Centra Transferu Technologii _________________________________________________________________________w ten sposób dodatkowych funduszy dla uczelni, co pozwala na przynajmniej częścioweuniezależnienie się od finansowania ze środków publicznych. Obecnie CTT działają na zdecydowanejwiększości wyższych uczelni w państwach rozwiniętych gospodarczo. Organizacyjnie są najczęściejogólnouczelnianymi komórkami sztabowymi rektora lub kanclerza.Głównym celem działalności uczelnianych działów transferu technologii jest organizacjaszerokiej płaszczyzny kontaktów między środowiskiem akademickim, badaniami a przemysłem. Możnawyodrębnić dwa kierunki ewolucji tego typu ośrodków. Część skupia się na promowaniuuniwersyteckich kontaktów i nadawaniu im form prawnych (umowy, kontrakty, licencje). Inne obrałyszersze pole działania, specjalizując się w kontaktach z MSP oraz pomagając im w pozyskaniu nowychtechnologii i wiedzy fachowej. Komórki transferu stanowią istotny element polityki szkoły wyższej,umożliwiający większe otwarcie na kontakty z praktyką gospodarczą oraz uczestnictwow regionalnych działaniach, stymulujących rozwój ekonomiczny. Podstawowym kryterium ocenykomórek transferu jest wzrost udziału w funduszach uczelni tzw. środków trzecich, pozyskanych narynku w wyniku realizacji projektów komercjalizacji. Poprzez te jednostki szkoły wyższe uczestnicząw tworzeniu lokalnych inkubatorów nowoczesnych technologii i parków technologicznych.Akademickie ośrodki, obciążone administracją uczelnianą, nie zawsze mogą sprostaćzmieniającym się potrzebom rynku i partnerów biznesowych. Zaczęto więc poszukiwać bardziejelastycznych struktur organizacyjno-prawnych, zapewniających większą efektywnośći zabezpieczających interes środowiska naukowego. Te warunki w największym zakresie spełniająniezorientowane na zysk instytucje trzeciego sektora – fundacje i stowarzyszenia. W ostatnich latachcoraz więcej uczelni powołuje fundacje zajmujące się profesjonalnie omawianymi zadaniami, łączącejednocześnie różnych (społecznych, publicznych i biznesowych) partnerów transferu technologii.Poszukiwanie efektywności objawia się również udzielaniem przez szkoły wyższe i instytucje B+Rkoncesji prywatnym lub publiczno-prywatnym firmom, profesjonalnie zajmującym się komercjalizacjątechnologii. W wielu przypadkach wszystkie trzy formuły organizacyjne (ośrodki uczelniane, społecznei komercyjne) działają niezależnie, obok siebie, specjalizując się w określonych obszarach transferutechnologii.Dalszy rozwój wyspecjalizowanych ośrodków transferu to podjęcie różnych funkcji transferui komercjalizacji technologii przez instytucje przedstawicielskie biznesu oraz podmioty publiczne.W ramach izb i stowarzyszeń gospodarczych, towarzystw rozwoju regionalnego, związkówzawodowych i instytucji samorządowych zaczęto wyodrębniać działy specjalizujące się w gromadzeniuinformacji i doradztwie w zakresie nowych technologii oraz realizacji przedsięwzięć innowacyjnych.Izby i stowarzyszenia gospodarcze zajmują się przede wszystkim szkoleniami i doradztweminnowacyjno-technologicznym. Obejmuje ono różne formy konsultacji i spotkań z doświadczonymipraktykami (często są to emerytowani menedżerowie lub pracownicy naukowi), których zadaniem jestpomoc w rozwiązaniu określonych problemów technicznych lub organizacyjnych, ewentualnieuczestnictwo w realizacji konkretnych przedsięwzięć wdrożeniowych. Innymi aspektami doradztwatechnologicznego zajmują się organizacje wynalazców i racjonalizatorów. Podejmowane zagadnieniadotyczą głównie informacji i doradztwa patentowego, licencji, problemów prawnych związanychz własnością