NR 3-4/2009 - WOM Rybnik

DIALOG EDUKACYJNY RODNiIP “WOM” RYBNIK Nr 3-4 (06-07)/ 2009Eugeniusz SzymikCO NOWEGO W PODRĘCZNIKACH„NASZ WSPÓLNY ŚWIAT” ?Współczesna młodzież to pokolenie dobyInternetu, wychowane na podręcznikach zachodnioeuropejskich,np. anglosaskich i obcujące niemalżena co dzień z językiem angielskim. Mając nauwadze jej preferencje, autorzy podręczników pt.„Nasz wspólny świat” zadbali o to, by dobór treścizostał podporządkowany potrzebom i zainteresowaniomnastolatków oraz ich sposobom myślenia.Podręczniki Wydawnictwa EdukacyjnegoWiking dla klasy pierwszej - autorstwa Joanny Konowalskiej,Sławomira Matei i Iwony Mokrzanskładają się z dwóch części: kształcenie literacko -kulturowe oraz kształcenie językowe), 1 integralnieze sobą połączonych tematycznie (np. teksty przeznaczonedo analizy językowej w klasie pierwszejpochodzą z mitologii, Biblii, czyli tekstów kulturyzamieszczonych w podręczniku do kształcenia literacko- kulturowego). Koncepcja kształcenia językowegostanowi zatem część kształcenia literackiego.I to niezwykle interesujące połączenie dowodzio nowości podręcznika. Dotychczas teksty językowebyły przypadkowo dobierane do teorii, tzn.ilustrowały z góry założone tezy, bez korelacji zrzeczywistością językową bliską nastolatkom (byłysztywne, opierały się na frazesach, formułkach),stąd też nie wywoływały zainteresowania u ucznia inie poszerzały jego ogólnej wiedzy. Natomiastautorzy podręczników do kształcenia językowegodla klasy pierwszej oddziałują na młodego czytelnikapodwójnie i równolegle, tzn. kształcąc sprawnośćjęzykową, równocześnie wzbogacają jego intelekt.Walorem podręczników do kształceniajęzykowego jest naturalne przyswajanie wiedzy iumiejętności językowych, bez pamięciowegoprzyswajania reguł gramatycznych, dlatego teżwiedza gramatyczna została w nich ściśle podporządkowanawyrabianiu praktycznych umiejętnościjęzykowych, przydatnych w mówieniu i pisaniu.W moich spostrzeżeniach główny naciskkładę na podręczniki do kształcenia językowego,natomiast marginalnie traktuję podręczniki dokształcenia literacko – kulturowego, bowiem nieodbiegają one od bogatej gamy podręczników, oferowanejprzez inne wydawnictwa. 2 Układ materiałuw omawianym podręczniku dla klasy pierwszejzawiera cztery rozdziały, w których pojawiają sięzadania wielokrotnie przeplatane definicjami i graficzniewyodrębnionymi uwagami teoretycznymi.Teoria jest ograniczona do niezbędnych pojęć, natomiastzaproponowane zadania są rozbudowane istanowią zasadniczą część podręcznika, a zatemkształcą samodzielne dochodzenie do wiedzy. Zadaniapolegają na wypełnianiu tabelek, układaniurozsypanek itp. Wiedza przyswajana jest w sposóbnaturalny, a nacisk położony został na umiejętnościi sprawność językową ucznia.Warto dodać, iż ciekawe i intrygujące sątytuły niektórych rozdziałów, np. „Nie rzucać słówna wiatr”. Ponadto, tekst wzbogacony został interesującąikonografią – zastosowano reprodukcję malarstwa.Uczeń, opisując obraz, wykonuje nakazanećwiczenia językowe, np. wypisuje czasowniki (nas. 63 obraz Piotra Bruegla (młodszego) służy dowyszukiwania czasowników), co wzmacnia nietylko jego odbiór intelektualny, ale i wrażliwośćestetyczną (podwójne działanie na dwie sfery:umysł i zmysły). Zadania i ćwiczenia, powiązane zilustracjami (ilustracje dotyczą nie tylko malarstwa,ale i sytuacji życiowych, często dowcipnie ujętych),stanowią nowość na rynku wydawniczym iwydają się być największą zaletą książki, bowiemzrywają z nudą gramatyczną. Mocną stroną tegopodręcznika jest również atrakcyjna szata graficzna.W podręczniku, w ostatnim rozdziale, czytelnikznajdzie ciekawe formy zamknięte wypowiedzi,np. opis, opowiadanie, charakterystykę,1J. Konowalska, S. Mateja, Nasz wspólny świat. Podręcznik do kształcenia literacko – kulturowego dla klasy pierwszej gimnazjum,Wydawnictwa Edukacyjne Wiking, Wrocław 2009; J. Konowalska, S. Mateja, I. Mokrzan, Nasz wspólny świat. Podręcznik dokształcenia językowego dla klasy pierwszej gimnazjum, Wydawnictwa Edukacyjne Wiking, Wrocław 2009.2Przykładowo wymieńmy niektóre z nowo wydanych podręczników, podając tytuł, autorów i wydawnictwo: Przygoda z czytaniem.Podręcznik do kształcenia literacko – kulturowego dla klasy 1 gimnazjum (J. Detka, M. Jas, Wydawnictwo „Mac” S.A.), Skarb wsłowa zaklęty. Kształcenie literackie i kulturowe. Podręcznik dla klasy pierwszej gimnazjum (A. Cabak, A. Nocuń, WydawnictwaSzkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna), Świat w słowach i obrazach 2. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego dlaklasy pierwszej gimnazjum (W. Bobiński, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna), Rozwinąć skrzydła. Język polski.Kształcenie kulturowe, Część 1 i 2 (T. Michałkiewicz, Prószyński i S – ka), Język ojczysty 2. Podręcznik do kształcenia językowegodla klasy pierwszej gimnazjum (K. Orłowa, H. Synowiec, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna).str. 40