nr 414 zeszyty naukowe uniwersytetu szczecińskiego 2005

NR 438 ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO 2006Mariola Michałowska 1BARIERY I SZANSE ROZWOJOWE MAŁYCH I ŚREDNICHPRZEDSIĘBIORSTW WOBEC WYZWAŃ WSPÓŁCZESNEGORYNKUWychodząc naprzeciw wyzwaniom współczesnego rynku, konieczne staje się określenie przezmałe i średnie przedsiębiorstwa priorytetowych zadań strategicznych, jasnej strategii działania orazmożliwości do jej rzeczywistej realizacji. Należy przy tym pamiętać, że strategia działania nawspólnym europejskim rynku wymaga zastanowienia się nad przyszłością przedsiębiorstwa,perspektywami jego rozwoju, na pokonaniu własnych słabości, analizie szans i zagrożeńpojawiających się z każdej strony, a przede wszystkim zamianie słabości w atuty orazzmodyfikowaniu myślenia i działania, odrzucając myślenie jednowymiarowe, utartymi szlakami,a wprowadzając w zamian myślenie strategiczne, które jest konieczne w wytyczaniu osiągalnejprzyszłości. Należy wykazać inicjatywę i działanie, aby stać się konkurencyjnym wobec partnerów,zarówno krajowych jak i zagranicznych.Sukces małych i średnich przedsiębiorstw, ich przetrwanie i rozwój w dużej mierze zależy odumiejętności reagowania i dostosowania do zmieniającego się otoczenia, nastawienia na innowacje,które nie tylko decydują o ich rozwoju, ale są czynnikiem przetrwania w zmiennym i burzliwymotoczeniu. Innowacyjność jest warunkiem osiągnięcia i utrzymania wysokiej pozycji konkurencyjnej.Przedsiębiorstwa powinny nie tylko dążyć do zmian w sposobie myślenia i działania, ale takżepowinny brać pod uwagę jakość swoich produktów i dążyć do podnoszenia ich standardów, co wiążesię nierozerwalnie z rozwojem.P.F. Drucker wskazuje na trzy warunki, które decydują o powodzeniu innowacji: 21. Innowacja jest pracą, która wymaga wiedzy, a często również ogromnej pomysłowości.2. Innowatorzy, aby osiągnąć powodzenie, muszą wykorzystać swoje silne strony.3. Innowacja musi być zawsze blisko rynku, orientować się na rynek, a w istocie być przez niegoinspirowana.Na potrzeby artykułu zostały przeprowadzone badania marketingowe metodą ankietową;instrumentem pomiarowym był kwestionariusz ankiety. Badaniem zostało objętych 194 pracownikówmałych i średnich firm z terenu dolnośląskiego, z tego 157 osób zatrudnionych było na stanowiskachnieprodukcyjnych, a 37 osób na stanowiskach produkcyjnych.Celem przeprowadzonych badań było określenie barier i szans rozwojowych oraz kierunkudziałań małych i średnich przedsiębiorstw, a także ukazanie zasad funkcjonowania tychprzedsiębiorstw wobec wyzwań współczesnego rynku.Informacje uzyskane od pracowników stały się podstawą wyciągnięcia wniosków i jednocześniepropozycji usprawnienia działań podejmowanych przez zarządzających.Problem główny w badaniach przyjęto w postaci pytania: Jakie działania przedsiębiorstwapowinny podejmować, aby sprostać aktualnej rzeczywistości i stać się przedsiębiorstwem bardziejkonkurencyjnym?W badaniach przyjęto następującą hipotezę badawczą: „Permanentne i umiejętne wdrażaniezmian nie tylko w produktach i świadczonych usługach, ale w całej sferze organizacji i zarządzaniuwinno wpłynąć na podniesienie wizerunku i pozycji polskich przedsiębiorstw, a w konsekwencjidoprowadzić do osiągnięcia trwałej przewagi konkurencyjnej”.Z przeprowadzonych badań wynika, że polskie przedsiębiorstwa stale dążą do poprawykonkurencyjności, stąd priorytetowymi celami staje się redukcja kosztów, poprawa jakościproduktów oraz większa innowacyjność i kreatywność w procesach zarządzania.Jednym z głównych czynników determinujących zdolność małych i średnich przedsiębiorstw dopodejmowania walki konkurencyjnej jest opracowanie odpowiedniej strategii marketingowej.1 Mariola Michałowska – mgr inż., Zakład Marketingu, Wydział Zarządzania, Uniwersytet Zielonogórski.2 P.F. Drucker: Innowacja i przedsiębiorczość. Praktyka i zasady. PWE, Warszawa 1992, s. 152–153.53