p rezentacjeZakup tramwajujest dużo większymwydatkiem niż zakupautobusu, ale też jestto pojazd trwalszyi w większości tańszyw eksploatacjiniż autobus, zwłaszczabiorąc pod uwagęjego możliwościprzewozoweW 2005 rokudo zarządzaniakomunikacją miejskąna swoim tereniemiasto Gdańskpowołało jednostkębudżetową – ZarządTransportu Miejskiego.ZTM przejął szeregdotychczasowychzadań ZakładuKomunikacji Miejskiejw Gdańsku, z którychnajważniejszeto organizacjai kontrola przewozówkomunikacji miejskiejoraz emisja,sprzedaż i kontrolabiletów.60Gdański tabor tramwajowyNa początku lat pięćdziesiątych ubiegłego wiekudo Gdańska trafiły pierwsze wagony silnikowei doczepne typu N i ND, wyprodukowane w ChorzowskiejWytwórni Konstrukcji Stalowych KON-STAL i Sanockiej Fabryce Wagonów SANOWAG.Do 1962 roku dostarczono w sumie 64 wagony silnikowei 65 wagonów doczepnych. Umożliwiło to wycofaniez eksploatacji tramwajów zbudowanychprzed 1945 ro kiem. Następne większe zakupy pojazdówmiały miejsce prawie dwadzieścia lat później –w 1969 roku. Wówczas w Gdańsku zaczęły jeździćpierwsze wagony przegubowe typu 102N i 102Na,również produkcji KONSTAL-u.W tym czasie, poza zakupami nowych pojazdów,w Gdańsku prowadzono liczne inwestycje rozbudowującesieć linii tramwajowych. W ten sposób Gdańskwyróżniał się na tle wielu innych, nie tylko polskich,miast. Miasto nie poddało się ogólnoświatowym trendom.Podobnie jak w USA i w Europie Zachodniej,po II wojnie światowej nastąpiła tendencja do likwidacjilub ograniczania systemów tramwajowych. Twierdzono,że tramwaj to przeżytek. Jest powolny i długi,blokuje ruch, zajmuje miejsce. Zwiększyła się dostępnośćsamochodów. Linie tramwajowe zaczęto zastępowaćautobusami. Z pewnością duży wpływ na takiepostrzeganie tramwaju miały monopolistyczne działaniakoncernu General Motors (USA), polegające międzyinnymi na wykupywaniu linii tramwajowych i zastępowaniuich autobusami.Tymczasem w latach 50. w Gdańsku poza rozwojemsieci autobusowej wybudowano pętlę tramwajowąprzy ulicy Abrahama, dokąd przeniesiono pętlę z placuim. Marszałka Piłsudskiego. Oddano do użytkuposzerzoną ulicę Podwale Przedmiejskie. Na odcinkuod ulicy Chmielnej do ulicy Okopowej posiadała onatakże wydzielone torowisko tramwajowe (tak zwanaTrasa W-Z). Ruch skierowany został na nową trasęod Bramy Wyżynnej przez ulicę Okopową, PodwalePrzedmiejskie i Wyspę Spichrzów do ulicy Łąkowej.Na budowę dalszych odcinków Podwala z toramitrzeba było czekać do lat 90. Ostatni fragment, od ulicyŁąkowej do Bramy Żuławskiej, oddano do użytkuw 1995 roku. W tym czasie zlikwidowano natomiastlinie tramwajowe w ciągu ulic: Długiej, Długiego Targui Stągiewnej. We Wrzeszczu zdemontowano natomiasttorowiska na ulicach Waryńskiego i Chrobrego.Wydłużono zaś trasę z Targu Węglowego przez alejęHallera do pętli przy Kolonii Uroda i w późniejszymczasie dalej – do Brzeźna i Nowego Portu.Likwidacja zajezdniW 1968 roku, po ponad czterdziestu latach, ponownieuruchomiono linię tramwajową wzdłuż ulicy 3 Maja.Na początku lat 70. zlikwidowano natomiast liniętramwajową ze Śródmieścia do Oruni, o której pewniemarzy wielu gdańszczan stojących w korkach na ulicyTrakt św. Wojciecha. W tym czasie przeniesiono takżepętlę tramwajową z Targu Węglowego na ulicę Doki.W połowie lat 70. zakupiono znane gdańszczanomszybkobieżne wagony typu 105N (KONSTAL). Takżez lat 70. pochodzi trasa od pętli przy ulicy Kościuszkido ulicy Pomorskiej w Jelitkowie.Lata 80. to okres trudny w Polsce. Także w komunikacjimiejskiej. W 1980 roku uruchomiono torowiskowzdłuż ulicy Klinicznej, wraz z nową pętlą tramwajowąi zamknięto pętlę przy ulicy Doki. Na tymwłaściwie skończyły się inwestycje tramwajowe w tejdekadzie. Do następnych trzeba było poczekać prawiedwadzieścia lat.W 1999 roku zlikwidowana została zajezdnia tramwajowaprzy ulicy Łąkowej, czego do tej pory nie możeodżałować wielu miłośników komunikacji miejskiej.Zwłaszcza że zabytkowy budynek nie miał szczęściakomunikacja <strong>publiczna</strong>
