Fot. Dominik Gajdanasze sprawyOdostępności transportupublicznego dla osóbniepełnosprawnych orazo tajnikach Konkursu na Produktw Komunikacji Miejskiej PrzyjaznyOsobom z Niepełnosprawnością,który odbywa się podczas targów SilesiaKOMUNIKACJA,opowiada AnnaWandzel, dyrektor śląskiego oddziałuPaństwowego Funduszu RehabilitacjiOsób Niepełnosprawnych, w rozmowiez Katarzyną Migdoł-Rogóż.Transport bardziejprzyjazny52Katarzyna Migdoł-Rogóż: Po raz piąty podczasTargów Transportu Publicznego SilesiaKOMU-NIKACJA organizowany był konkurs na Produktw Komunikacji Miejskiej Przyjazny Osobomz Niepełnosprawnością. Czy Pani zdaniemorganizowanie takich konkursów ma sens i możecoś zmienić?Anna Wandzel: Niewątpliwie organizowanie konkursówtego typu jest potrzebne. Miałam przyjemnośćuczestniczyć w nich już po raz trzeci. Zauważamogromną różnicę w podejściu producentów i wystawcówdo potrzeb osób niepełnosprawnych. W pierwszymroku mojego uczestnictwa w jury podczas pracykomisji spotykaliśmy się z miłym przyjęciem, ale niewieluwystawców interesowało się wynikami naszychobserwacji co do wystawianego sprzętu. W roku następnym,kiedy zauważono, że przyznawane wyróżnieniamogą mieć znaczenie dla powodzenia produktu,a wskazane modele autobusów mogą odpowiadaćpotrzebom szerszego grona pasażerów, wystawcy zaczęliinteresować się naszą pracą. Zaczynali zadawaćpytania, interesowali się najkorzystniejszymi z punktuwidzenia osób niepełnosprawnych rozwiązaniami,krótko mówiąc, zaczęli być lepiej przygotowanii zwracać uwagę na to, aby wystawiany na targach modeluwzględniał także potrzeby osób z dysfunkcjami.Jak wygląda praca członków jury konkursowego?Jury konkursowe składa się z osób reprezentującychróżne rodzaje niepełnosprawności oraz osób, które zawodowozajmują się ich wsparciem. Każdy z juroróww naturalny sposób zwraca uwagę na obszary, którewprost dotyczą trudności, z którymi się spotyka z powoduswoich ograniczeń. W toku dyskusji omawiamykażdy oceniany aspekt, pod kątem różnych niepełnosprawnościi ujednolicamy nasze stanowiska. Czasamidyskusje są bardzo burzliwe, bo to, co jest korzystnez punktu widzenia osoby z jedną dysfunkcją, niekonieczniejest korzystne dla innej. Dla osoby poruszającejsię na wózku istotne są nisko osadzone kasowniki,a dla niewidomej są one utrudnieniem, o które możesię zaczepiać podczas przesuwania się wewnątrz pojazdu.Żeby systematyzować nasze obserwacje, posługujemysię arkuszami oceny, które w każdym przypadkusą takie same. Zawierają pytania pogrupowane w różneobszary, a skala punków rozpina się od 0 do 3. Podczaspodsumowania wygrywa model autobusu, któryuzyskuje najwyższą liczbę punktów.Na co jury konkursowe zwraca szczególną uwagę?Oprócz standardowych udogodnień zwracamy uwagętakże na ich pomysłowość i ergonomię. Mówiącinaczej, sprawdzamy nie tylko, czy w pojeździe znaj-komunikacja <strong>publiczna</strong>
