OŚRODKI INNOWACJI I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W POLSCE - GATE

____________________________________________________________________________________________ KlastryPrawdziwy rozkwit klastrów, przynoszących wymierne efekty, obserwowany był w latach 2006-2008,kiedy powstało ich ponad 30. Ten wzrost jest niewątpliwie pochodną aktywnej polityki regionalnejszczebla samorządowego oraz polityki władz rządowych i Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości,w formie programów i projektów dotyczących finansowego i szkoleniowego wsparcia tego typudziałań. Fakt ten wskazuje, iż przedsięwzięcia klastrowe w Polsce są bardziej odpowiedzią na zaistniałeuwarunkowania polityczno-gospodarcze, niż spontanicznym procesem wyrosłym z naturalnychi oddolnych mechanizmów rynkowych.Rolę inicjatora klastra w Polsce najczęściej pełnią podmioty sektora prywatnegoi pozarządowego, zaś sektor publiczny odgrywa zdecydowanie drugoplanową rolę. Wpływa tozdecydowanie korzystnie na trwałość, skuteczność i efektywność funkcjonowania klastrów, bowiemo powodzeniu przedsięwzięcia klastrowego decyduje w dużej mierze zaangażowanie bezpośrednichbeneficjentów tej formy współdziałania (tj. podmiotów gospodarczych). Warto także zauważyć, żestosunkowo często rolę inicjatora klastra pełni podmiot sektora badawczo-rozwojowego, co wskazujena rosnące zainteresowanie i zaangażowanie podmiotów sektora B+R w działalność klastrów. Klastry,jako zorganizowane środowiska przedsiębiorczości, są bardzo dobrym partnerem dla instytucjibadawczych poszukujących kontaktu z gospodarką w celu wsparcia procesu komercjalizacji wiedzyi innowacji oraz urealnienia w stosunku do potrzeb rynku swoich zadań badawczych.Przeważająca cześć klastrów w Polsce działa w oparciu o strukturę sformalizowaną.Dominującą formą organizacyjno-prawną jest stowarzyszenie. W ramach tej formy funkcjonuje niemal44% klastrów w Polsce. Popularna jest także formuła porozumienia, którą wybiera niemal co trzeci.W nielicznych przypadkach klastry funkcjonują w formie fundacji, konsorcjum, na podstawie umowycywilno-prawnej lub w formie spółek, najczęściej z ograniczoną odpowiedzialnością, przy czym należyzauważyć, iż na przestrzeni lat rośnie udział właśnie tej formy zarządzania i koordynacji sieci.Najczęściej rolę lidera klastra pełni podmiot gospodarczy lub grupa tych podmiotów. W coczwartym klastrze rolę lidera pełni instytucja otoczenia rynkowego, tzn. podmiot o charakterze nonprofitpowołany do tego celu (np. fundacja, stowarzyszenie), instytucja przedstawicielska biznesu (np.izba gospodarcza) lub instytucja wspierania przedsiębiorczości i innowacyjności gospodarki (np. parktechnologiczny). Rzadziej rolę lidera w klastrach pełnią instytucje naukowo-badawcze, co możeświadczyć o tradycyjnych formach aktywności klastrów (np. w zakresie promocji, organizacji produkcjiczy rynku zbytu, wspólnego zaopatrzenia), opartych w dużej mierze na tworzeniu łańcucha wartościmiędzy przedsiębiorstwami i instytucjami działającymi w klastrze. Taka struktura może wskazywaćzarazem na mniejszą koncentrację aktywności klastra na tworzeniu zasobów wiedzy i innowacji oraztransferze technologii.Wykres 1. Struktura jednostek zaangażowanych w działalność klastrów w Polsce w 2008 i 2010 (w %)Ź r ó d ł o: opracowanie własne.169