DIALOG EDUKACYJNY RODNiIP “<strong>WOM</strong>” RYBNIK Nr 3-4 (06-07)/ <strong>2009</strong>Marek WróbelBEZPIECZNA I PRZYJAZNA SZKOŁABezpieczeństwo w szkole zdeterminowanejest postępującą liberalizacją norm prawnych,zjawiskami patologii społecznej i postępującą demoralizacjąmłodzieży, a także frustracją nauczycieli,nieradzących sobie z problemami szkolnymi,a często rodzinnymi uczniów.Szkoła obciążona jest realizacją wielufunkcji i wypełnianiu stawianych przed nią zadańdydaktyczno-wychowawczych i opiekuńczych, wtym zobowiązana jest zapewnić bezpieczeństwouczniom. Szkoła w procesie dydaktycznowychowawczymwinna kreować postawy bezpiecznei prospołeczne. Wychowanie dla bezpieczeństwapowinno się w szczególności wyrabiać udzieci i młodzieży zachowania pozytywne i możliwościradzenia sobie w sytuacjach zagrażającychżyciu i zdrowiu, także w zdarzeniach nadzwyczajnych.Uczniowie bardzo często ulegają nieszczęśliwymwypadkom, które powodują długotrwałyuszczerbek na ich zdrowiu, a czasami sątakże przyczyną zgonów. Sytuacja ta plasuje Polskęwśród państw o największym zagrożeniu. Tymczasemszkoła stara się oddalać od siebie problemyzwiązane z zagrożeniem życia i zdrowia oraz z demoralizacjąprzestępczością wśród nieletnich.Zjawiska patologii społecznej, takie jak: agresja,przestępczość, narkomania, alkoholizm, prostytucja,pedofilia, a ostatnio także „dopalacze”,przemoc seksualne itp. nie mogą być tematem tabu.Dodatkowo hermetyzacja szkoły generuje dalszezjawiska patologiczne, a wtedy często pozostaje jużtylko postępowanie karne lub leczenie. Dlatego teżnależy szybciej i skuteczniej rozpoznawać zagrożoneśrodowiska i podejmować wspólnie z policją,strażą miejską, sądem i innymi instytucjamizdecydowaną walkę ze złem. Musimy razem przeciwstawićsię zjawiskom patologii w szkole i wśródmłodzieży. Działania te powinny być włączone doPowiatowego Programu Zapobiegania Przestępczościoraz Porządku Publicznego i BezpieczeństwaObywateli i włączone do całego systemubezpieczeństwa w regionie (w Jastrzębiu Zdrojubędą wpisane działania do Strategii Bezpieczeństwai Porządku).Do realizacji programu „Bezpieczna i przyjaznaszkoła” przyczyni się koordynator do sprawbezpieczeństwa, który w imieniu dyrektora szkołyrealizować będzie zadania. Taki koordynator powinienposiadać predyspozycje wychowawcze, a wszczególności powinien być kreatorem aktywnościspołecznej w zakresie działań profilaktycznych,przyczyniać się do rozwiązywania problemówludzkich i przeciwdziałania zjawiskom patologii, zktórymi spotyka się w szkole. Powinien być takżedobrym organizatorem i współpracować zmłodzieżą. Powinien posiadać kompetencje w zakresieumiejętności socjoterapeutycznych, psychoedukacyjnych,umiejętność interwencji socjoprofilaktycznych,mediacji, udzielania pomocy wróżnych sytuacjach kryzysowych w rodzinie i grupachkoleżeńskich. Szkolny koordynator do sprawbezpieczeństwa winien współpracować z wielomapodmiotami działającymi prospołecznie, a wszczególności z pełnomocnikiem starosty, prezydentaczy burmistrza do spraw bezpieczeństwa izwalczania patologii społecznej (jeżeli jest takipowołany), z policją, sądem, strażą miejską, rodzicami,samorządem terytorialnym oraz KomisjąBezpieczeństwa i Porządku Publicznego.Edukacja w zakresie bezpieczeństwa pozwoliłabyrealizować programy kreujące bezpiecznepostawy przede wszystkim uczniów i z udziałemuczniów, a także nauczycieli i rodziców. Koordynatorszkolny byłby odpowiedzialny za edukację narzecz bezpieczeństwa i stanowiłby ogniwo pomiędzyszkołą a wyżej wymienionymi instytucjami,organizacjami pozarządowymi i rodziną.Koordynator byłby inicjatorem i organizatoremnadzoru prewencyjnego nad młodzieżą w szkole ipoza nią, współuczestnicząc w programie „Bezpiecznei przyjazne osiedle”. Proponuje się tamzorganizowanie patroli szkolnych złożonych zpedagoga, dzielnicowego policji i straży miejskiej,przedstawiciela społeczności lokalnej, np. z RadyOsiedla, przedstawiciela Rady Rodziców. Działaniaich oparte byłyby na podstawie oddzielnego planu iharmonogramu działania.Uważam, że stworzenie w szkołach stanowiskakoordynatora takich działań może poprawićbezpieczeństwo w regionie. Działania te doskonalewpisują się w samoobronę i samoochronę obywatelską,którą w Jastrzębiu Zdroju planujemy wpisaćdo programu „Bezpieczne i przyjazne osiedle”.Jednak system wówczas będzie sprawnie działał,gdy będzie prawidłowo zarządzany, a do tegoniezbędne jest stanowisko koordynatora (pełnomocnika)prezydenta, starosty, burmistrza ds. bezpieczeństwai rozwiązywania patologii społecznych.Projekt ten tworzony był w województwieśląskim już w 2000 r. i wydawało się, że jest bliskirealizacji. Niestety tylko w nielicznych miastachstr. 34
