NR 3-4/2009 - WOM Rybnik

DIALOG EDUKACYJNY RODNiIP “WOM” RYBNIK Nr 3-4 (06-07)/ 2009granice zdolności językowej. 8 Najczęściej spotykamysię z następującym tokiem rozumowania:dwa ję-zyki można posiąść w sposób naturalny,bezproble-mowy i swobodny do szóstego roku życiadziecka. Dzieje się to niemalże w formie zabawy,podczas imitowania wymowy, ruchu ciała,akcentu i nastroju. Ta metoda zdobywania językaeliminuje w kolejnych latach problemy z akcentemi intonacją. Nie bez znaczenia są bariery językowe,które nie występują, kiedy dziecko jest prowadzonew dwóch językach. 9W procesie przyswajania języka przy omawianiudwujęzycznego wychowania w zakresieelementarnym decydujące zadanie przypisano dwujęzycznemumózgowi dziecka. Mózg jest skonstruowanytak, że potrafi podołać nauce wielu języków.Wraz z rozpoczęciem nauki pierwszego językamózg dostarcza impulsu do układu nerwowego.Jeśli w zakresie elementarnym dziecko będzie u-czyło się jednocześnie dwóch języków, już opanowaneukłady muszą zostać odłożone w strukturzemózgu. 10 Decydującą rolę w mózgu odgrywa lewa iprawa półkula, które są odpowiedzialne za przetwarzaniejęzyka. Do dziś naukowcy nie zdecydowali,która z półkuli mózgowych mocniej odpowiadaza język. Najnowsze badania językoznawstwawykazały, że wychowywane w środowisku dwujęzycznymdzieci gromadzą wiadomości językowew tej samej półkuli, a więc nie muszą się przełączaćmiędzy dwiema różnymi pamięciami językowymi.11 W wychowaniu dwujęzycznym na poziomieelementarnym stawia się w pierwszym rzędzienacisk na rozwój systemów językowych, jaksłownictwo i gramatyka. W przypadku słownictwadziecko przyjmuje słówka z pierwszego języka,które stanowią znaczną podstawę i impuls do rozwojusłownictwa w drugim języku. Struktury nabyteprzez dziecko w pierwszym języku określająstopień łatwości pozyskiwania nowych słów wdrugim języku. 12 Za pomocą opisywania i tłumaczeniadziecko próbuje pozyskiwać słowa z dwóchjęzyków. W przypadku wychowania dwujęzycznegodzieci mają tendencję do mieszania języków.Jest to całkowicie naturalny proces w obszarzeelementarnym, w którym dzieci nie potrafią jeszczerozdzielać dwóch systemów językowych od siebie inie znają definicji pojedynczych słów.Przy rozwijaniu słownictwa słowa dopasowywanesą najpierw do sytuacji i zachowań. Następniedzieci próbują pozyskiwać słowa i nazywaćzachowania i cechy. W końcu używają słów, wiążącje w zwroty i w ten sposób pojedyncze słowa sąrozwijane równolegle w dwóch językach na poziomieelementarnym. Słowa z pierwszego językadziecka stanowią znaczący impuls do rozwoju słownictwadrugiego języka. Podstawą do tego są nabytestruktury pierwszego języka. Ich zdaniem jestkształtowanie lekkości współokreślania przez stopieńłatwości nabywania słów w drugim języku. 13Struktury gramatyczne w wieku przedszkolnymsą pozyskiwane w sposób naturalny. W pierwszymrzędzie chodzi o definiowanie przez zaprzeczenie,które dziecko rozwija poniekąd z siebie.Zaprzeczenie jednowyrazowe „żaden, żadne,żadna” uzyskiwana jest w odpowiedzi na postawioneprzez wychowawcę pytanie. 14 W toku procesurozwoju języka opanowane zostało używanienegatora „nie” na początku zdania. W ten sposóbdziecko uczyło się kolejnych zaprzeczeń nacechowanychnegatywnie. Rozwijanie strukturgramatycznych przez dzieci na poziomie elementarnymoznacza także uczenie się pierwszych prostychzdań w obu językach. Dzieci uczą się prostychczasowników w obu językach, które używanesą w sytuacjach codziennych przez wychowawczyniew przedszkolu i czynią pierwsze próby doich spontanicznego odtwarzania w prostych zdaniach.Przy takim zróżnicowaniu językowym, w dalszymtoku nauczania u dzieci pojawiły się pierwszepytania przez intonację. Stosowane są one przypomocy czasownika głównego. Po upływie czwartegoroku życia dzieci potrafią spontanicznie i produkcyjnietworzyć pytania przez intonację w obu8Patrz Sandmeyer, P. (1999): Czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie zrozumie: To się nie zgadza, mówią badacze. Ale będzie miałciężej. W: Stern 16, 80-82.9Patrz Kersten, K. (2005): Dwujęzyczne przedszkola i szkoły: nauka i praktyka podczas projektu wdrożeniowego w Kolonii, Str. 4.10Patrz Apeltauer, E. (1997): Podstawy uczenia się języka pierwszego i obcego. Wstęp. Str. 67.11Sandmeyer, P. (1999): Czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie zrozumie: To się nie zgadza, mówią badacze. Ale będzie miał ciężej.W: Stern 16, 80-82.12Patrz Günther, B./Günther, H. (2004): Pierwszy i drugi język. Wprowadzenie pedagogiczne, Str. 133.13Patrz Günther, B. / Günther, H. ( 2004): Pierwszy i drugi język. Wprowadzenie pedagogiczne, Str. 133.14Patrz Apeltauer, E. (2004): Wczesne prowadzenie i rozwój rosnących w środowisku dwujęzycznym dzieci tureckich na etapiewczesnoszkolnym. Tymczasowy raport grupy modelowej w Kolonii, Str. 22.str. 55