p rezentacjedo następnych gospodarzy. Rok 1999 miał też jednaki pozytywny akcent komunikacyjny. W tym bowiemczasie zakupiono pierwsze niskopodłogowe tramwajeNGd 99, produkcji ALSTOM KONSTAL w Chorzowie.Podróżowanie osób niepełnosprawnych w Gdańskustało się dzięki temu dużo łatwiejsze.Początek XXI wieku to bardzo intensywny okresw inwestycjach tramwajowych w Gdańsku, związanychz realizacją Gdańskiego Projektu KomunikacjiMiejskiej (GPKM). Prace przygotowawcze nadprojektem miasto Gdańsk prowadziło już od 1996roku. Realizacja samego projektu została podzielonana etapy. W 2004 roku rozpoczęta została, zakończonaw 2008 roku, modernizacja torowisk tramwajowych(Przymorze, Zaspa, Jelitkowo, Wrzeszcz, NowyPort, Brzeźno i Siedlce). Łącznie wyremontowanookoło 19,9 kilometrów sieci torowisk tramwajowych,wraz z siecią trakcyjną i zasilaniem. W 2007 rokuw ramach projektu zakończono budowę linii tramwajowejze Śródmieścia na Chełm. Ciekawostką jestfakt, że teren pod tę inwestycję został przygotowanyjuż w latach 70. Linia tramwajowa została zakończonawęzłem autobusowo-tramwajowym. W tymsamym roku zakupiono też, między innymi do obsługinowej linii, używane tramwaje typu N8C z Dortmunduoraz nowe typu Bombardier Flexity Classic(NGT6-2Gd), zmontowane w Krakowie. Ich istotnązaletą jest możliwość poruszania się po wzniesieniach,co było niezwykle ważne w przypadku liniiŚródmieście – Chełm, gdzie tramwaje muszą pokonywaćna swej trasie różne wysokości.W 2009 roku zakupiono 35 nowych tramwajów PESA120NaG Swing oraz używanych tramwajów DüwagN8C, które w wyniku modernizacji zostały nazwaneN8C-NF. Same dostawy tramwajów odbywały sięw latach 2010/2011. W tym czasie zmodernizowanotakże zajezdnię Wrzeszcz.System Informacji PasażerskiejW 2010 roku uruchomiono System InformacjiPasażerskiej. Dla pasażerów najbardziej widocznymefektem są elektroniczne tablice, które pojawiły sięna głównych przystankach tramwajowych i autobusowych.Można na nich sprawdzać rzeczywisty czasodjazdów pojazdów, zamieszczać komunikaty dotyczącenagłych wydarzeń komunikacyjnych. Taknaprawdę system jest jednak dużo bardziej skomplikowany.Składa się nie tylko z widocznych dla pasażerówtablic, ale także z urządzeń montowanychw pojazdach, które po zalogowaniu pojazdu do systemuwysyłają sygnał do serwera, skąd dopiero docieraon na tablice w postaci informacji dla pasażerów.W 2012 roku w ramach kontynuacji projektu GPKM(etap III) linia tramwajowa z Chełmu została przedłużonado pętli Łostowice – Świętokrzyska, gdziekończy się pętlą autobusowo-tramwajową i parkingiemsamochodowym. Umożliwia to osobom z terenówpodmiejskich lub dzielnic południowychswobodne przesiadanie się z samochodu lub autobusudo tramwaju i kontynuowanie nim podróżydo centrum miasta. III etap GPKM, podobnie jaki wcześniejsze części projektu, współfinansowany byłze środków Unii Europejskiej.Na tym nie kończą się gdańskie inwestycje tramwajowe.Następne w kolejce do realizacji znajdująsię plany:• budowy linii tramwajowej od pętli Siedlcedo przystanku budowanej Kolei MetropolitalnejBrętowo;• budowy linii tramwajowej Nowa Wałowa – PolskiHak;• przebudowy węzła integracyjnego Śródmieście –pętla tramwajowa Czerwony Most.Oczywiście budowa linii tramwajowych ma sensprzy dużych potokach pasażerów. Zakup tramwa-Początek XXI wiekuto bardzo intensywnyokres w inwestycjachtramwajowychw Gdańsku,związanychz realizacją GdańskiegoProjektuKomunikacjiMiejskiej (GPKM).Prace przygotowawczenad projektemmiasto Gdańskprowadziło już od1996 roku. Realizacjasamego projektuzostała podzielonana etapy61nr 2/2013