DIALOG EDUKACYJNY RODNiIP “<strong>WOM</strong>” RYBNIK Nr 3-4 (06-07)/ <strong>2009</strong>jest stworzone takie stanowisko. Władzom brakujeświadomości, że tylko takie rozwiązanie daje gwarancjędobrego zarządzania bezpieczeństwem, bowiemosobiście nie są one w stanie nim kierować iprawidłowo organizować współpracę służb powołanychdo ochrony prawnej i działających w zakresiebezpieczeństwa i porządku publicznego.Bezpieczeństwo szkoły jest wpisane takżew program „Razem bezpieczniej”, który podejmujepodobne problemy. Poniżej cytuję jeden z rozdziałówtego programu:4.2 BEZPIECZEŃSTWO W SZKOLE:Problemy• Przestępstwa i wykroczenia w szkołach oraz wbezpośrednim sąsiedztwie szkół;• Łatwy dostęp do alkoholu i narkotyków w środowiskuszkolnym;• Niewłaściwa reakcja społeczna na przejawyzjawisk patologicznych w otoczeniu szkół.;• Niezadowalający stan współpracy osób, a takżeinstytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwow środowisku szkolnym, a zwłaszcza na linii:dyrekcje - nauczyciele – uczniowie – rodzice -policja, niski poziom wzajemnego zaufania, comoże skutkować:o brakiem możliwości identyfikacji istniejącychproblemów,o obawą, niechęcią przed rzetelnym zajęciemsię niepokojącymi zjawiskami;• Tolerancja dla zachowań patologicznych.Zadania• Rzetelna analiza i identyfikacja problemówbezpieczeństwa szkolnego nie tylko napoziomie ogólnym, ale także w odniesieniu doposzczególnych placówek oświatowych i ichokolic;• Ograniczenie liczby przestępstw i wykroczeń wszkołach oraz w bezpośrednim otoczeniuszkół.;• Zbudowanie skutecznych i podlegających oceniemechanizmów współpracy dyrekcji (nauczycieli)– rodziców – uczniów i policji wrazze strażami gminnymi (miejskimi) w zakresiebezpieczeństwa w szkołach;• Zwiększenie skuteczności ochrony szkół: - patroleszkolne, posterunki w rejonach i placówkachnajbardziej zagrożonych, - powiązanieodpowiedzialności policjantów i strażnikówgminnych (miejskich) za poszczególne rejonyszkolne, - upowszechnienie wizyjnego monitorowaniawejść do publicznych i niepublicznychszkół i placówek oświatowych dladzieci i młodzieży;• Konsekwentne reagowanie na patologie – budowanieprzekonania, że nie są one tolerowane;• Ograniczenie dostępu do alkoholu i narkotykóww środowisku szkolnym;• Systematyczne kontrolowanie pod względembezpieczeństwa szkół i ich okolic, w szczególnościdróg do i ze szkoły;• Edukacja dla bezpieczeństwa, w tym takżeedukacja medyczna, ze szczególnym uwzględnieniempierwszej pomocy;• Podniesienie wiedzy na temat symptomówprzemocy w szkole wśród pielęgniarek orazhigienistek szkolnych;• Upowszechnienie w szkołach programów profilaktycznychukierunkowanych na wyeliminowanieagresji wśród młodzieży oraz używaniaprzez nią substancji psychoaktywnych(alkohol, narkotyki);• Usprawnienie systemu prawnego, stworzenieprawnych gwarancji ochrony dzieci i młodzieży;• Wykorzystanie środków masowego przekazu wcelu promowania prospołecznych wzorcówzachowań;• Sposoby wsparcia realizacji zadań;• Tworzenie grup szkolnych – łączących dyrekcjeszkół, nauczycieli, rodziców, policję i strażegminne (miejskie): - dokonujących wspólnychanaliz zagrożeń, - wypracowujących szkolneprogramy bezpieczeństwa, - oceniających stanbezpieczeństwa szkoły i okolicy;• Inicjowanie i prowadzenie badań dotyczącychbezpieczeństwa szkolnego (takich jak np. badania„Opinia uczniów, nauczycieli orazrodziców na temat bezpieczeństwa w szkole”przeprowadzone przez Ośrodek KonsultacjiDialogu Społecznego w Warszawie w maju2005 r.).• Promowanie skutecznych rozwiązań w zakresiebezpieczeństwa szkolnego: organizowaniekonkursu „Bezpieczna szkoła”;• Rozszerzenie współpracy z organizacjami pozarządowymii instytucjami kościelnymi narzecz zapewnienia bezpieczeństwa w szkole ijej okolicy;• Współpraca z organizacjami społecznymi wcelu propagowania spędzania wolnego czasu.Marek Wróbel - komendant Straży Miejskiej w JastrzębiuZdrojustr. 35