01. - Śląska Izba Aptekarska

W 1980 roku na bazie laboratorium analitycznego utworzono w MiasteczkuŚląskim Centralne Laboratorium Toksykologii Metali Ciężkich (CLTMC) wyposażonew nowoczesną aparaturę jak: spektrofotometr absorpcji atomowej do oznaczeń poziomuołowiu we krwi i hematofluorymetr do oznaczenia cynkoprotoporfiryny. Oznaczanie tychsubstancji pozwoliło na ujednolicenie kryteriów oceny narażenia zawodowego na ołówu pracowników trzech hut: Huty Cynku Miasteczko Śl., Huty Metali Nieżelaznych KatowiceSzopienice i Kombinatu Górniczo-Hutniczego „Orzeł Biały” w Bytomiu. Podstawowymmarkerem zawodowego narażenia na działanie ołowiu jest oznaczenie poziomu ołowiuwe krwi. Markery biologiczne jak cynkoprotoprfiryna oznaczana we krwi i kwas deltaamnino-lewulinowyoznaczany w moczu są wskaźnikami pomocniczymi w tej ocenie.Ołów w organizmie człowieka jest pierwiastkiem „obcym” ponieważ nie stwierdzono jegopozytywnej roli, natomiast stwierdzono niekorzystne oddziaływanie na układ krwionośny,nerwowy, kostny oraz czynność wątroby, nerek i mózgu.Ołów należy do jednego z najwcześniej poznanych pierwiastków przez człowieka. Jużw papirusie Ebersa z 1550r. p.n.e. jest wzmianka o ołowiu, a hinduskie księgi Rigwedaz 900r. p.n.e. zawierają informacje o ołowiu, miedzi, arsenie, antymonie oraz zastosowaniu:opium, atropiny, cykuty, akonityny. Znano też oddziaływanie toksyn jadowych niektórychwęży i insektów. Badania archeologiczne wskazują, że działanie trucizn miało wielorakiezastosowanie jako: leki, używki, środki oddziaływania psychologicznego w praktykachreligijnych, walkach plemiennych, a także jako broń. Często znajomość trucizn w tamtychczasach dawała szanse na przeżycie. Nazwa „toksykologia” pochodzi od greckiego słowa„toxicos” trucizna i „logos” nauka. Współczesna toksykologia obejmuje szeroki zakresoddziaływania wielu substancji i pierwiastków na organizm ludzki. Okres rozwoju tejdyscypliny nauki jest uwarunkowany poszczególnymi etapami rozwoju ludzkości. Ołówjako pierwiastek należy do trucizn nieodłącznie związanych z toksykologią. Aktualnieznajduje się na 6 miejscu wśród 10 trucizn na liście opracowanej przez KomisjęToksykologii Środowiskowej PAN z 1988r. Ta wysoka pozycja ołowiu wynika nie tylkoz jego toksycznych właściwości, ale również z dużej liczby ludzi narażonych w Polsce naekspozycję zawodową jak i środowiskową tym pierwiastkiem. U dzieci, zatrucie ołowiem,jak wynika z licznych badań polskich i amerykańskich naukowców, może mieć dla nichodległe skutki zdrowotne powodujące deficyty rozwoju umysłowego i psychoruchowego.POLSKIE TOWARZYSTWO FARMACEUTYCZNEwww.katowice.oia.pl 127