01. - Śląska Izba Aptekarska

Żeńszeń posiada również umiarkowane działanie przeciwzakrzepowe, którego mechanizmzwiązany jest z poprawą równowagi pomiędzy prostacyklinami i tromboksanem, inhibicją uwalniania5-hydroksytryptaminy i indukowanej adrenaliną i trombiną agregacji płytek krwi, zwiększeniempoziomu cGMP i cAMP i wydłużeniem okresu konwersji fibrynogenu do fibryny [4,7]. Żeńszeńnasila również proliferację komórek śródbłonka naczyniowego, hamuje produkcję endoteliny,podwyższającej ciśnienie krwi i zwiększa produkcję interleukiny 1, która obniża poziom trombiny,biorącej udział w procesie krzepnięcia krwi [1].Intensywne badania wykazały ochronny wpływ żeńszenia na endotelium naczyń krwionośnychprzez zwiększenie aktywności enzymów : peroksydazy glutationowej i dysmutazy nadtlenkowej, copotwierdziły badania na szczurach. Inni badacze wykazali ochronną rolę ginsenozydów w chorobieniedokrwiennej serca przez zwiększenie 6-keto prostaglandyny F1a i zmniejszenie peroksydacjilipidów, a także ochronę naczyń krwionośnych płucnych i aorty przed wolnymi rodnikami. Istotnyudział w tym działaniu ma zwiększenie uwalniania NO [7].Działanie przeciwzapalne i immunostymulująceBadania randomizowane, kontrolowane podwójną ślepą próbą i placebo, polegające na podawaniuochotnikom 100 mg standaryzowane wyciągu żeńszenia przez 8 tygodni, wykazały istotną poprawęaktywności układu immunologicznego poprzez zwiększenie chemotaksji granulocytów, fagocytozy,całkowitej liczby limfocytów T i B oraz podwojenie liczby komórek NK [9].Saponiny żeńszenia hamują ekspresję genu, kodującego interleukiny 1β i 6, a ginsenozydy Rb1i Rg1 obniżają produkcję czynnika TNFα przez makrofagi, Rg3 hamuje cyklooksygenazę 2, Rb1i Rc hamują uwalnianie histaminy i leukotrienów [1]. Doustnie podany Rd wykazuje działanieimmunotropowe przez pobudzenie cytokin Th1 i Th2, jednocześnie redukując poziom COX2,IL-1β, TNFα, co zmniejsza reakcję anafilaktyczną [7].STANOWISKA, OPINIE, INFORMACJEDziałanie przeciwnowotworowePomimo braku rozstrzygającej skuteczności klinicznej, badania wykazały, że chroniczneprzyjmowanie preparatów żeńszenia, bogatych w Rg3 i Rh2 zmniejsza częstość raka płuc, żołądka,wątroby i jelita grubego, zwłaszcza w fazach promocji i progresji [4]. Ginsenozyd Rh2 zmniejszaproliferacje komórek w przypadku raka piersi, prostaty, wątroby, przełyku, krtani i jelita grubego,co potwierdzono na badaniach linii komórek zwierzęcych [11]. Mechanizm tego działania związanyjest z hamowaniem cykooksygenazy 2 i epidermalnej dekarboksylazy ornityny (ODC) oraz indukcjąsyntetazy NO, kompleksu NF-kB oraz wzrostem ekspresji własnego mRNA [1,4,9]. Enzymy te sąw wielu przypadkach zaangażowane w proces onkogenezy, a ich nadekspresja skutkuje hamowaniemnaturalnych procesów apoptozy i zwiększeniem inwazyjności komórek rakowych. ODC ma istotnąrolę w proliferacji komórek i promocji guza [1].Przewlekłe podawanie standaryzowanego wyciągu z żeńszenia u szczurów przybliżyło mechanizmdziałania antyoksydacyjnego. Ginsenozydy zwiększają aktywność enzymów o działaniu niszczącymwolne rodniki, zwłaszcza peroksydazy glutationowej i dysmutazy ponadtlenkowej. Regulacja poziomudysmutazy odbywa się także na poziomie molekularnym - interakcja ginsenozydu Rb2 z białkowymaktywatorem (AP2) w regionie promocji genu kodującego dysmutazę, wywoływał zwiększenie jejaktywności. Działanie to udowodniono także na komórkach mięśnia sercowego, gdzie dochodziło dozwiększenia aktywności dysmutazy przy zmniejszeniu stężenia aldehydu malonowego, będącegoproduktem peroksydacji lipidów. Za działanie przeciwrodnikowe odpowiada także opisany wcześniejefekt zwiększenia NO w komórkach endotelium. Wykazano też ochronny wpływ przed czynnikamihepatotoksycznymi ginsenozydów Rb1 i Rg1. Dalsze badania potwierdziły, że działanie radioprotekcyjnejest zależne od dawki i lepszy efekt uzyskuje się w przypadku ekstraktu standaryzowanego, niżizolowanych ginsenozydów, co przemawia za synergizmem działania poszczególnych składników [15].Inne działaniaOd tysięcy lat żeńszeń stosowany jest w tradycyjnej medycynie chińskiej jako składnik lekówna impotencję, a badania na zwierzętach potwierdziły ten wpływ przez zwiększenie uwalniania NO.www.katowice.oia.pl 65