Fruehagens ÄggDane: Fruehagen JajkaWłasność: Kerstin Lindkvist i Ann-Kristin SvenssonPowierzchnia gruntów: 40 haSprzedaż: sieci sklepów z żywnością w SkaniiO <strong>ekologiczne</strong>j produkcji jaj: Bliskość i kontakt z kurami,hodowla zagrodowa i dobre samopoczucie zwierzątPołożone w północno – zachodniej Skanii gospodarstwo Fruehagenw pobliżu Tyringe ukierunkowane jest na ekologicznąprodukcję jaj i opiekę nad zwierzętami.Ann-Kristin Svensson i Kerstin Lindkvist rozpoczęły w 1998roku ekologiczną produkcję jajek, ponieważ zależało imrównież na etycznych aspektach hodowli.Dziś w gospodarstwie Fruehagen trzymanych jest 3 600 kurniosek rasy Lohman Brown i rasy Lohman Silver. Kury karmionesą karmą ekologiczną, która składa się z pszenicy, owsa,jęczmienia, skrobi, nasion roślin oleistych i innych. Dziennezapotrzebowanie na karmę jednej kury wynosi 120 gram.Produkcja jaj wynosi około 18 kg rocznie z jednej kury. Ekologicznaprodukcja jaj musi odbywać się w oparciu o podstawowereguły ustanowione przez organizację kontrolną KRAV,funkcjonującą w oparciu o odpowiednie rozporządzeniaUE. Produkcja ekologiczna oznacza wychodzenie naprzeciwpotrzeb gatunkowych zwierząt. Kury muszą mieć możliwośćkąpieli w piasku, muszą mieć swoje indywidualne gniazdaw kurniku i możliwość wyjścia na zewnątrz.Jajka sprzedawane są do dużych sieci sklepów z żywnościąw Skanii. – „Bardzo miłym jest spotykanie klientów podczasdostarczania jajek do sklepu” – mówią Kerstin i Ann-Kristin.Dużą radość sprawia im również patrzenie na wolno biegającekury i bliskość z nimi. Ekologiczna produkcja jajek w gospodarstwieFruehagen udała się nie tylko jako założenie alerównież ekonomicznie. Produkcja jaj w Szwecji jest dziś w 4%prowadzona jako produkcja ekologiczna.Gospodarstwo Åsadal– ekologiczna produkcja jagnięcinyDane: ÅsadalWłaściciele: Lena i Markus LydénPowierzchnia gruntów: 95 haProdukcja: 700 jagniąt rzeźnych rocznieSprzedaż: do Swedish Meats i prywatne hurtownieO produkcji <strong>ekologiczne</strong>j: słuszne z punktu widzeniaochrony środowiska, ale ciężka praca z uwagi na koniecznośćłączenia chowu jagniąt i konieczności szukania zbytu samodzielnie.W gospodarstwie Åsadal w pobliżu Tomelilla w południowowschodniej Skanii Lena i Markus Lydén prowadzą ekologicznąhodowlę jagniąt.W gospodarskie Åsadal żyje 350 owiec – matek – krzyżówekras Texel, owca wełnista i Suffolk. Owce matki kocą sięw dwóch okresach w roku, tak aby zapewnić ciągłość dostawmięsa. Pierwszy okres kocenia to luty – marzec i drugiw maju – czerwcu.Karma składa się z kiszonki i wypasu na łąkach. Jagnięcinajest sprzedawana głównie do dużych sieci sklepówspożywczych w Malmö i Göteborgu.Lena i Markus zyskali nową wiedzę z zakresu hodowliowiec poprzez korzystanie z różnorodnych działań i ofertySzwedzkiego Programu Środowiskowego oraz Programu narzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, np. podróże studyjne,dokształcanie i doradztwo.Sprzedaż <strong>ekologiczne</strong>go mięsa była trudna i wymagała dużegowkładu pracy własnej, aby znaleźć właściwe kanały zbytu.Teraz funkcjonuje to już znacznie lepiej. Lena i Markuswierzą, że produkcja ekologiczna jest słuszną drogą. Niepokoiich jednak rosnąca konkurencja ze strony towarów importowanych,niskie ceny i kolejna reforma Wspólnej PolitykiRolnej UE, która może skomplikować założenia ekonomicznegospodarstwa.28 ROLNICTWO I PRZETWÓRSTWO EKOLOGICZNE
Rozdział 6. Ogrodnictwo <strong>ekologiczne</strong>6.1. Wprowadzenie i ogólne informacjeW ogrodnictwie ekologicznym można wyszczególnić dwakierunki: warzywnictwo i sadownictwo. Oba wymagajądużego nakładu pracy, a w przypadku nowych gospodarstwtakże drogich procesów produkcji, które pozwalają jednakosiągać najwyższe w uprawie <strong>ekologiczne</strong>j ceny. Największena rynku produktów ekologicznych obroty osiągają warzywa,co sprawia, że są one tradycyjnie siłą napędową w handlutymi produktami, nawet jeśli liczba gospodarstw i wielkośćich powierzchni ma tylko niewielki udział w rolnictwieekologicznym. I tak np. w regionie Skanii 1,2% powierzchniprzeznaczona jest pod ogrodnictwo, a wielkość obszarów zagospodarowywanychw sposób ekologiczny wynosi 2,5% całejpowierzchni przeznaczonej pod uprawę warzywną.W północno-wschodnich Niemczech zmalała wielkośćpowierzchni przeznaczonej pod uprawę owoców do 0,4%, natomiastpolna uprawa warzyw rośnie rocznie o 10%. Brakujedanych dotyczących sytuacji w Polsce.6.2. Podstawy prawnePodstawy prawne reguluje rozporządzenie UE 2092/91 w sprawierolnictwa <strong>ekologiczne</strong>go. Dla gospodarstw ogrodniczychistotny jest zwłaszcza