intelektualną, znakami firmowymi, itp.Centra transferu i agencje technologiczne przy administracji samorządowej koncentrują sięna: tworzeniu banków informacji, pośrednictwie kooperacyjnym, opiniowaniu wniosków o środkiz publicznych programów wspierania projektów innowacyjnych, organizacji targów, akcjipromocyjnych itp. Agendy tego typu z reguły stanowią bazę dla tworzenia wyodrębnionych instytucjirozwoju lokalnego/regionalnego – fundacji czy agencji. Stymulujący presję innowacyjną rozwójgospodarki wiedzy powoduje wzrost znaczenia i pogłębiającą się specjalizację ośrodków transferutechnologii.CTT są naturalnym partnerem parków i inkubatorów technologicznych, preinkubatorów,funduszy ryzyka i innych instytucji w realizacji programów wspierania innowacyjności gospodarki.Część zadań dotyczących wsparcia technologicznego i biznesowego innowacyjnych firm może byćrealizowana przez pracowników CTT; są to 4 :4K. B. Matusiak, Budowa …, s. 122.88
__________________________________________________________________________ Centra Transferu Technologii1) zarządzanie uczelnianą własnością intelektualną,2) umożliwianie dostępu do baz danych i informacji technologicznej,3) doradztwo technologiczne i patentowe,4) pośrednictwo w kontaktach z twórcami techniki,5) pozyskiwanie funduszy grantowych na rozwój przedsięwzięć innowacyjnych,6) poszukiwanie partnerów i pośrednictwo kooperacyjne,7) promocja firm i rozwijanych projektów,8) pomoc w zakresie certyfikacji i ochrony prawnej.Wykres 1. Liczba polskich CTT w latach 1995-2010Ź r ó d ł o: opracowanie własne.Zainteresowanie tworzeniem CTT pojawiło się w Polsce na początku lat 90. poprzedniegowieku. Za pierwsze uczelniane centrum należy przyjąć Wrocławskie Centrum Transferu Technologiiutworzone w 1995 r. przy Politechnice Wrocławskiej w formie jednostki ogólnouczelnianej. Właściwainstytucjonalizacja i wypracowanie krajowego modelu nastąpiło dopiero po 1996 r., w wynikuuruchomienia przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej programu finansowania innowacjitechnologicznych „Income” 5 . Dzięki niemu powstała pierwsza sieć podmiotów specjalizujących się wewsparciu komercjalizacji i organizacji transferu technologii. Dalsze impulsy dla rozwoju sieci pojawiłysię wraz z realizacją Programu „Fabrykat 2000” finansowanego przez USAID oraz włączeniem Polski do5. Ramowego Programu Technologicznego Unii Europejskiej. Wystąpiła wówczas specyficznapolityczna presja na tworzenie proinnowacyjnych ośrodków ułatwiających dostęp polskim instytucjomnaukowym i przedsiębiorstwom do środków europejskich.Kolejny wzrost zainteresowania tworzeniem CTT nastąpił w 2005 i 2006 r. w związkuz uchwaleniem Ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, gdzie zapisem, że „centrum transferutechnologii tworzy się w celu sprzedaży lub nieodpłatnego przekazywania wyników badań i pracrozwojowych do gospodarki”, zalegalizowano tego typu podmioty w strukturach szkół wyższych. CTTmoże być utworzone w formie 6 :− jednostki ogólnouczelnianej i działać na podstawie regulaminu zatwierdzonego przez senatuczelni,− spółki handlowej lub fundacji i działać na podstawie odpowiednich dokumentów ustrojowych.Zapisy ustawy jednoznacznie zachęcają szkoły wyższe do rozwoju nowych mechanizmówwspółpracy z przedsiębiorstwami. Zaraz po uchwaleniu ustawy wzrosło zainteresowanie organizacją5W ramach Programu w formie pilotażu zorganizowano szkolenia dla przyszłych menedżerów oraz wyjazdystudyjne dla wyselekcjonowanej grupy pięciu inicjatyw CTT.6Ustawa z dnia 27.07.2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, DzU 2005, nr 164, poz. 1365, art. 86.89