OŚRODKI INNOWACJI I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W POLSCE - GATE

Mariola WŁODARCZYKFUNDUSZE KAPITAŁU ZALĄŻKOWEGOFundusze kapitału zalążkowego (FKZ) należą do instrumentów finansowania podwyższonegoryzyka (venture capital) związanego z innowacyjną przedsiębiorczością oraz procesami transferui komercjalizacji technologii. Są podmiotami prowadzącymi profesjonalną działalność inwestycyjnądostarczając na rynku niepublicznym stosunkowo niewielkie kwoty (do 1 mln euro) na projekty nabardzo wczesnym etapie rozwoju – w fazie zasiewu (seed) oraz w fazie w rozruchu (start-up). Głównymcelem zaangażowania kapitału przez fundusze jest osiągnięcie dynamicznego wzrostu wartościrynkowej i rozwoju tworzonego przedsiębiorstwa. Finansowanie seed capital przeznaczone jestzazwyczaj na zbudowanie prototypu produktu, wstępne badania rynkowe, przygotowanie rzetelnegobiznesplanu, koszty procedury patentowej, a następnie wdrożenie przedsięwzięcia w życie 1 . Funduszemają do zaoferowania kapitał długoterminowy, o charakterze udziałowym, wnoszony zazwyczaj naokres 3–7 lat. Z powodu braku obciążenia spłatą odsetek łatwiej utrzymać płynność w szybkorozwijających się, ale też bardzo kapitałochłonnych przedsiębiorstwach 2 . Ich kapitał własny opiera sięgłównie na środkach publicznych, zaangażowaniu innych funduszy venture capital i zalążkowych orazosób prywatnych. Fundusze chętnie podejmują wspólne inwestycje z inwestorami prywatnymi(aniołami biznesu) i innymi inwestorami finansowymi (np. funduszami venture capital). W ostatnimczasie fundusze zaczynają powstawać przy uczelniach, z ich kapitałowym zaangażowaniem. Tego typujednostki w swojej konstrukcji są sprofilowane na innowacyjną przedsiębiorczość i akademickie firmyodpryskowe. Problemem jest jednak mała liczba tego typu podmiotów oraz ich koncentracjaw dynamicznych ośrodkach gospodarczych.Specyfika funkcjonowania FKZ polega na wysokim poziomie kosztów operacyjnychdotyczących oceny projektu inwestycyjnego względem wielkości inwestycji. Fundusze podejmująwysokie ryzyko inwestycyjne, wynikające z pionierskiego charakteru przedsięwzięć oraz brakuzdolności kredytowej i zabezpieczeń, które uniemożliwia spółkom w początkowych fazach rozwojudostęp do kredytów i pożyczek bankowych. Małe projekty nie uzyskają finansowania również na rynkugiełdowym, głównie ze względu na brak wiarygodności ze strony inwestorów.Pierwsze inicjatywy utworzenia FKZ w Polsce pojawiły się w 2005 r. w ramach SektorowegoProgramu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (poddziałanie 1.2.3 „Wspieraniepowstawania funduszy kapitału zalążkowego typu seed capital”). Jego istotą było dofinansowaniezwrotne udzielane przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości ze środków EuropejskiegoFunduszu Rozwoju Regionalnego, a także z budżetu państwa. Obecnie jednym z głównychmechanizmów finansowania jest przewidziany na lata 2007-2013 Program Operacyjny - InnowacyjnaGospodarka Działanie 3.1. Jest przeznaczony dla nowo powstałych firm oraz dla instytucjiwspierających innowacyjne przedsięwzięcia. W ramach tego programu mogą starać się o dotację nainkubację, a także inwestycje w nowatorskie przedsięwzięcia. Za równie ważnego animatora rynku FKZuznaje się Krajowy Fundusz Kapitałowy. Został on powołany z inicjatywy rządowej i pełni funkcjęfunduszu funduszy venture capital. Jego głównym zadaniem jest wypełnienie luki kapitałowejw segmencie finansowania małych i średnich przedsiębiorstw, ze szczególną preferencją tycho wysokim potencjale rozwoju.1P. Głodek, Fundusz kapitału zalążkowego [w:] K. B. Matusiak (red.), Innowacje i transfer technologii. Słownik pojęć,PARP, Warszawa 2008, s. 106-107.2K.B. Matusiak, Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce, Raport-2007, SOOIPP, Łódź–Kielce–Poznań 2007,s. 337.105