załącznik II część A (nawozy i polepszaczegleby) i część B (środki owadobójcze). Rozporządzenie zawierarównież postanowienia odnośnie „zachowania przepisówwyjątkowych dla stosowania określonych rodzajów materiałusiewnego i do rozmnażania wegetatywnego” uchwalonegow rozporządzeniu (WE) Nr 1452/2003 Komisji z dnia 14sierpnia 2003 roku.6.3. Podstawy techniczno-produkcyjne– informacje ogólneWarzywnictwo <strong>ekologiczne</strong> obejmuje uprawę polową i uprawęszklarniową warzyw. Ekologiczne sadownictwo obejmujeuprawę owoców ziarnkowych, pestkowych i jagodowych.Następujące ogólne informacje produkcyjno-techniczneodnoszą się do obu gałęzi uprawy ogrodniczej:Warunki klimatyczne: Korzystny jest klimat umiarkowanyi zrównoważony ze średnią temperaturą roczną w wysokości8°C oraz ze średnią ilością opadów wielkości 600 mm rocznie.W przypadku mniejszej ilości opadów, konieczne jestdodatkowe nawadnianie. Dla pokrycia zapotrzebowania nawodę należy przeznaczyć 100 l/m² na miesiąc wegetacyjny.Liczba dni wegetacyjnych (dni ze średnią temperaturą powyżej4°C) musi wynosić, co najmniej 200, z których niezbytwiele powinno przekroczyć maksymalną temperaturę 25°C.W przeciwnym razie na niektórych gatunkach wystąpić mogąszkody powstałe na skutek upału. Każde gospodarstwo ogrodniczemusi mieć możliwość dodatkowego deszczowania.Położenie: W miarę możliwości wykorzystać należy terenyniedostępne dla późnych mrozów, równe albo skierowanelekko na południe lub wschód. Do ochrony przed wiatremskutecznie służą żywopłoty i wały od strony północneji wschodniej. Gleby: Pod uprawę ogrodniczą nadają sięnajlepiej gleby próchnicze (od 2 do 5% próchnicy), gleby piaszczysto-gliniaste(25-30% zawartości gliny) lub gleby gliniasto-piaszczyste(20% zawartości gliny). Ze względu na wilgoć,zimno i problematyczne zbiory pod uprawę polową warzywmniej nadają się gleby gliniaste. Natomiast bardzo korzystnydla uprawy jest nanos rzeczny (aluwium) i gleba murszowa(grunty bagniste).Nakład pracy i wyposażenie techniczne: Struktura gospodarstwaogrodniczego uwarunkowana jest ilością siły roboczej,zarówno tej stałej jak i sezonowej. Uprawa warzyw, tak polnajak i szklarniowa, wymaga, jako szczególny rodzaj kultury,dużego, rozłożonego w ciągu roku nakładu pracy. Zakupnowego, spełniającego <strong>ekologiczne</strong> standardy urządzenia doowoców pestkowych i ziarnkowych jest inwestycją z reguły naokres 15 lat. Nakład pracy ma wiele stałych punktów w ciąguroku. Podobnie jest z uprawą owoców jagodowych, które jakokultura krótkotrwała wymagają elastycznej organizacji pracy.W ogrodnictwie niezbędne są te same maszyny i urządzenia,jak w uprawie roli, muszą być jednak dostosowane do pracna mniejszą skalę i do szklarni. Gospodarstwo powinnoposiadać pomieszczenia dla maszyn, sortownie i pakownie orazmożliwość dłuższego magazynowania produktów.6.4. Podstawy ekonomiczneUprawa polowa warzyw odgrywa z perspektywy ekonomicznejważną rolę w ogrodnictwie ekologicznym. Rzadko natomiastspotkać można w regionie Pomeranii <strong>ekologiczne</strong> sadownictwo.Powodów jest kilka: wysokie ryzyko inwestycyjne, długiokres amortyzacji i brak optymalnych warunków klimatycznych.Dopiero po okresie przestawienia produkcji z tradycyjnej naekologiczną wynoszącym 24 miesięcy produkty mogą być sprzedawanejako produkty <strong>ekologiczne</strong> (zostało to dokładnie opisanew rozdziale 4). Szczególnie w drodze sprzedaży bezpośredniejprodukt pochodzący z gospodarstwa przekształcającego sięsprzedawać można bez problemów. Sposoby zbytu produktówzależą od lokalizacji gospodarstwa: zbyt bezpośredni na terenie gospodarstwabez zapewniania transportu - wymaga dużego nakładupracy i czasu, można osiągnąć bardzo dobrą cenę, konieczna jestszeroka oferta różnych gatunków warzyw i owoców, stała klientela,musi być łatwo dostępne dla odbiorców, co tygodniowe targirolne – czasochłonne, dobre ceny, łatwy dostęp do klienta, dużahala sklepowa / targowa – konieczne stanowisko, podaż i popytkształtują cenę, większa konkurencja, sprzedaż do hurtowni: dostawa:gospodarstwo – rampa hurtowni, mały nakład pracy związanyze sprzedażą, wymagana duża ilość jednakowych sztuk jednegogatunku (np. jabłek), produkt jest sortowany wg klas jakości, odnich również zależy cena, sprzedaż do stowarzyszenia producentów– przejmuje ono często zadanie przygotowania i sortowaniaproduktów, cena do uzgodnienia, sprzedaż dla przemysłu przetwórczego(dotyczy zwłaszcza owoców jagodowych) wg zawartejumowy sprzedaży – pewny zbyt, niskie ceny, konkretny termin,miejsce skupu lub fabryka w pobliżu gospodarstwa.STRATEGIA WSPÓŁPRACY29