01. - Śląska Izba Aptekarska

POLSKIE TOWARZYSTWO FARMACEUTYCZNETrzeba pamiętać, że organizm dziecka, na skutek szybszego metabolizmu, szybciej wchłaniaołów i jego związki, a większość, bo aż 90% dawki jest wchłaniana przez układ pokarmowyi tylko 10% przez układ oddechowy, odwrotnie jest u dorosłych. Zabawa dziecka w obecnościkurzu domowego jest przyczyną wysokiej toksykacji ołowiem co potwierdziły prowadzonebadania z różnymi katedrami Śl.A.M. z udziałem Centralnego Laboratorium ToksykologiiMetali Ciężkich.Z doniesień z literatury wynika, że w latach 60, największe narażenie środowiskowe naołów, spowodowane różnymi przyczynami, było w USA, zachodniej Europie i w Polsce.Można przypuszczać, wnioskując ze skali produkcji, że narażenie zawodowe i środowiskowew dawnym ZSRR, Chinach, Indiach, Meksyku, Brazylii, Argentynie było jeszcze większeniż w Polsce. W tamtym okresie w USA odkryto, że zatrucie dzieci ołowiem w wielumiastach ma charakter epidemiologiczny. Pierwsze badania określające poziom ołowiuwe krwi dzieci wykonano w 1966r. w Chicago, a następnie w Nowym Jorku i innychmiastach. Badania wykazały, że od 25 % do 45 % dzieci w rejonach wysokiego narażeniama podwyższony poziom ołowiu we krwi. Masowe badania skryningowe rozpoczęto popodjęciu przez Kongres USA aktu nakazującego podjęcie działań zapobiegających zatruciudzieci wynikającym m.in. z malowania ścian domów farbami zawierającymi duże ilościołowiu. W latach 1971 - 1979 przebadano około 2,5 miliona dzieci. Stwierdzono, że u 7%,a w niektórych rejonach u 17-20% dzieci występuje podwyższony ołowiu w odniesieniu doprzyjętej przez Centers for Disease Control w Atlancie normy ołowiu wynoszącej 10μg/dl.Badania te dały impuls do podjęcia podobnych badań w innych częściach świata. W Polscebadania przesiewowe rozpoczęto na początku lat 80 ubiegłego wieku. Pierwszymi ośrodkamibyły: Instytut Medycyny Pracy w Łodzi i Instytut Medycyny Pracy w Sosnowcu oraz StacjaSanitarno-Epidemiologiczna w Katowicach. CLTMC w Miasteczku Śląskim rozpoczęłobadania skryningowe dzieci poprzez oznaczenia poziomu ołowiu i cynkoprotoporfirynywe krwi. Z końcem lat 80 ubiegłego wieku to laboratorium zostało w woj. katowickimnajwiększym wykonawcą badań przesiewowych narażenia dzieci i młodzieży na metaleciężkie, natomiast po objęciu badaniami dzieci z Zagłębia Miedziowego w latach 1989 -1992i pracowników trzech hut: Huty Cynku w Miasteczku Śląskim, Huty Metali NieżelaznychKatowice Szopienice oraz Kombinatu Górniczo-Chemicznego w Bytomiu, CLTMC stałosię największym wykonawcą oznaczeń poziomu ołowiu we krwi w Polsce.W latach 1991-1992 gleby powiatu tarnogórskiego zostały przebadane przez InstytutUprawy Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG) w Puławach na zawartość metali ciężkichi niektórych makroelementów, by odpowiedzieć na pytanie czy i jakie uprawy rolniczepowinny być prowadzone na glebach tego obszaru. Wyniki tych oznaczeń dały zróżnicowanąmapę skażenia gleb. Były one obszarowo zgodne z występowaniem degradacji glebwynikającym z obecności licznych szybików odkrywkowych do pozyskiwania rud metalikolorowych. Ocenia się, że na tym obszarze było ponad 20 tys. takich szybików. Podwyższonewartości metali ciężkich zostały oznaczone w strefach oddziaływania Huty Cynku i ZakładówChemicznych. Hałda odpadów, powstała przy nieczynnych już Zakładach Chemicznych,zawierająca groźne dla ludzi, zwierząt i roślin różne związki chemiczne i pierwiastki, odponad 30 lat stanowi problem trudny do rozwiązania z przyczyn głównie ekonomicznych.Jest to klasyczny przykład powstania dodatkowych zagrożeń po zakończeniu produkcjiniektórych zakładów. Natomiast dużą hałdę odpadowego wapna zawierającego magnez,ale i jeszcze pewną ilość ołowiu udało się dyrekcji Huty Cynku w latach 80 rozwieźć powojewództwach: katowickim, opolskim, a nawet części poznańskiego.W 1992r. powołano w Miasteczku Śląskim Fundację Na Rzecz Dzieci MiasteczkoŚląskie, która przejęła od Centralnego Laboratorium Toksykologii Metali Ciężkichorganizację badań na zawartość ołowiu i innych metali ciężkich we krwi dzieci w woj.śląskim. Fundacja prowadzi szerokie badania profilaktyczne, wydaje materiały informacyjne,128www.katowice.oia.pl