nasze sprawyduje się platforma wjazdowa dla wózków, ale czy jestłatwo dostępna, prosto się rozkłada, tak aby zapewnićkomfort korzystania z niej przez osobę niepełnosprawnąi nie powodować dodatkowych trudnościdla współpasażerów.Co oznacza, Pani zdaniem, stwierdzenie „przyjaznyosobom z niepełnosprawnością”?Dla mnie osobiście przyjazny oznacza łatwy w korzystaniu,intuicyjny, dostępny nie tylko dla użytkownikówo standardowym wzroście, sposobie poruszaniasię, pozyskiwania informacji, ale także dla tych, którzyodbierają świat w inny sposób. Przyjazny oznaczateż, że ktoś na etapie projektowania i wykonania pomyślało użytkowniku funkcjonującym w nieco innysposób i uwzględnił to podczas swoich prac.Czy transport publiczny jest przyjazny dla osóbniepełnosprawnych?Na pewno zaczyna być coraz bardziej dostępny.Duże znaczenie ma fakt, że temat niepełnosprawnościjest poruszany i zaczyna się patrzeć na rozwójtransportu także oczami osób niepełnosprawnych.Konkurs, który jest organizowany podczastargów SilesiaKOMUNIKACJA, zdecydowanie siędo tego przyczynia.Sama jest Pani osobą niepełnosprawną, czy korzystaPani na co dzień z komunikacji miejskiej?Ma Pani jakieś przemyślenia, w jaki sposób jeszczebardziej dostosować transport publiczny dlaniepełnosprawnych?Korzystam z komunikacji publicznej intensywnieod około dziesięciu lat. Na początku warunki transportubyły znacznie gorsze, a osoba niepełnosprawnabyła praktycznie niezauważana, zdana na pomocwspółpasażerów. Obecnie infrastruktura przystanków,informacji pasażerskiej, taboru jest zdecydowaniena wyższym poziomie. To, nad czym na pewnomożna by jeszcze popracować, to edukacja ludzi,kierowców, a także współpasażerów, w jaki sposóbpomagać osobie niepełnosprawnej w bezpiecznymkorzystaniu z komunikacji publicznej.Jakie są wyznaczniki dostępności dla pojazdów komunikacjimiejskiej?Lista jest długa, ale na pewno muszą uwzględniaćzapotrzebowanie osób z różnymi niepełnosprawnościami.Muszą być odpowiednio wyposażonei przystosowane, czyli posiadać odpowiednie, wyraźneoznakowanie, wyposażenie ułatwiające siadaniei przemieszczanie się po wnętrzu, odpowiedniąliczbę łatwo dostępnych siedzeń specjalnych, wyposażeniedodatkowe w ich pobliżu, dostęp do informacjipasażerskiej.Czy Pani zdaniem można wyeliminować wszystkiebariery, jakie napotykają niepełnosprawni w transporciemiejskim?Z postępem technologicznym ilość barier możliwychdo usunięcia albo zminimalizowania znacząco wzrasta.Nowoczesne rozwiązania technologiczne przychodząz ogromną pomocą. Ograniczeniem mogąbyć środki finansowe, wszystkie bowiem udogodnienia,dedykowane dla jakiejś wąskiej grupy osóbsą produktami niszowymi, przez co drogimi.Poza tym, tak jak wspomniałam wcześniej najtrudniejzmienia się postawy i zachowania ludzi, tychna pewno nie da się wyeliminować, można je tylkominimalizować poprzez edukację.Jak powinna wyglądać dobra informacja pasażerska,przyjazna osobom z niepełnosprawnością?Podróż zaczyna się teraz coraz częściej w Internecie.Osoba niepełnosprawna wybierając się w nią, woliwszystko dokładnie zaplanować, żeby później niemieć dodatkowych komplikacji. Łatwa i dostępna,także dla osób niewidomych, strona WWW, możliwośćwyszukiwania połączeń, przesiadek, sprawdzanietrasy pojazdu, możliwość kupna biletu on-line,to wszystko sprawia, że osoba niepełnosprawnapanuje nad sytuacją, a dzięki temu czuje się bardziejkomfortowo jako pasażer. Oprócz tego informacjapasażerska od strony technicznej musi spełniaćstandardy dostępności – czyli posiadać odpowiedniąrozdzielczość, kontrastowość wyświetlanych treści,udźwiękowienie.Przyjazny transportoznacza łatwy w korzystaniu,intuicyjny,dostępny nie tylkodla użytkownikówo standardowymwzroście, sposobieporuszania się, pozyskiwaniainformacji,ale także dla tych,którzy odbierająświat w inny sposób53nr 2/2013