząca z terenów dopiero od roku uprawianychw sposób ekologiczny, może być stosowana w gospodarstwiedo 60% jako „pasza przejściowa”.Przy nie równoczesnym przestawienie całej jednostki produkcyjnej:w tym przypadku ustanowione są okresy przestawieniadla poszczególnych gatunków zwierząt i kierunków chowu.W okresie przekształcania gospodarstwa należy przestrzegaćwytycznych rozporządzenia Wspólnot Europejskichregulujących kwestie rolnictwa ekologicznego.5.3. Podstawy ekonomiczneZ ekonomicznego punktu widzenia przekształcenie gospodarstwaopłaca się tylko w przypadku, gdy zagwarantowana jestsprzedaż produktów ekologicznych. Zwłaszcza na rynku20 ROLNICTWO I PRZETWÓRSTWO EKOLOGICZNE