OŚRODKI INNOWACJI I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W POLSCE - GATE

Inkubatory Przedsiębiorczości ________________________________________________________________________Historycznie rzecz ujmując mamy do czynienia z dwoma typami inkubatorów, które uznaje sięza pierwotne w Polsce. Pierwszy w Poznaniu – Wielkopolskie Centrum Innowacji i Przedsiębiorczości –utworzony w 1990 r. przy Politechnice Poznańskiej oraz drugi w Warszawie – CentrumPrzedsiębiorczości Politechniki Warszawskiej. Oba od początku funkcjonowania miały cechyinkubatora technologicznego (orientacja na przedsiębiorczość akademicką). Z kolei inkubatorypowstałe w 1992 r. z inicjatywy władz miasta Szczecina i w Łodzi uznaje się za pierwsze wpisujące sięw aktywne wspieranie przedsiębiorczości poprzez pomoc osobom bezrobotnym, bądź zagrożonymutratą pracy w samozatrudnieniu, czyli jako pierwsze tego typu instrumenty rynku pracy. W dużejmierze taka do dzisiaj pozostała rola tradycyjnych inkubatorów. O znamiennej wadze omawianych,prekursorskich inicjatyw świadczy powołanie Rady Inkubatorów Przedsiębiorczości 4 przy MinistrzePrzemysłu i Handlu już w 1991 roku, będącej ciałem społecznym, które jednak wydatnie przyczyniło siędo upowszechniania idei wspierania przedsiębiorczej aktywności.Jeszcze na długo przed rokiem 1989 i zmianami, jakie przyniósł powstał ośrodek, który możnauznać za pierwszy w Polsce inkubator technologii i przedsiębiorczości: Dom Handlowy Nauki Sp. z o. o.,którego udziałowcem w 99% była Polska Akademia Nauk i w 1% Andrzej Rabczenko, prezes zarządu(czerwiec 1982). Obok aktywnej działalności inkubacyjnej: wyszukiwania pomysłów, ich wdrażaniapoprzez finansowanie budowy prototypów i wprowadzania do produkcji, DHN prowadził równieżdziałalność handlową, co ułatwiało wprowadzanie na rynek wypromowanych w inkubatorze wyrobówczy usług. Dzięki tej działalności wprowadzono kilkaset nowych produktów na rynek polski – odprostych wyrobów z tworzyw sztucznych (probówki, ezy, czy węże laboratoryjne), do bardziejskomplikowanych, jak kolektory frakcji, regulatory mocy czy wstrząsarki, a także urządzeniao najwyższej komplikacji, jak dyfraktometr rentgenowski czy spektrometr atomowy oraz wyroby takie,jak rozrusznik do lokomotyw spalinowych czy bezpieczny młot pneumatyczny. Jednym z działań byłowprowadzenie do masowego użycia testów na groźnego wirusa ziemniaka, skutkiem czegowyeliminowano tę chorobę w skali kraju. W efekcie działania DHN powstało około dwustuniezależnych firm produkcyjnych i usługowych, między innymi pierwsze firmy zajmujące sięprogramistyką i klasycznym konsultingiem. DHN był bez wątpienia prekursorem gospodarki rynkowejw PRL (była to pierwsza spółka z o.o. z kapitałem publicznym i prywatnym, w okresie, gdy kodekshandlowy był praktycznie zamrożony). Kryzys końca lat 80. zahamował działalność inkubacyjną i odroku 1991 DHN zajmuje się tylko działalnością handlową 5 .Ilościowy i jakościowy rozwój inkubatorów przedsiębiorczości w Polsce jest dośćcharakterystyczny dla tego typu innych inicjatyw. Początkowy wzrost popularności danego typuinstytucji skutkuje znacznym ich przyrostem ilościowym w początkowej fazie (7 powstało tylko w roku1992, kolejnych 8 w 1993 r. i dalszych 7 w 1994 r., co skutkowało powstaniem ponad czterdziestuinkubatorów do roku 1996) i następnie stabilizacji przyrostu i utrzymywania się na w miarę stabilnympoziomie około pięćdziesięciu jednostek.W pierwszej połowie 2010 r. identyfikujemy w Polsce 45 inkubatorów przedsiębiorczości. Odkilku lat, szczególnie ostatnich pięciu, ich liczba utrzymuje się na mniej więcej tym samym poziomie –czterdziestu kilku, choć szczegółowa analiza pokazuje, że do roku 2004 ich liczba dynamicznie rosła(53), następnie spadła (47 w 2007 r.) i od tamtej pory utrzymuje się na stałym poziomie. Spadek ten jestw znacznej mierze pozorny i wynika z faktu zaliczenia (przesunięcia) kilku ośrodków do kategorii„inkubatory technologiczne”. Stabilizacja liczby podmiotów, a nawet ich nieznaczny spadek mogąponadto wynikać z faktu: po pierwsze – „nasycenia” rynku oferowanymi przez nie usługami oraz podrugie – rozwoju oferty innych jednostek wspierających przedsiębiorczość i innowacyjność(inkubatory akademickie, inkubatory technologiczne, parki itp.), których oferta usługowa jestskierowana na specyficzne potrzeby poszczególnych jednostek, na określonym poziomiezaawansowania organizacyjnego, technologicznego, innowacyjnego.4Por. K. B. Matusiak, Rozwój…, s. 331.5Informacje jakie autorka uzyskała w rozmowie z prof. dr hab. Andrzejem Rabczenko obecnie dyrektorem CentrumTransferu Technologii i Rozwoju Przedsiębiorczości na Politechnice Warszawskiej.74